مازندنومه،یادداشت کاربران:روز جمعه گذشته آزمون استخدامی بزرگی در استان برگزار شد که در جای خود نیاز به تحلیل و تفسیر فراوانی دارد.

 چند سوال پیش رو عبارتند از: 1-ضرورت برگزاری آزمون استخدامی از کجا ناشی شده است؟ 2-در کشورهای مطرح جهان استخدام بر اساس چه روش هایی صورت می گیرد؟ 3-پشت صحنه های استخدام در استان چگونه است؟ 4-چرا در عمل افراد خاصی که نسبت های خاص با صاحبان قدرت و جایگاه دارند به استخدام در می آیند؟

در مورد سوال اول ساده ترین پاسخ بر این نکته تاکید دارد که وقتی ظرفیت پذیرش محدود و تعداد متقاضی زیاد باشد، عدالت حکم می کند که بر اساس آزمونی برترین ها شناسایی شده و انتخاب شوند. اما این همه آنچه باید گفته شود و استدلال آورده شود نیست.

 اولین معیار و برترین هنر حکومت در برقراری عدالت و مساوات در بین متقاضیان اشتغال است.آیا آزمون می تواند منجر به دستیابی به این هدف شود؟

 ظاهراً این گونه است که برای تشخیص تنها راه درست و اساسی برگزاری آزمون است، ولی پشت صحنه ها و شایعات توام با برخی از واقعیت ها و تعارفات و دستبردها به خصوص در آزمون هایی نظیر پرستاری، عدالت در برخورداری از فرصت های مساوی را به شدت به زیر سوال برده است و عموم متقاضیان و خانواده های آنها به رعایت عدالت توسط تهیه کنندگان و برگزار گنندگان آزمون اعتقادی ندارند و بر این باور هستند که زد و بندهای فراوانی در پشت صحنه قبل و بعد از برگزاری آزمون وجود دارد که حق را هرگز به حق دار نمی دهند.

تعدادی از موسسات که اقدام به تهیه کتب پرفروش و سودآور از تست های مربوط به آزمون ها را می کنند با بی دقتی تمام در پاسخ ها جواب های غلط و انحرافی را به خورد جویندگان شغل می دهند که اگر این جواب ها توسط تهیه کنندگان سوالات پشتیبانی شود (احتمال آن به شدت بالا است) با فرض متوجه شدن متقاضی و درج جواب واقعاً صحیح با خواسته تهیه کننده تطابقی ندارد و در نتیجه منجر به پوئن منفی برای متقاضی می شود.

 در بسیاری از پرسش های عمومی،سوالات مسیر بیراهه را نشان می دهد که به هیچ دردی نمی خورد و اصلاً در امر استخدام نیرو هیچ ارزشی ندارد.

دانستن و ندانستن جواب این گونه سوالات به هیچ وجه منجر به تشخیص برتری و توانمندی هیچکدام از متقاضیان نمی شود.

 این سوالات به نظر می رسد توسط افراد خاصی از بانک سوالی بیرون کشیده شده و فقط محص پرستیژ و پز دادن ارائه می شود.

حتی سوالات تخصصی هم از این امر بیهوده گزینی بی بهره نبوده و معلوم نیست تهیه کننده برای سنجش کدام توان علمی یا اطلاعات عمومی و مقایسه بین افراد به چه منظوری خود را به زحمتی می اندازد که البته طرح آن ها قبلاً توسط افراد دیگری صورت گرفته و تنها زحمت این دوستان یک کپی و پیست ناقابل است و بس!

 روابط اختاپوسی که بین شرکت تهیه کننده سوالات و برگزار کننده امتحان وجود دارد، منجر به استفاده از مراقب هایی می شود که خود آنها نیاز به مراقبت بیشتری دارند.

 در جلسه برگزاری امتحان که به زعم بسیاری فقط برای رعایت صوری قضیه است، مراقبان از دست افرادی که فکر می کنند دارای توانمندی هایی هستند جواب ها را نگاه کرده و به افراد مورد نظر خود منتقل می کنند!

 در تعدادی از موارد صندلی ها تغییر جا داده و افراد به صورت بسیار صمیمی کنار هم می نشینند تا از موهبت مشاوره و تبادل نظر در ذکر پاسخ های صحیح برخوردار شوند و مراقبان هم اصلاً به روی خود نمی آورند که گویا این گونه به آنها القا شد که اصلاً مهم نیست در جلسه چه اتفاقی می افتد و کی چی می نویسد.

 اینکه قدرت های تعیین کننده در پشت صحنه از قبل قول استخدام را به افراد خاص داده باشند و نتیجه ای که از صندوق های آزمون بیرون می آید از قبل تعیین شده است، مسئله ای است که اثبات آن بسیار مشکل است و احدالناسی به دنبال اثبات وجود این فساد و بی عدالتی بر نمی آید و گویندگان و معترضان به این پدیده محکومان نهایی و مغضوبان پایانی این اعتراض خواهند بود.

 هر چند در مواردی به افرادی گفته شد که از الآن خود را انتخاب شده بدانند ولی باید تا برگزاری آزمون صبر داشته باشند و این خبر به دلیل دوستی به دوست دیگر منتقل شد و در متقاضی غیر برخوردار از روابط ایجاد یاس، ناامید و بدبینی شدید و تندی نموده است.

