توسعه شهرها به چه قيمت؟
درخت قبل از تو آنجا بود، حق نداري درخت را قطع كني، بايد نقشه ساختمان را به‌گونه‌اي تغيير دهي كه به درخت صدمه‌اي وارد نشود+عکس و گزارش سفر به استرالیا
مازندنومه، سرویس محیط زیست و گردشگری، دكتر سيف‌الرضا شهابي: در روزنامه وزين اطلاعات روز دوشنبه 30 دی ماه 92 از قول وزير محترم راه و شهرسازي مطلبي تأسف‌آور تحت عنوان زير نقل شده بود:« در 30 سال گذشته 33 هزار هكتار از باغ‌هاي مشهد به آپارتمان تبديل شده است» و در ادامه آمده است: «جمعيت مشهد در چند سال به چند برابر رسيده است»
جناب وزير اشاره‌اي هم به نحوه ساختمان‌سازي در مشهد (البته همه شهرهاي ايران مشابه مشهد است) داشتند و گفتند: «نحوة ساختمان‌سازي نازيبا و ناهمگون است و با فضاي شهر هماهنگي ندارد و ساختمان‌هاي نامتناسبي كه به رديف كنار هم ساخته شده شكل نازيبايي به شهر داده است، به طوري كه هنگام راه رفتن در فضاي شهر به هيچ وجه از تركيب ساختمانها لذت نمي‌بريد».
ماه گذشته در استراليا بودم و يك هفته‌اي است كه برگشتم، شهرهايي كه ديدم از جمله: بريزبين و گلدكوست Gold Coast در ايالت Queen'Sland و سيدني در ايالت New South Walls كه اصطلاحاً NSW مي‌گويند پر از درخت‌هاي قطور و سر به فلك كشيده است و هيچ كس اجازه و جرأت قطع كردن آن‌ها را به هر دليل و بهانه‌اي از جمله ساختمان‌سازي ندارد.
اصولاً فرهنگ مردم در نگهداري و حفاظت از درختان در حدي است كه هيچ كس قبول نمي‌كند براي منافع شخصي با ارّه به جان درختان كه ده ها خاصيت از جمله پاكيزگي هوا و سلامت مردم دارند، بيفتد و قطع كند مگر اينكه منافع عمومي در بر داشته باشد و آن هم بعد از تأييد مقامات رسمي و دريافت نظر كارشناسان خبره مبني بر اينكه قطع آن درخت براي استفاده عمومي ارجحيت دارد.
يكي از دوستان نقل مي‌كرد كه شخصي در قطعه زميني قصد ساختمان‌سازي داشت و براي اجراي آن بايد درختي را قطع می کرد. بعد از آن كه نقشه را براي تأييد به مقامات مربوط تحويل داد تا پروانه ساختماني دريافت كند، به او گفتند: «درخت قبل از تو آنجا بود و حق نداري درخت را قطع كني و بايد نقشه ساختمان را به‌گونه‌اي تغيير دهي كه به درخت صدمه‌اي وارد نشود.»
حال اين موضوع را مقايسه بفرماييد با آنچه كه وزير راه و شهرسازي در مورد مشهد مطرح كردند و بدون شك سخنان ايشان در مورد همه شهرهاي ايران مصداق دارد.
چقدر از باغات تهران و شهرها و روستاهاي كشور در 30 سال اخير به بهانه ساختمان‌سازي، مجتمع‌سازي و ويلاسازي از بين رفت و توسط سودجويان تبديل به برج و مجتمع و... شد.
در دهه شصت هنگام عبور از جاده كناره از بابلسر تا رامسر يك طرف دريا را مي‌ديديد و يك طرف جنگل‌هاي مملو از درخت و اكنون در يك طرف ساختمان مي‌بينيد و دريا كه تماشاي آن چشم افسا بود محو شده و در طرف ديگر جنگلها تبديل به ويلاها شده است!؟
***
در تمامي شهرهاي استراليا پارك‌هاي بزرگ و پر از درخت و به تعداد زيادي وجود دارد تا مردم در اين پارك‌ها استراحت كنند و همه گونه امكانات براي استفاده از فضاي سرسبز و خرم آن مهيّا شده است.
شهر «بريزبين» تا سيدني تقريباً 1000 كيلومتر فاصله دارد و دو طرف جاده اين دو شهر سرسبز و جنگلي است و كسي حق ندارد صدمه‌اي به درختان و جنگلها بزند.
متأسفانه در دهه 60 شمسي شركت‌هايي مانند «سرو چمن» تشكيل شد و به جان درختان جنگل‌هاي استان مازندران در جاده هراز افتاد و درختان را از بين برد و نظاير اين‌ها را به وفور مي‌توان ذكر كرد.
در شهر دو ميليون نفري «بريزبين» بسياري از خانه‌ها ويلايي و تعداد زيادي هم چوبي است و حريم خانه‌ها از يكديگر حفظ شده و آن تعداد خانه‌هايي هم كه به صورت مجتمع‌هاي چند واحدي ساخته شده به گونه‌اي است كه مشرف بر ديگر خانه‌ها نيست، تا مزاحمتي ايجاد نكند. حال اين شهر را با شهرهاي كوچك و حتي روستاهاي ما كه اخيراً مجتمع‌سازي در آن رواج پيدا كرده است، مقايسه كنيد كه چگونه زندگي را سخت كرده است.
