مازندنومه، کلثوم فلاحی: محمود پوروهاب در کارگاه آموزشی روش‌های تولید محتوا برای کودکان و نوجوانان  اظهار داشت: کار من، بیشتر ادبیات داستانی بوده و با مطبوعات و حوزه کتاب هم آشنایی دارم.

 وی با بیان اینکه برگزاری جشنواره‌های مطبوعات کودک و نوجوان، بیشتر در انحصار تهران بود، گفت: اگر می‌خواستیم ادبیات کودک و نوجوان را هم دنبال کنیم باید به تهران می‌رفتیم و چیزی یاد می‌گرفتیم و خیلی تلاش کردیم که ادبیات کودک و نوجوان در شهرستان‌ها توسعه داده شد.

 پوروهاب با اشاره به اینکه در مازندران کار مدبرانه و شجاعانه‌ای صورت گرفته که در کنار برگزاری جشنواره مطبوعات کودک و نوجوان، بخش رسانه‌های مجازی را هم دخیل کرده‌اند، ادامه داد: جشنواره پیش‌رو، فرصت ویژه‌ای برای رسانه‌های مجازی و مطبوعات محلی است.

 وی با بیان اینکه خیلی‌ها باعث شدند که در یکی دو دهه اخیر، رسانه‌های مجازی را به این جشنواره‌ها راه ندهند، افزود: چون تصور می‌کنند رسانه‌های مجازی در آینده، کتاب و ادبیات را حذف می‌کنند.

   کارشناس ادبی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، خاطرنشان کرد: این ترس همیشه در بین اصحاب قلم وجود دارد و آنها که صاحب اندیشه و کتاب هستند احساس می‌کنند رسانه‌های مجازی، خطری برای ادبیات و کتاب خواهند بود.

وی با بیان اینکه البته برخی هم این نظریه را قبول ندارند، گفت: این عده معتقد نیستند که رسانه مجازی خطری برای کتاب باشد و می گویند همان‌گونه که وقتی تلویزیون آمد، رادیو از بین نرفت و امروز پابهپای هم حرکت می‌کنند رسانه‌های مجازی و کتاب هم چنین رابطه‌ای دارند.

 پوروهاب با اشاره به گسترش وسایل ارتباط جمعی و همچنین افزایش آگاهی کودکان و نوجوانان با این پدیده‌ها، اظهار داشت: گروهی معتقدند آگاهی بچه‌ها به اندازه‌ای زیاد شده که دارند به بزرگسالی می‌رسند و در آینده پایانی بر ادبیات داستانی خواهیم داشت.

 وی با بیان اینکه این تفکر 2 دهه است که شکل گرفته، تصریح کرد: برخی جامعه‌شناسان هم با این مسئله موافق نیستند، چراکه انسان همیشه در حال حیرت است؛ زمانی که کامپیوتر را دیدیم حیرت کردیم و حالا گوشی‌های تلفن‌ همراهی که امروز می‌بینیم باعث حیرت می‌شود، البته در کنار این شگفتی‌ها، نگرانی و ترس هم وجود دارد.

 پوروهاب با اشاره به اینکه نباید از این پدیده‌ها بترسیم، گفت: اگر هم دگردیسی به وجود می‌آید از شکلی به شکل دیگر است؛ زمانی تلگراف به وجود آمد و بعد صنایع جدید، باعث آسانی کار شد، فکس همان کار تلگراف را انجام می‌دهد اما باز هم ضعف‌هایی دارد، تغییر اساسی‌تری به وجود آمد و این پدیده به ایمیل تبدیل شد؛ هیچ چیزی از بین نرفته و همه اینها در جای خود قرار دارند و تغییر هم موجب راحت‌شدن زندگی انسان شده است.

وی خاطرنشان کرد: کتاب همیشه باقی می‌ماند و در موازات رسانه مجازی حرکت خواهد کرد.

 پوروهاب یادآور شد: ما در دوره شروع ادبیات کودک و نوجوان هستیم نه در پایان آن.

 وی با اشاره به اینکه بعد از مشروطه، نثر آسان شد، گفت: همه چیز رو به آسانی است.

