مازندنومه،اعظم کردان: شمارش معکوس برای انتخابات نهمین مجلس شورای اسلامی آغاز شده است. برخی از نامزدها و تایید صلاحیت شدگان با دادن هدایا و وعده های دهن پرکن و بعضا تخریب برخی از هم قطاران شان، تبلیغات خود آغاز کردند تا شاید بتوانند صندلی ای در بهارستان را از آن خود و به گفته خودشان چهار سال به مردم خدمت کنند!

 مجلس شورای اسلامی نهادی است که ریشه در آرای عمومی دارد و طبق ضوابط اساسی، بخش قابل توجهی از حاکمیت در نظام سیاسی کشور را بر عهده دارد.نمایندگان مجلس دارای حقوق و تکالیفی اند که قانون حدود اختیارات آنان را مشخص می کند.

وظایف و اختیارات نمایندگان چیست؟

وظایف و اختیارات نمایندگان مجلس در قانونی اساسی مشخص شده که می توان به مواردی از آن ها اشاره کرد:

1-وضع و اصلاح قوانین ،که بر اساس آن نمایندگان مجلس برحسب نیاز و ضرورتهای جامعه در مقام صلاحیت و تشخیص برای رفع نیازهای جامعه از طریق وضع قانون هستند.

2-تحقیق و تفحص در تمام امور کشورکه طبق اصل 76 قانون اساسی، مجلس حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور را دارد زیرا مجلس مظهر اراده عموم مردم و مبین خواسته های آنان است و نظارت آن به منزله نظارت مردم بر امور است.

3- نظارت بر معاهدات و قرار دادهای بین المللی، طبق اصل 77 قانون اساسی عهد نامه ها، مقاوله نامه ها، قراردادها و موافقت نامه های بین المللی باید به تصویب مجلس برسد. مجلس بر قراردادهای مالی دولت با طرف خارجی که براساس قواعد و مقررات معاملات دولتی منعقد می شود نظارت مستقیم دارد.

4- بودجه سالانه کشور از طرف دولت تهیه و برای رسیدگی و تصویب به مجلس تسلیم می شود. پس از تصویب بودجه، مجلس بر نحوه اجرای آن نیز نظارت دارد و این نظارت از طریق دیوان محاسبات کشور اعمال می شود دیوان محاسبات کشور مستقیماً زیر نظر مجلس است.

 5- رسیدگی به شکایتهای مردمی، گرچه مجلس در امور قضایی به مفهوم خاص کلمه دخالتی ندارد، اما برابر قانون اساسی هرکس از طرز کار مجلس یا قوای مجریه و قضائیه شکایتی داشته باشد، می تواند آن را به صورت کتبی به مجلس شورای اسلامی عرضه کند. مجلس نیز موظف است به این شکایت رسیدگی کند.

همچنین نمایندگان مجلس برای ایفای این وظایف از جمله رای اعتماد به وزیران، حق سئوال از رئیس جمهور و وزرا، استیضاح رئیس جمهور و وزرا دارای حقوق و اختیاراتی هستند.

 از طرف دیگر تمامی قوانین و مقررات مصوب مجلس دارای ضمانت اجرائی هستند و قوه مجریه مکلف به اجرای این قوانین است و استنکاف و تعلل یا اجرای نامناسب قوانین موجب استفاده از اهرم های نظارتی از جمله سئوال و استیضاح می شود.

* مردم کدام یک را می خواهند؟

به نظر می رسد در کشور ما به ویژه در شهرستان ها و شهرهای کوچک ، نداشتن اطلاعات دقیق از اختیارات نمایندگان موجب شکل گیری انتظارات فزاینده مردم از آنها می شود که بنا به اظهارات نمایندگان مجلس در بسیاری موارد مانع از ایفای وظایف اصلی آنها می شود.