چند سال قبل از يك هلندي كه به ايران سفر كرده بود سؤال كردم تهران را چگونه ديدي؟ در پاسخ گفت: جنگلي از آهن و آجر. ما درختان باغات و جنگلها را قطع مي‌كنيم و از بين مي‌بريم و به جايش شهرهاي مان را تبديل به جنگلي از آهن و آجر كرديم و خوشحالي مي‌كنيم و از توسعه شهري دم مي‌زنيم.
دوشنبه 16 دی ماه به باغ بوتانیک Mt coot - tha رفتم این باغ درسال 1970توسط شهرداری وشورای شهر شروع به ساخت شد ودر سال 1976 به بهره برداری رسید.مساحت آن 52 هکتاراست .5000 گیاه از سراسر دنیا در این باغ نگهداری می شود ودر کنار هرگیاه ودرخت مشخصات آن نوشته شده است.دراین باغ انواع گل ها پرورش داده می شود ورصدخانه ای در وسط باغ ساخته شد.محوطه ای دارد بنام Bonsai House که در آن؛ انواع درخت های ساق کوتاه ژاپنی برای نمونه قرارداده شده است وهمچنین تسهیلاتی در باغ فراهم است تا جوانان در فضای باز مراسم ازدواج برگزارکنند.
هنگامی که این باغ را دیدم یاد ایران عزیز افتادم که چه راحت درختان جنگل ها را می زنندویا درداخل باغ های تفریحی داخل شهرها که محل تفرج مردم است وسابقه تاریخی داردوشناسنامه یک شهراست درختان را می زنند وساختمان دولتی بنا می کنند.( عکس گوشه کوچکی از باغی بزرگ است )
درباغ Botanic گل های بسیار زیبائی پرورش داده می شود واین هم یکی از باغچه های آن وشخصی که درکنارم ایستاده از باغبان های باغ است .
یک سئوال از او کردم کارش را رها کرد ومرا به قسمت Information برد وهمه جزئیات را توضیح داد وآخر بیش از آن که از او خداحافظی کنم گفت : اگر بازهم سئوالی یا کاری است بفرمائید تا عرض کنم."ومن هم تشکر کردم .
به خودم می گویم اگر شخصی از من سئوال کند حاضرم کاری بکنم که باغبان کرد. حیفم آمد عکسش را در اینجا نیاورم
صبح روز یکشنبه اول دی ماه92 از مرکز ایالت "کوینزلند "که این ایالت به تنهائی به اندازه خاک ایران است به سمت "سیدنی "بزرگترین شهر استرالیا با اتومبیل حرکت کردم طول این جاده هزار کیلومتراست وازحرکت تا مقصد دوازده ساعت طول کشید.
تمام جاده بدون استثنا جنگل است نظیر جنگل گلستان البته با جاده های پهن وتعریض شده ومهندسی .خوشبختانه شرکت هایی نظیر "سروچمن " که در دهه شصت شمسی درایران تاسیس شد وبا اره برقی به جان درختان جنگل های مازندران افتاده بود وجنگل ها را نابود کرده بود دراین کشور تشکیل نشده است وبه این خاطر درختان سر به فلک کشیده دوطرف جاده را پر کردند.
در برخی از نقاط جاده اقیانوس آرام دیده می شود ودر برخی دیگر از جاده بستر رودخانه های با عرض زیاد وپراز آب تا کنار جاده کشیده شده است .این جاده را pacific high way نامگذاری کردند نظیر بزرگراه "خلیج فارس " درایران. درطول هزار کیلومتر یک "سرعت گیر"دیده نشده است ومراکز استراحت با جمیع امکانات وبسیار تمیز بوفور دیده می شود.
پلیس با موتور سییکت وماشین ؛ جاده را تحت کنترل شدید دارد تا اگر خودروئی از سرعت حد مجاز تجاوزکرد جریمه کند وبرخلاف ایران ؛ راننده خودرو متخلف پیاده نمی شودپلیس به طرف راننده می رود.
در یکی از روزهای اقامتم در استرالیا رفتم به روستای Yamba به منزل یک خانواده دونفره از مادربنام Helen وپسرش بنام Neil .روستائی تمیز ومرتب که متاسفانه شهرهای ما به پاکیزگی این روستا نمی رسد.
خانم Helen که 80 سال از زندگیش را پشت سرگذارده بود از نظرچابکی وتحرک درحد زنان 60 ساله کشورما بودویکی از علل این شادابی در دوری از غم وغصه در دوران زندگی و علت دیگر ؛ ورزش از دوران طفولیت است.
