یکی از دستاوردهای بزرگ قیام امام خمینی (ره) که پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی را به دنبال داشت ، ایجاد تحول در گفتمان سیاسی دربارۀ فلسفه حکومت و نقش مردم در حکومت و جامعه است.

شناخت اندیشه و گفتمان سیاسی امام خمینی و پای بندی به آن ﻣﻰتواند برای همه کسانی که داعیه پیروی از امام و اندیشه های او و دلبستگی به انقلاب اسلامی ونظام جمهوری اسلامی را دارند، چراغ راه والگوی عمل باشد.زیرا فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی ایران با فلسفه سیاسی امام خمینی پیوندی ناگسستنی داشته و قوام انقلاب ونظام جمهوری اسلامی به دوام اندیشه های سیاسی امام خمینی وابسته است.

حاکمیت قوانین الهی و ولایت فقیه، نفی استبداد و استکبار، تأکید بر اسلام ناب محمدی (ص) ونفی هر گونه تحجر ومقدس مآبی ، عدالت اجتماعی و دفاع از حقوق و آزادی های قانونی ملت، اتکای نظام سیاسی اسلامی به رأی واراده مردم ، حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش ونقش بنیادین آنان در تمام امور کشور و پاسخگو بودن همه مسئولین نظام به ملت وتلاش آنان برای خدمت به مردم ، از جمله مهم ترین شاخصه های گفتمان سیاسی امام خمینی است.

در اندیشه های سیاسی امام ، نقش وحقوق مردم در حکومت و جامعه از اهمیت فراوانی برخوردار است. امام با اعتقاد راسخ به نقش مردم ، تأکید کردهﺍند : «حکومت اسلامی ، حکومتی است که اولاً صد در صد متکی به آرای ملت است.به شیوهﺍی که هر فرد ایرانی احساس کند با رأی خود، سرنوشت خود و کشور خود را می سازد.»(1)

از همین دیدگاه است که امام به صراحت اشاره کردهﺍند : «ما خواهان استقرار یک جمهوری اسلامی هستیم . وآن حکومتی است متکی به آرای عمومی.» (2) آزادی ودموکراسی دواصل مهم در اندیشه امام خمینی دربارۀ حکومت و مردم است.از دیدگاه امام خمینی : «آن رژیمی را که ما ﻣﻰخواهیم یعنی اسلامی ، اسلامی است که در آن دموکراسی مندرج است و مردم آزادند.» (3)

امام خمینی در تبیین حکومت اسلامی ونقش مردم در آن ، حق انتقاد از مدیران و مسئولین حکومت را از حقوق مردم دانسته و تأکید می کند : «هر فردی از افرادملت حق دارد که مستقیماً در برابر سایرین ، زمامدار مسلمین را استیضاح کندو به او انتقاد کند واو باید جواب قانع کننده دهد ودر غیر این صورت ، اگر به خلاف وظایف اسلامی خود عمل کرده باشد، خود به خود از مقام زمامداری معزول است.» (4)

در مواضع فکری امام ، حتی باید شرایطی وجود داشته باشد تا «کوچکترین فرد ایرانی بتواند آزادانه و بدون وجود کمترین خطر ، از بالاترین مقام حکومتی انتقاد کند واز اودر مورد اعمالش توضیح بخواهد.» (5) زیرا از نظر امام ، «حکومت اسلامی ، استبدادی نیست که رئیس دولت مستبد و خود رأی باشد.» (6)

در اندیشه های سیاسی امام خمینی ، حکومت وسیلهﺍﻱ است برای تحقق بخشیدن به هدفهای عالی اسلامی و خدمت به مردم.از دیدگاه امام، عهده دار شدن حکومت فی حد ذاته شأن و مقامی نیست، بلکه وسیله انجام وظیفه اجرای احکام الهی و برقراری نظام عادلانه اسلامی است.(7)

 از دیدگاه امام ، فلسفه حکومت ، خدمتگزاری است ونه ریاست و سلطه و استیلا. و لذا «ائمه وفقهای عادل موظفند که از نظام وتشکیلات حکومتی برای اجرای احکام الهی وبرقراری نظام عادلانه اسلام و خدمت به مردم استفاده کنند.» (8)

دقت در اندیشه ها وسیرۀ عملی امام خمینی وپای بندی به آن ، متضمن درس هایی ارزشمند برای همه مسئولان نظام جمهوری اسلامی وشخصیت ها و فعالان سیاسی دلبسته به امام و  انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی است.

گفتمان سیاسی امام درباره حکومت و مردم می آموزد که حفظ وتداوم انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی جز از راه اجرای نظام عادلانه اسلامی وتفاهم و همدلی برای اصلاح نقاط ضعف وتلاش هر چه بیشتر برای خدمت به مردم و دفاع از حقوق آنان در جامعه میسر نخواهد بود.

وجود برخی اختلافات سلیقهﺍی و جناحی نباید مانع تحمل نقدپذیری و توجه به ضرورت همدلی در خدمت به مردم شود.

 همه آنانی که ادعای دلبستگی به امام وانقلاب و جمهوری اسلامی را دارند، فارغ از اختلافات سلیقهﺍی و جناحی ، باید با پرهیز از افراط وتفریط واجتناب از خشونت وتهدید ، مصالح ومنافع انقلاب و نظام و مردم را بر منافع شخصی و جناحی ترجیح دهند.همان گونه که امام خمینی تصریح و تأکید کردهﺍند : «در نظام اسلامی ، محیط ، محیط محبت است. محیط برادری است .نه یک محیط رعب.» (9) و در یک چنین نظامی «همه ما خدمتگزار این مردم و وطن خود هستیم.» (1) زیرا «مسئله ، مسئله خدمتگزاری دولت به ملت است. نه فرمانفرمایی دولت به ملت. همین فرمانفرمایی جدا می کند شما را از ملت و ملت را از شما ، ومنشأ مفاسد زیاد  ﻣﻰشود.» (11)

منابع و مأخذ:
1. صحیفه نور. مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام ، جلد 3، ص 36.
2. صحیفه نور، جلد 2 ، ص 164.
3. صحیفه نور، جلد 3 ، ص 43.
4. صحیفه نور ، جلد 3 ، صص 85 و86.
5. صحیفه نور ، جلد 3 ، ص 37.
6. حکومت اسلامی وولایت فقیه در اندیشه امام خمینی ، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام، ص 115.
7. حکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی، ص 107.
8. حکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی، ص 108.
9. صحیفه نور ، جلد 4 ، ص 212.
10. صحیفه نور ، جلد 1 ، ص 592.
11. صحیفه نور ، جلد 8 ، ص 146.