 در این بین جدا از وظایف نمایندگان، مردم نیز با توجه به وعده هایی که نمایندگان در زمان تبلیغات می دهند انتظاراتی را از منتخب خود دارند که بیشتر آنان شامل مشکلات اقتصادی است و بعضی نیز اصلا ربطی به حیطه کاری نمایندگان پیدا نمی کند.

 خانم دکتر جعفری یکی از استادان دانشگاه آزاد اسلامی است.او در خصوص انتظاراتش از نمایندگان مجلس می گوید: نماینده مجلس باید نسبت به وضعیت اجتماعی،سیاسی و اقتصادی کشورش احاطه کامل داشته باشد و بر اساس آن تصمیمات سازنده ای بگیرد، از نخبگان و تحصیلکرده های دانشگاهی نیز به عنوان مشاور در کارهای خود استفاده کند و گاهی نیز در محیطی صمیمانه در جمع مردم حضور یابد و به جای اینکه گزارش عملکرد ارایه دهد با مردم در خصوص مشکلاتی که به وجود آمده صحبت کند و از مردم هم فکری بخواهد.

 وی ادامه داد: یک نماینده باید پیگیر مطالبات جوانان کشور نیز باشد و برای ارتقای علمی جوانان تلاش کند تا کشوری توسعه یافته از لحاظ علمی داشته باشیم.

 بابایی از کسبه شهر ساری است او با تاکید بر اینکه نماینده ها توجه بیشتری بر مشاغل آزاد داشته باشند گفت: نمایندگانی را انتخاب می کنم که به فکر همه اقشار مردم باشند، در نزدش غنی و فقیر یکسان باشد و برای هر دو قشر احترام قایل باشند و برای این افراد نهایت تلاش شان را به کار گیرند

 امیری یکی ازخیاطان باسابقه شهر ساری است. از او در خصوص انتظاراتش از فردی که قرار است وارد مجلس شود سوال کردم . با کمی تامل گفت: خیاطی یکی از شغل های آزاد محسوب می شود. اکثر افراد این صنف تاکنون از سهام عدالت بهره ای نبردند و حق بیمه شان را نیز باید به صورت آزاد پرداخت کنند و از جایی حمایت نمی شنود نماینده ای را انتخاب می کنم که از این نظر حمایت مان کند.

 فاطمه زن خانه دار ساروی با بیان اینکه بعضی از فروشنده ها در روزهای پایانی سال قیمت اجناس  شان را افزایش می دهند گفت: نماینده ها جلوی گران شدن اجناس را بگیرند. با وجود اینکه ما در استانی زندگی می کنیم که تولیدکننده آن محصول هستیم ولی قیمت شان به نسبت گران است.

 از او پرسیدم دیگر از نماینده هایت چه توقعی داری؟ گفت: در هر خانه ای حداقل دو تا 3 جوان تحصیلکرده بیکار وجود دارد که دولت و نماینده ها می توانند با پرداخت وام کم بهره این امکان را به آنها بدهند تا برای خود کاری دست و پا کنند که هم آمار بیکاری کم می شود وهم جوانان کمتر به کارهای خلاف کشیده می شوند و جامعه سالم می ماند.

قاسمی جوان 34 ساله ای است که در پاسخ به سوال ما با صراحت و تاکید می گوید: نماینده ها باید حرف شان با عمل شان یکی باشد و به جامعه کارگری توجه بیشتری داشته باشد و پرداخت وام ها را آسان کنند تا ما هم به مشکلات مان برسیم و از همه مهمتر از جنس مردم باشد.

 از او پرسیدم خواسته اصلی شما به عنوان یک ایرانی و مازندرانی از نماینده ای که انتخاب می کنید چیست؟ با تاکید بر سخنان قبلی اش گفت: من یکی از پرسنل صنایع چوب و کاغذ استان هستم، اگر مسئولان و نمایندگان از صنعت استان حمایت کنند دیگر دغدغه بیکار شدن ناشی از تعطیلی واحدهای تولیدی را ندارم همچنین شرایطی را فراهم آورند که بتوانیم وام های مورد نیاز را دریافت کنیم. با توجه به اینکه در روزهای پایانی سال به سر می بریم بانکها از پرداخت وام خودداری می کنند و این، برنامه ریزی های مالی ما را برهم زده است.