 این داستان‌نویس حوزه کودک و نوجوان خاطرنشان کرد: اگر کودک را شادابی، شیطنت، طراوت، بازیگوشی، فراموشی و ... ببینیم ادبیات بزرگسالان هم دارد به این سمت می‌آید.

 وی گفت: اطلاعات زیاد بچه‌ها به این معنا نیست که مرزهای کودکی و بزرگسالی شکسته شود.

 پوروهاب با اشاره به اینکه مازندران در حوزه کودک ونوجوان، رسانه ندارد، تصریح کرد: قم با یک سوم جمعیت مازندران، هفت نشریه سراسری کودک و نوجوان دارد.

 وی گفت: از موضوعاتی که می‌توان در حوزه کودک و نوجوان کار کرد، آشنایی زدایی است.

 پوروهاب با بیان اینکه این اصطلاح را نخستین بار دکتر شفیعی کدکنی ترجمع است، افزود: استاد شمیسا این اصطلاح را به معنای غریب‌سازی ترجمه کرد؛ یعنی مواردی که خیلی برای ما آشنا هستند را با زاویه دیگری نگاه کنیم که گویا خواننده تازه می‌خواهد با آن آشنا شود و بشناسد.

 وی با اشاره به اینکه عده‌ای فکر می‌کنند ادبیات، همان داستان و شعر و داستان‌های رئال و تخیلی است، گفت: جنبه‌های دیگر کار را در نظر نمی‌گیرند.

 پوروهاب با بیان اینکه در مازندران موضوعات زیادی وجود دارد که می‌توان به آن پرداخت، اظهار داشت: در مازندران می‌توان به افسانه‌های بومی پرداخت، اینها ژانر و مقوله است.

 وی ادمه داد: ژانر دیگری که می‌توان به آن توجه کرد قصه‌های دینی و آیینی است و البته در تاریخ و متون کهن هم کار نکردیم.

 پوروهاب با اشاره به اینکه موضوع طنز هم از دیگر مواردی است که می‌توان در این حوزه وارد شد، تصریح کرد: کاری که در حوزه کودک انجام می‌دهیم باید  از جملات کوتاه استفاده کنیم، جملاتی که نفس‌گیر نبوده و عاطفی باشد.

 وی با بیان اینکه ادبیات کودک، فقط ساده‌نویسی نیست، ادامه داد: در حالی که ساده می‌نویسیم باید لحن، گفتر و رفتار بچه‌ها را هم درنظر گرفت.

 پوروهاب با اشاره به اینکه امروز کودک، منفعل نیست و انگار ژن کودکان صنعتی شده، اظهار داشت: بچه‌ها رشد کردند، نسل عوض شده اما ما همان‌جایی که بودیم ماندیم.

 وی متذکر شد: کار کردن برای بچه‌ها را ضروری تشخیص دادم و به این حوزه وارد شدم، هرچند که من خیلی دیر در این حوزه شروع به‌کار کردم و احساس می‌کنم خیلی از وقتم را از دست دادم.

 پوروهاب افزود: کسی که با ادبیات کودک و نوجوان کار می‌کند باید حیلی صادق و پاک باشد، با موزی‌گری نمی‌توان به جایی رسید.

 وی با بیان اینکه در زمینه نقد، مشکل داریم، یادآور شد: در کنار ادبیات داستانی و شعر باید منتقد داشته باشیم که راهگشا باشد، ما منتقد پرورش ندادیم و نقد صحیح هم نداریم.

* باید از جهت اخلاقی خیلی با بچه‌ها کار کنیم

محمود پوروهاب در حاشیه برگزاری کارگاه آموزشی روش‌های تولید محتوا برای کودکان و نوجوانان در سالن اجتماعات اداره کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مازندران، پاسخگوی سوالات مازندنومه بود.

 *مازندنومه: با توجه به اینکه خودتان اهل رودسر هستید این انگیزه را ندارید که اشعار عامیانه فولکلور کودکان شمال را گردآوری کنید؟

 پوروهاب: بچه که بودیم شعرهایی داشتیم که نه فقط مربوط به مازندران و گیلان بلکه در سراسر کشور هم معروف بود و حتی بخشی از این شعرها را هم فارسی می‌خواندیم و همه آن به زبان محلی نبود.

