هجدهمین نمایشگاه کتاب مازندران طی روزهای 23 تا 30 آبان ماه سال جاری به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی در حالی در مجتمع فرهنگی- هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران –ساری گشایش یافت که از میان یکصد ناشر کشوري، فقط20 ناشر از مازندران بودند!

البته اين نمايشگاه در غیاب جناب امامزاده -مدير كل كتابخانه هاي استان- كه به سفر معنوي حج مشرف شدند، برگزار شد و روابط عمومي اين نهاد هم در تماس تلفني ما از برپايي نمايشگاه اظهار بي اطلاعي كرده و برنامه هاي هفته كتاب را برگزاري چند نمايشگاه در مدارس عنوان كرد.

در يکي از روزهاي برپايي نمايشگاه براي بازديد و تهيه گزارش به مجتمع فرهنگ و ارشاد استان رفتم. گرچه در بدو ورود، حضور دانش آموزان مدارس شور و نشاط خاصی به فضا بخشیده بود و نمايشگاه نسبت به سال های گذشته شلوغ تر و پر طمطراق تر به نظر می رسید،گفتگو با چند تن از بازدیدکنندگان و غرفه داران موضوع ديگري را حکايت مي کرد.

 خناری نژاد یکی از غرفه داران می گوید :با حضور دانش آموزان فضای نمایشگاه شلوغ تر شده اما خرید کتاب چندان جالب نیست، شاید به دلیل اینکه برخی از غرفه ها برخلاف اسم انتشارات شان نتوانسته اند نیاز مخاطبان را پاسخگو باشند و باید قوی تر و غنی تر ظاهر می شدند.

همچنان که از غرفه هاي متعدد نمایشگاه بازديد می كردم، نگاه های دقيق مرد میان سالي به کتاب ها، توجه ام را جلب کرد. وی با وسواس خاصی کتاب ها را ورانداز می کرد و گاهی هم کتاب می خرید.

 با او گفتگو کردم.گرچه ابتدا تمایل چندانی نداشت ولی با اولین سوالم شروع به جواب دادن کرد.

گفت:به نظرم کتابهای زنده در این نمایشگاه وجود ندارد ولی کتابهای مرده که یک گام ما را به عقب بر می گرداند به وفور دیده می شود؛من در این نمایشگاه کتاب های جمالزاده،شریعتی ،صادق هدایت ،مطهری و کتاب هایی زنده از این دست ندیده ام اما کتاب های تاریخی و ادبی بسیار قدیمی و یا کتاب های مذهبی زیادی در اینجا وجود دارد که البته کتابهایی نیست تا اطلاعات مردم را به روز کند و آنها را به جلو سوق دهد.

پرسیدم به نظر شما کتاب های مذهبی موجود مردم را به عقب می راند؟!در همین میان سعید 16 ساله وارد بحث شد و گفت:کتاب های مذهبی؟! کدام کتاب؟! این جا تا دل تان بخواهد کتاب هایی در رابطه با جن و روح و شیطان وجود دارد اما از کتاب های خوب مذهبی خبری نیست!

 از آنها خداحافظی کردم و به سمت غرفه های انتهايی سالن رفتم. سمامی یکی دیگر از غرفه داران که از تهران رنج سفر را به دلیل اعتلای فرهنگ مردمان مازني به جان خريد و ظاهرا حضور مردم و خرید کتاب ها انتظارش را برآورده نساخته، می گوید: به گمانم تبلیغات درست و مناسبی در این زمینه صورت نگرفته، چون اکثر بازدید کنندگان از قشر دانش آموز، آن هم ابتدایی هستند که قدرت خرید چندانی ندارند و آنها را از مدرسه ها می آورند تا فضای نمایشگاه شلوغ شود.