مصطفی پور خانمی است که مسئولیت اداره مهد قرآنی را در شهرساری را عهده دارد همین سئوال را از او نیز پرسیدم. گفت: از نماینده ای که انتخاب می کنم انتظار دارم قوانینی تصویب کند که علاوه بر اینکه باعث پیشرفت فرهنگی واقتصادی کشور می شود تابع تفکرات رهبری نیز باشد.

همچنین به ایجاد اشتغال برای جوانان نیز توجه بیشتری کند و فعالیتش به عدالت محوری نیز نزدیک باشد و بنا به فرمایش امام راحل مردم باید نمایندگانی از جنس خود را انتخاب کنند.

 آقای ابوالحسنی مرد میان سال کشاورزی است که سال ها با کار کشاورزی زندگی را می گذراند. او در جواب پرسش من می گوید: نماینده ای را انتخاب می کنم که برای آبادانی شهر و روستا قدم بردارد و به بخش کشاورزی هم بیشتر توجه کند و از همه مهمتر اینکه وعده و وعیدهای توخالی و غیر واقعی به مردم ندهد.

محبوبه که دارای مدرک تحصیلی دیپلم است و اکنون به عنوان منشی در مطب یکی از پزشکان مشغول به کار است با تاکید بر اینکه مردم نیاز به شعارهای پرزرق و برق ندارند گفت: من نماینده ای را انتخاب می کنم که پای حرف مردم بنشیند، به مشکلات شهری مثل جاده ها و پل های در حال ساخت رسیدگی کند، اولویت های استان و شهر خودش را بشناسد و به آنها توجه کند ، برای بالا بردن سطح کیفی و ارتقای فرهنگی و علم جامعه تلاش کند و فقط حرف نزند بلکه به حرفهایی که زده جامه عمل بپوشاند و از جنس خود مردم باشد و مردم را فریب ندهد

عنایتی که کارمند یکی از ارگانهای دولتی است در این باره می گوید: به نظر من نماینده باید صادق باشد، در زمان نزدیک به انتخابات وعده سرخرمن به مردم ندهد، برای مخاطبان خود فرقی قایل نشود و بودجه ای که دریافت می کند را بداند در کجا هزینه کند که نفعش عموم مردم را در برگیرد، خودش را به درستی به مردم معرفی کند ، مردم را فریب ندهد چون مردم آگاه هستند و بینش دارند و فریب آنها در واقع توهین به مردم به شمار می رود، هرچند وقت یک بار در حوزه انتخابیه خود حضور فیزیکی داشته باشد و با قدرت مطالبات مردم را درمجلس بیان کند.

مصطفی جوان 19 ساله ای است که در ترم دوم رشته علوم قضایی در حال تحصیل است. از او سئوال کردم اگر روزی کاندیدای نمایندگی مجلس شود چه کارهایی انجام می دهد؟گفت: حتما به قولهایی که به مردم می دهم عمل می کنم، حقیقت را از مردم پنهان نمی کنم و به دنبال منافع شخصی نیز نخواهم بود و به فکر اشتغال جوانان خواهم بود.

 مصطفی در ادامه صحبتهایش تاکید کرد : من اگر روزی نماینده مردم شوم ظرفیت منطقه و خواسته های اصلی مردم را فهرست وار یادداشت و آن را به دیوار اتاق کارم نصب می کنم تا هر روز آن را مرور کنم و برای رسیدن به این خواسته هدف گذاری می کنم و در پایان 4 ساله خدمتم آن را در معرض دید مردم قرار می دهم.

