چالوس شهری است که زیبایی شهری ندارد. امروزه هنر مبلمان شهری، هنر شکل دادن به شهرهاست. هنری پویا و آرمان گرا اما نامفهوم.

به طور کلی در یک دیدگاه کلان ما همه روزه شاهد شهرهای عینیتی هستیم تا ذهنیتی، شهرهای با سیمای زشت و ناهنجار که آشفتگی های بصری را به ارمغان می آورند.

 به نظر من شهر چالوس به دلیل ضعف مدیران و مسؤلان شهرها و ناکارآمدی نیروی های ساماندهی شده و غیر متخصص به لحاظ بصری و خوانایی، در جهت عملکردهای نامناسب چهره نامطلوبی به سیمای شهرها بخشیده است. لذا پراکنش فضایی عناصر شهری در شهر چالوس برخلاف شهرهای همجوار عمدتاً کم و گاه کاربرد نداشته و توجهی به این مساله نشده است.

 اصولا اندک کارهای انجام شده به صورت سمفونی های نامنظم، علایق و سلیقه های شخصی نصب و اجرا شده اند و هیچ گونه توجهی به ملاحظات و استاندارد های اثاثه های شهری اعم از (اقلیم، رنگ، هویت، خوانایی .... ) نشده است.

به طور کلی در یک جمع بندی کلی این گونه می توان بیان نمود: به رغم آنچه در بحث سیمای شهر، پیرامون مبلمان شهری شهر چالوس(در مقالات اینجانب در فصلنامه گوناگون) صحبت شده است، متأسفانه متولیان شهر چالوس چندان رغبت به بازترمیم این سیمای آشفته نداشته اند و به لحاظ تحقق بخشی شاید بتوان از صد درصد تنها به 20 درصد آشفتگی ها رسیدگی شده است.

 در پاسخ به این پرسش که چرا سیمای ظاهری و فضای شهری موفق در شهر چالوس مشاهده نمی گردد، چند دیدگاه متمایز وجود دارد:

 1- نبود یک برنامه ریزی منظم و راهبردی جهت توسعه و ساماندهی سیمای شهر چالوس.

2- عدم به کارگیری کارشناسان شهری( نه کارشناس عمران، نقشه برداری، معماری) بلکه متخصصانی در زمینه هایی چون( شهرسازی- برنامه ریزی شهری- طراحی شهری و غیره در جهت تحقق بخشی و منظر سازی شهری)

 3- ضعف پیشینه مدیریتی در انتخاب شهردار و شورای شهر (عموماً شهردار و شورای انتخاب شده و بهنگام، در شهر چالوس چندان آگاهی از مولفه های تأثیرگذار چون (کیفیت محیط شهری، شهرداری الکترونیکی، جهانی شدن و شهر، حکمروایی خوب شهری، شهر شهروندمدار، شهر شهروندگرا، احیا و ساماندهی بافت فرسوده، فضای شهری موفق، فضای مکث شهری، شهرسازی پایدار، نماهای شهری، نمادهای شهری، سیما و محتوا، جاذبه های بصری، هویت شهری و غیره ندارند.

 4- انجام و اعمال سلیقه های شخصی و بی برنامه برخی از مسئولان شهر چالوس در امور شهری چون نصب کوزه آب نما که اصولاً جنبه سرریز آب را داشته نه آبنما با مکان یابی بسیار زشت و نابجا، نصب تندیس سیمرغ در حوالی خط هشت و نادیده گرفتن حفظ هویت و هویت بخشی به شهر چالوس، عدم ساماندهی مناسب میدان معلم در زون مرکزی شهر و نصب و جانمایی نامناسب احجامی چون آفتاب گردان چندان مناسب با هویت شهر نبوده.

 5-نبود یک نشانه و سمبل های شهری در زون مرکزی شهر در جهت احیا و چشم انداز شهری.

 6- بی توجهی مسئولان و متولیان شهر چالوس در بازپیرایی شهر، وضوح و خوانایی، هویت بخشی و چهره آرایی آن.

 7- احساس نشدن و بی میلی شهروندان در نبود فضاهای مکث و خاطره های جمعی و دستیابی به یک شهر زنده و پویا.

 8- نادیده انگاشتن مسئولان شهر چالوس، در کیفیت محیط، چهره، سیما، شکل.

 9- نبود و به کارگیری نشدن مناظر خیابانی و مناظر عینی(هنرهای خیابانی) در شکل گیری شهر.