روزنامه "وال استریت جورنال "روی میز اطاق آقای Neil بود وبدون آنکه من اظهارنظربکنم او گفت : "مطبوعات آمریکا تحت نفوذ وسیطره اسرائیل هستندوآن ها افکار عمومی آمریکائی ها را می چرخانند."شنیدن چنین جملاتی از یک استرالیائی برای من تعجب آوربود.بعدها فهمیدم استرالیائی ها درکنارخوشبینی که به انگلیسی ها دارند، به آمریکائی ها نظرخوشی ندارند.
- سه شنبه 8 بهمن 1392-16:29
همه باید برای سلامت محیط زیست وتوسعه متوازن، نه کاریکاتوری دل بسوزانندتادست اندرکاران وحتی سودجویان هم ان راجدی بگیرند.قلمهایی مانند این یادداشت دکتر شهابی دراین زمینه جای سپاس دارد.تا مثلاً برای ساخت پالایشگاه درمیانکاله ویامسکن مهرباایجاد حاشیه نشینی های جدید اصرار نشود.
- سه شنبه 8 بهمن 1392-9:26
من ميخواهم بدانم اين آقاياني كه براي شهرداري وشوراي شهر ها انتخاب شدند اصلا ميدانندشهرنشيني يعني چه وفضاي سبز ونگهداري درخت ها چه خاصيت وفايده اي دارد
- دوشنبه 7 بهمن 1392-21:5
خیلی برام جالب بود و ایشان مشکلات موجود در ایران رو که وجود داره و بیداد می کند به زبان ساده بیان نمودند اما کو گوش شنوا .به قول خانم ستاره مسئولین با خوندن این سطور تازه به فکر رفتن به استرالیا می افتند.چه کنیم که ما مردم متاسفانه با دست خود مسئولینی بی عرضه را روانه امور مدیریتی می کنیم و بعد میگیم چه مسئولین نابخرد و بی عرضه ای داریم که متاسفانه پس از رسیدن به مناصب مختلف خودشون رو گم می کنند و خود تافته جدا بافته می دونند و همین مردم رو فراموش می کنند. حال ما چگونه می توانیم به همین ها دل خوش باشیم که بیایند و در امور عمرانی و حفاظت از منابع طبیعی و جنگلی وارد شده و تلاش کنند که بیش از اینها به طبیعت سرسبز شمال کشور آسیب وارد نشود. اگر مسائل و روند تخریب سازی جنگلها به همین منوال ادامه یابد دیر نخواهد بود فرزندانمان به جای دیدن جنگلهای زیبا و درختان سر به فلک کشیده شاهد ساختمانها و آسمانخراشها و همچنین شاهد کوههای لخت و بدون درخت و جنگل خواهند بود.
- دوشنبه 7 بهمن 1392-17:29
آینده خوبی برای مازندران پیش بینی نمیکنم واگر وضع بهمین طور پیش برود باید فاجعه از بین رفتن جنگل ودرختان را در مازندران شاهد باشیم.دکترشهابی به مطالب جالبی اشاره کرد امیدوارم مسئولین بخوانند وفکری اساسی بکنند وچاره ای بیندیشند تا دیرترنشده .
- دوشنبه 7 بهمن 1392-13:46
مطلب خوبي بود
اما به كامنت گذار ستاره بايد گفت كه به هربهانه اي شهرداري وشورا ...
آيا ميدانيد درعرض همين يكسال چند اصله نهال توسط شهرداري ساري كاشته شد چندين هزاركيلومتر فضاي سبز بدون قطع يك اصله نهال اضافه شد
تازه كميسيون قطع اشجار .... - دوشنبه 7 بهمن 1392-9:12
جالب بود .متاسفيم از اينكه درايران به طبيعت توجهي نمي شود.درختان وجنگل ها ازبين مي رودجاي نگراني دارد.
- دوشنبه 7 بهمن 1392-9:8
گزارش جالبی بود کاش مسئولین شهرداری و شورای شهر ساری فقط بخوانند تا فکر نکنند ولی نعمت مردم هستند . وهر طوری خواستند عمل کنند .البته فکر کنم با خواندن این گزارش بیشتر به فکر سفر به استرالیا با پول مردم بیشند تا نگاه علمی به گزارش داده شده!!!
- دوشنبه 7 بهمن 1392-8:18
درود بر شما. خیلی زیبا و در عین سادگی پر مغز و پر محتوا بود . امیدوارم مسئولین عبرت بگیرند. امیدوارم!!
- دوشنبه 7 بهمن 1392-7:23
مدرنیته ناقصی که ما ایرانیان در پیش گرفته ایم نتیجه اش همین می شود.
- دوشنبه 7 بهمن 1392-2:12
دردنامه ی دکتر شهابی و گزارش شان از چگونگی نگاهداشت میراث طبیعی در استرالیا و قیاس شان با وضعیت اسفبار ایران ،زخم کهنه ی دل هایمان را تازه کرد و ما را به تأسفی ژرف واداشت. به راستی پیوند سودجویان و جاهلان ما را به این بلا افکند.
دربارۀ استاد «فردوس مجیبی» 
نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه مطرح کرد: 
درباره اجرای ارکستر فیلارمونیک مازندران و پدیدآورندگانش 