اگر زمان ملاقاتهای مردمی سری به دفاتر نمایندگان زده باشید خواهید دید مشکلاتی از قبیل بیکاری ، دریافت وام، مشکلات اداری، محدودیتهای مالی از مهمترین درخواست های این مردم محسوب می شود و از نمایندگان انتظار دارند این مسائل را پیگیری و حل و فصال نمایند. هرچند نمایندگان در چارچوب وظایف قانونی خود باید برای هریک از این مشکلات چاره اندیشی کنند، این معضلات را در نطقها و سخنرانیهای خود منعکس نمایند و و از مسئولان اجرائی توضیح بخواهند. اما حل این مشکلات به صورت موردی از عهده نمایندگان خارج است.

*نماینده مجلس یا مسئول دولتی؟

 بد نیست بدانیم ، سرمایه گذاری، ایجاد كارخانجات تولیدی، تعویض ونصب مدیران دستگاههای دولتی، ایجاد اشتغال، رفع معضل بیكاری، ارائه خدمات از قبیل آب ، جاده ، برق، گاز، تلفن و غیره از وظایف قوه مجریه و نماینده عالی دولت در شهرستان یا استان است.

 نماینده مجلس در مقام وكیل مردم موظف به نظارت براجرای این امور در منطقه و كشور است و حق دخالت در اجرا را ندارد.

 نماینده مجلس باید بی عدالتی های احتمالی را در سطح منطقه پیگیری و از حق و حقوق مردم در حوزه انتخابیه خود با هدف اجرای هر چه بیشتر عدالت دفاع كند و با تلاش و كوشش مضاعف از بی عدالتی و حق كشی نسبت به حقوق حقه مردم جلوگیری كند.

معرفی شاخص ها، توانمندی ها، ظرفیت موجود از نظر كمی و كیفی به مسئولان عالی كشوری و استانی، توسط نماینده می تواند یكی از مصداق های نظارت بر اجرای قانون باشد.

 نباید از نظر دور داشت كه متاسفانه پیگیری امور قوه مجریه توسط برخی نمایندگان مجلس یك رویه و عرف شده و نماینده ای را موفق می دانند كه بتواند با سركشی مستمر و دیدارهای مختلف با آحاد مردم و انجام مكاتبات و گرفتن وقت ملاقات با مسئولین به مشكلات یكایك موكلینش رسیدگی كند.

به واقع این عمل جزء دو وظایف اصلی نمایندگان نیست اما از طرفی دیگر مسئولان و مدیران منطقه ای با هدف رفع مشكلات وكسب امتیازات قانونی می توانند با مهیا كردن شرایط، بستری را فراهم كنند تا از ظرفیت قانونی نماینده مجلس در حوزه قانونگذاری و نظارت برای تامین خواسته های بر حق و قانونی خود استفاده و مصادیق بی عدالتی احتمالی را برای اجرای هرچه بهتر عدالت و قانون با نماینده در میان بگذارند.

بنابر آنچه گفته شد ارائه تصویری روشن از وظایف نمایندگان به سالم سازی فضای انتخاباتی، ارتقای عملکرد نمایندگان، تقویت فضای نظارت و مطالبه گری مجلس از مسئولان اجرائی و درخواست های به حق و به جای مردم از نمایندگان منجر می شود.

کاندیداهای نمایندگی مجلس باید با صداقت تمام وظایف و اختیارات خود را بازگو نمایند و وعده های غیر واقعی به مردم ندهند، مردم نیز باید با شناخت دقیق جایگاه قانونی نمایندگان مجلس، فضای انتخابات را رصد نمایند و با مقایسه کاندیداها، توانمند ترین فرد را برای نمایندگی انتخاب کنند.

 این امر در بلند مدت منجر به شکل گیری مجلس مقتدر و در نهایت به طور ساختاری باعث رفع مشکلات مردم می شود.

ایمیل خبرنگار:(karez_60@yahoo.com)