 10- نبود شهرسازی کلاسیک و نادیده انگاشتن و بی میلی مسئولان به چالش ها و بحران های شهری در وضع موجود.

 11- عدم ساماندهی سیمای نوار ساحلی به عنوان مستعدترین منطقه گردشگری، مورد پژوهش ساحل رادیو دریا.

 12- فقدان یک پیرایش شهری در خیابان تختی و کمی و نبود تجهیزات شهری در این محور، از قبیل ظروف زباله، سرویس بهداشتی، اسباب بازی و مبلمان بازی کودکان، نارسایی و کمبود تجهیزات خدماتی و رفاهی از قبیل نیمکت در طول خیابان تختی و نوار ساحلی، عدم نورپردازی شهری مناسب، نبود مجسمه و سمبل های شهری و نبود یک پارک آبی و غیره به طور محسوسی در ناهنجاری سیمای ساحلی قابل ذکر است.

سایر موارد جزئی به قرار زیر است:

- نبود یک سیستم منظم و کارآمد در پویایی شهر.

 - به کارگیری نشدن برخی از عناصر شهری و مبلمان شهری در سطح شهر (همچون گلدان و گلجا، تلویزیون های شهری، شبکه پای درخت، جایگاه دوچرخه، آکواریوم در شهر، تابلوی اعلانات شهری، نقشه های شهری، بیلبوردهای متنوع، آبنمای موزیکال، نورپردازی ضعیف و غیره ...

- به کارگیری نشدن ملاحظات و استانداردها در طراحی و جانمایی برخی از عناصر در سطح شهر (مثل نیمکت ها) عمومآً نیمکت هایی که در سطح شهر چالوس وجود دارند از مکان یابی مناسبی برخوردار نبوده و مناسب با اقلیم منطقه نيستند. همچنین ظروف زباله که عموماً با گنجایش کم و مکانیابی و تعداد کم جانمایی شده اند.

 - استفاده نکردن از پله برقی در طراحی پل های عابر پیاده نمونه موردی پل عابر پیاده تقاطع بازار روز (به نظر نگارنده پله برقی راهکاری است برای پل های بیکار در ایران)

- استفاده نکردن از تیرک ها و نرده های مناسب جهت جداسازی سواره رو و پیاده رو که عموماً نمونه موردی تیرک ها و نرده های جداکننده را می توان در خیابان 17 شهریور مشاهده نمود که با زشت ترین ترکیب شکل و سیما در اندازه ها، نوع و جنس متفاوت جانمایی شده اند.

 - به کارگیری نکردن از کف پوش هایی از جنس و نوع متناسب با اقلیم منطقه و متناسب برای هر دو شخصیت انسان سالم و معلول (عمومآً کف پوشهای شهر چالوس از جنس موزائیک می باشد.)

- استفاده نکردن از چراغ های پای کوتاه حدود 1متر در وسط بلوارها و فضای سبز.

 - استفاده نکردن از چراغ های پای بلند حدود 3 متر در مقیاس استاندارد در پیاده روها جهت زیباسازی شهری.

 - نبود فضای سبز منظم و کمی بوستان های شهری در سطح شهر.

 - نبود یک پارکینگ طبقاتی جهت ساماندهی و بهبود وضع ترافیک شهر.

- نادیده انگاشتن، بی توجهی مسئولان شهری، در ساماندهی مبادی ورودی شهر اعم از (ورودی از تهران، ورودی از ساری و ورودی از رشت)

 متأسفانه شهر چالوس شاید اولین نقطه گردشگری باشد که پذیرای مسافران بوده اما به خاطر گنجایش و ظرفیت پذیری کم شهر و نبود توسعه فیزیکی مناسب در سطح شهر ما شاهد از دست دادن این سرمایه عظیم و رفتن این گردشگران به شهرهای اطراف هستيم.

شاید یکی از مهم ترین دلایل برای این کار نبود جاذبه های بصری مطلوب، سیمای ناهمگون، آشفتگی بصری سرسام آور در سطح شهر است.

 -  احیا نکردن، ساماندهی و مرمت نشدن بافت فرسوده از زون مرکزی شهر.

 - تنوع نداشتن در خلاقیت فضای شهری از سوی متولیان و بازنگری در سیمای شهر.

امید است مسئولان کشوری و استاني تدابیری برای سیمای آفت زده شهر چالوس بینديشند تا معمای منظر شهری عبوس و درهم چالوس، به یک انسجام و هماهنگی بصری مطلوب برسد. به امید روزهای بهتر.

ايميل نويسنده:  Kaveh.zalnezhad@gmail.com