 وی که در غرفه اش کتاب های مختلفی در زمینه های اجتماعی ادبیات، روان شناسی، تاریخی و...دارد استقبال مردم را بیشتر در زمینه کتاب های ادبیات و روان شناسی بیان می کند و امیدوار است در نمایشگاه های بعدی شاهد حضور خودجوش اقشار مختلف مردم باشد.

به سراغ علی- دانش آموز اول دبیرستان- که به همراه همکلاسی هایش با شیطنت به تمام غرفه ها سر می زند، رفتم.

او همچنان که مشغول خوردن بستنی است با لبخند ملیحی می گوید :کتاب های نمایشگاه اصلا خوب نیست، من هرچه گشتم نتوانستم کتاب های کمک درسی که به پیشرفت درسی ام کمک کند پیدا کنم،به نظر من پارسال کتاب ها تنوع بیشتری داشت ولی امسال... علي همچنان که بستنی می خورد سری به نشانه تاسف تکان می دهد و می رود!

 وارد یکی دیگر از غرفه ها شدم. مشغول تورق کتابی شدم.در کنارم مرد مسنی نام کتاب ها را با تامل می خواند و می گذشت.رو به او کردم و گفتم،"ببخشید: کتاب ها نظرتان را جلب نمی کند؟"

گفت: نه متاسفانه !کتابهای موجود در این نمایشگاه بیشتر جنبه سرگرمی دارد و کتاب هایی نیست که آموزنده و در ترسيم آينده راهگشا باشد.

 دختر جوانی که متوجه گفتگوی ما شده بود مودبانه وارد بحث شد و گفت:البته از انواع کتاب های آشپزی، روش های چاقی، لاغری و زیبایی، اطلاعات ساده پزشکی و کتاب های بی محتوای دیگر که بگذریم ، مي توان کتاب های خوب دیگری مخصوصا در زمینه ادبیات و تاریخ پيدا كرد که باز جای شکرش باقی است.

او ادامه داد: کتاب ها متناسب با نیاز مخاطبان آورده شده و متاسفانه رغبت نکردن مردم به نمایشگاه و خرید کتاب به فرهنگ عمومی جامعه بر می گردد که چندان به دنبال کتاب و ارتقای سطح فرهنگ شان نیستند و حاضرند برای لباس و انواع لوازم خانگی و آرایشی و.. هزینه کنند اما وقتی صحبت از کتاب می شود قیمت بالای کتاب ها را بهانه می کنند.

در ادامه بازدیدم وارد غرفه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان شدم . مسول غرفه استقبال مردم را خوب توصیف كرد و گفت: با توجه به اينكه غرفه ما مختص كودكان و نوجوانان است و كتاب ها متناسب با گروه سنی آنان تعریف شده ، بیشتر بازدید کنندگان دانش آموزان و والدین شان هستند.

 وي افزود: با عنايت به اینکه منطقه ما کشاورزی و دغدغه مردم بیشتر در این زمینه است ،استقبال و خرید کتاب ها در اين نمايشگاه به نسبت خوب است.

در پايان اين بازديد 2 ساعته یکی دیگر از غرفه داران هم گله مندانه وارد گفتگو شد و گفت: متاسفانه بازدیدکنندگان بیشتر از قشر دانش آموزاني هستند که به دنبال کتاب هایی با اشكال متنوع و رنگ های شاد و جذاب هستند و خیلی به محتوا توجهی ندارند.

هجدهمین نمایشگاه کتاب مازندران در حالی سپری شد که بعد از 17 بار تجربه انتظار می رفت، مسئولان فرهنگی استان در راستای ارتقای سطح فرهنگ جامعه تلاش های موثرتری انجام می دادند و به چنین نمایشگاه های محدودی بسنده نمی کردند تا بازخوردی اين گونه را دریافت کنند؛ نمایشگاهی که ظاهرا از سر رفع تکلیف برپا شده بود.

 البته سرانه مطالعه در کشور و استان نيز واقعیت تلخی است که اقدامات اساسی تری را طلب مي کند. 

ايميل نويسنده: ( heyran55@yahoo.com)