قضاوت نهایی اکثریت شرکت کنندگان در آزمون استخدامی این است که امکان قبولی برای آنها وجود ندارد و تنها چیزی که نصیب آنها می شود این است که ضرری را بابت هزینه های ثبت نام و مخارج مربوط به تهیه منابع و کتب و جزوات و وقت بیهوده ای که برای آن هدر داده اند و مهمتر از همه روحیه باختگی و آثار روانی ناشی از آن است که نصیب آنها شده است و به زمین و زمان می تازند تا ناراحتی و بغض عمیق خود را نشان داده باشند.

 راستی این موج فزاینده اعتراضات گوش شنوایی هم خواهد داشت؟ تا کی می توان خیل عظیم فارغ التحصیلان بیکار در رشته های مختلف را دست به سر کرد و از آزمونی به آزمون دیگر سوق داد و با خیال و امید به وقوع اتفاقی در آینده برای جذب آنها را سرگردان نمود؟

 آن همه وعده و وعید برای تامین اشتغال برای بیش از دو میلیون نفر در سال چه شد؟ نتیجه عملی آن منجر به تولید چند شغل در رشته های مختلف علمی شده است؟ فرافکنی های معمول و مرسوم و برخورد سیاسی و سیاستمدارانه و حتی برخوردهایی که ظاهری دلسوزانه ولی باطنی فریبکارانه دارد، چه دردی از متقاضاین پرشمار اشتغال را درمان می کند؟ آیا کشورهای دیگر هم از راه حل های مشابه برای اشتغال جوانان و فارغ التحصیلان و نیروهای جویای کار استفاده می کنند؟ آیا کارخانجات و بخش خصوصی ملک شخصی و خانوادگی افراد تلقی شده و با روش های مختلف همه تعهدات به صورت فرمالیته اجرا شده و همانند اینجا بیکار به کار دست پیدا نمی کند؟

تجربه در یکی از کشورها این چنین می گوید که بانک اطلاعات از متقاضیان کار و رشته های تحصیلی و سطح تحصیلات و علاقمندی های افراد در اداره ای که مسئول این کار است جمع آوری شده و نظارت قوی دولت بر بخش خصوصی و دولتی به حدی است که احدی خارج از چارچوب های تعیین شده قادر به اعمال نفوذ نمی باشد.

اجرای قوی و قاطع و بدون گذشت قانونی به نام قانون برخورداری از فرصت های برابر شغلی هم بررسی کنندگان را مجاب به بررسی عادلانه و درست و به دور از اعمال نفوذ این و آن نموده است و هم متقاضیان به دلیل محرومیت های سنگینی که باید در اثر اثبات اعمال نفوذ و رانت بازی تحمل کنند تمایلی به ارتکاب این امر را ندارند.

 هرچند در بسیاری از موارد اشتغال، صورت موقتی و نیمه وقت یا پاره وقت دارد ولی در ارائه همین فرصت ها هم دقت زیادی می شود و در صورت اثبات کلیه افراد دخیل در اعمال نفوذ از هر رتبه و مرتبه و هر دستگاهی که باشند، مشمول تحمل محرومیت ها و جرائم سنگین خواهند شد. اما در کشور ما با واقعیت هایی رو به رو هستیم که همه مردم را آزار می دهد و آن هم استفاده از رانت ها و روابط و زد و بندها و بده و بستان ها در سطوح مختلف است.

 امروزه نمی توان جوابی را در برابر فردی داشت که در امتحان استخدامی رتبه اول را آورده ولی در مصاحبه ای که همه آیتم های مورد سوال را جواب می دهد به نحوی در اولویت استخدام قرار نمی گیرد و فرد دیگری که بعداً روابط او با اهرم های قدرت معلوم می شود، در اولویت قرار می گیرد.

 آیا نمی شود تمام پرونده هایی را که منجر به استخدام شده اند را توسط افراد بی طرف و بی رابطه و ناشناخته ای در رقابت با نزدیکترین رقبای شان مورد مقایسه قرار داد تا میزان دخالت عوامل خاص با نیات خاص معلوم شود؟

 ان شاء الله برگزار کنندگان و صحنه گردانان آزمون های استخدامی و اعمال نفوذ کنندگان و رانت خواران جوابی برای خاطر مکدر شده نیروهای جوانی که پس از فراغت از تحصیلی باید به هر دری بزنند تا دست خود را در جایی بند کنند و خود را از فلاکتی که دچارش هستند نجات داده و زمینه های مالی و اقتصادی لازم را برای بنیان گذاری مسیر صحیح زندگی و برنامه ریزی برای ازدواج فراهم نمایند داشته باشند و با سیاسی کاری و سیاست ورزی و فرافکنی از کنار آنها نگذرند.

 ان شاء الله در برابر دادگاه خداوند منان هم بتوانند پاسخ هایی داشته باشند که مجوز عبور از صراط را به آنها بدهند و در چاه ویل و سوزان جهنم های خودساخته سقوط نکنند.