 برای لالایی و یا نوازش بچه، شعرهای خاصی می‌خواندند که بیشتر با زندگی آنها توام بود و بوی کار و تلاش آنها را می‌داد، المان‌هایی از کشتزار و برنج بود و بوی جنگل.

 این موضوع، تحقیق خوبی می‌شود که شعرهای شفاهی چگونه بوده است. فردی باید این کار را انجام دهد که وقت داشته باشد، بعضی کارها را خیلی کوچک می‌گیریم و این تحقیق هم کار کوچکی نیست حداقل چهار سال زمان نیاز دارد. شاید خیلی از این شعرها ناقص باشد آن‌وقت باید بگردد دنبال نسخه اصلی شعر. باید تخصصی در این زمینه کار شود.

 *مازندنومه: با توجه به اینکه اشعار شما در کتاب‌های درسی چاپ شده، شعر باید چه ویژگی داشته باشد که در کتاب درسی چاپ شود؟

 پوروهاب: احساس می‌کنم زبان شعر را نگاه می‌کنند که مناسب باشد و طبق نظر کارشناسان خودشان؛ پیام آن را هم نگاه می‌کنند، کارهایی که پیام‌محور است و برای بچه‌ها نکته‌ای دارد را هم به نظر می‌رسد مورد توجه قرار می‌دهند. از طریق پرداخت بیان هم به درد بچه‌ها بخورد و شکیل و زیبا باشد. در شعری از من که در کتاب کلاس ششم منتشر شده، دخیل نبودم و خودشان رصد کرده بودند.

 * مازندنومه: چرا علاقه‌مند شدید مسائل دینی را برای کودکان در قالب داستان عرضه کنید؟

 پوروهاب: شاید به خاطر دوستان و همکارانی که داشتم و روحانی بودند کمک کردند که وارد این حوزه شوم. به ویژه احساس نیاز کردم که باید کارهای دینی انجام دهم، چون احساس می‌کنم بایداز جهت اخلاقی خیلی با بچه‌ها کار کنیم. داستان‌های دینی و یا حتی مضمون دینی دارد و فقط افسانه نیست از نظر معرفتی خیلی برای بچه‌ها خوب است و در داستان‌های دینی باید به بچه‌ها نشان دهیم امامان و معصومان دین چگونه بودند، کودک و نوجوان وقتی در داستان‌های ما می‌بیند پیامبر با زیردستان و انسان‌های معمولی جه رفتاری داشته و با حیوانات چگونه رفتار می‌کرد از اینها الگو می‌گیرد و در اخلاق، معرفت‌شناسی و تکوین شخصیت کودک، بسیار اثر دارد.

 * مازندنومه: ضعف‌های ما در حوزه دین‌شناسی کودک در کجاست؟

 پوروهاب: در این حوزه پیشرفت‌های خوبی داشتیم، اگر در بخش‌های دیگر ضعف‌های عمده داریم، اینجا ضعف نداریم. کتاب‌های خوبی در ژانر دین داریم اما باید بتوانیم به سمتی برویم که این کتاب‌های داستانی فقط اسلام‌شناسی و قران شناسی نباشد بلکه نگاه معرفتی هم در کتاب‌های این حوزه حاکم شود. کتاب "مرام خوبان" که از آثار خودم است تلفیقی از داستان و بررسی آیات و روایات است. باید نشان دهیم در چه جاهایی باید رافت و نرم‌خویی داشته باشیم، با آیات قرآن می‌توان معرفت‌شناسی‌ها را گفت.

 درباره اسلام و آیه‌شناسی کارهای کمی انجام داده‌ایم اما در داستان خوب کار کردیم، روی مفاهیم قرآنی و انسانی که می‌تواند معرفتی و اخلاقی باشد باید بیشتر کار کنیم مثلا درباره اخلاق در قرآن و یا قانون در قرآن اما با قلمی که قشنگ باشد.