مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: گروه موسیقی تبری، از دست اندرکاران بخش موسیقی سریال پایتخت است. اگر در فصل یک و دو سریال پایتخت این انتقاد وجود داشت که از ظرفیت های هنری و موسیقیایی مازندران استفاده نشده و یا کمتر بهره برده شده، پایتخت3، این نقیصه را تا حدودی برطرف کرد و به انتقادها پاسخ مثبت داد.

دست اندرکاران پایتخت نشان دادند اگر ظرفیتی در استان وجود دارد، آنها هم آماده بهره مندی از این ظرفیت ها هستند. اگر در بخش هنرمندان و بازیگران سریال، کمتر مازندرانی توانست خودی نشان دهد و نظر سازندگان سریال را جذب کند اما گروه موسیقی تبری با همکاری خانواده محمدی و اسحاقی، توانستند بخشی از موسیقی مازندران را به مردم ایران معرفی کنند.

درباره موسیقی سریال پایتخت، گفت و گویی با جلال محمدی سرپرست گروه تبری، عباد محمدی خواننده، حمزه محمدی نوازنده و ابوالفضل حمزه پور طراح سایت گروه موسیقی تبری داشتیم که به سوالات ما پاسخ دادند.

*از نحوه آشنایی تان با دست اندرکاران سریال پایتخت بگویید.

جلال محمدی: در اسفندماه که ایام پرکاری برای ما بود، استاد هوشنگ جاوید که پژوهشگر موسیقی نوایی است با ما تماس گرفت و درباره ساختن موسیقی پایتخت صحبت و از ابتدا عنوان کرد این کار دستمزد زیادی ندارد.

به استاد جاوید گفتم آنچه برای من مهم است این است که برای استفاده از موسیقی آزاد باشم، جایگاه هنرمندان موسیقی حفظ شود و مسائل مالی در اولویت سوم قرار دارد. استاد جاوید قول داد که همه این مسائل محفوظ است. البته با چند هنرمند موسیقی دیگر هم وارد مذاکره شدند و در نهایت آقای آریا عظیم نژاد در گفت و گوی تلفنی از ما درخواست کرد که موسیقی سریال پایتخت را بسازیم.

به آقای عظیم نژاد هم گفتم که می خواهم موسیقی مازندرانی سکاندار سریال پایتخت باشد و البته آنها هم فقط موسیقی مازندرانی درخواست کردند. عباد محمدی را به عنوان خواننده جوان و استاد اسحاقی را به عنوان دنیای موسیقی مازندران، به اینها معرفی کردم و گفتم این دو نفر می توانند زوج خوبی باشند و موسیقی تلفیقی آماده کنند.

از 18 تا 29 اسفندماه موسیقی را برای تیتراژ سریال در استدیوی صبا قائمشهر آماده کردیم. همه اعضای گروه را در این کار سهیم کرده و گزینشی عمل نکردم. می خواستم همه اعضای گروه در موسیقی سریال پایتخت، نقشی داشته باشند.

مهرداد شاه حسینی به همراه آریا عظیم نژاد به استودیو آمد و کوک و صدا را تنظیم کرد، چون می خواستند هم کوک سریال پایتخت 2 باشد. در آن روز عباد مریض بود و آمادگی خواندن نداشت اما استاد اسحاقی خواند و صدا ضیط شد.

دست اندرکاران سریال پایتخت، این موسیقی را به نظرسنجی گذاشتند و به این تیجه رسیدند کهه موسیقی پایتخت 2 شناخته شده است و اگر موسیقی تیتراژ پایتخت 3 را تغییر دهند ارتباط بیننده با سریال پایتخت 1 و 2 از بین می رود. به ما اجازه دادند موسیقی انتخاب کنیم و من موسیقی مازندرانی را جدا کردم. ابتدا موسیقی کشتی را سر و سامان دادیم با سرنا و نقاره، موسیقی وقتی که کشتی گیر آماده می شود برای پریدن، در حال کشتی گرفتن و وقتی که کشتی گیر، حریف را به زمین می زند، هر یک از این مراحل موسیقی جداگانه ای دارد.

تاکیدم بر این بود تا آنجا که جا دارد در موسیقی از ساز لـله وا و نقاره که از سازهای اصیل مازندران است استفاده کنیم. بعد از 2 روز، عباد محمدی بهبود پیدا کرد و 20 قطعه یک دقیقه ای ضبط کردیم و برای آقای عظیم نژاد فرستادیم.

برای اینکه موسیقی ما فراگیرتر شود شعر فارسی انتخاب کردیم که برای مردم کشور، قابل درک باشد. آنجا که نقی بر سر مزار مادرش حاضر می شود از موسیقی نواحی استفاده کردیم و آنجا که بابا پنجعلی تصادف می کند استاد اسحاقی موسیقی محزون استفاده کرد.

* بازخورد مخاطبان موسیقی شما، هنرمندان موسیقی و ... بعد از شروع به پخش این سریال، با شما چگونه بود؟

محمدی: با شروع سریال، کسی از موسیقی من انتقاد نکرد تا وقتی که متن مصاحبه آقای صادقی -مدیرمسئول و سردبیر سایت مازندنومه- را در فیس بوک به اشتراک گذاشتم، از آنجا بود که انتقادها به من شروع شد. بی احترامی هایی زیادی در قالب پیامک و کامنت در فضای مجازی به من شد و هیچ کس نگفت که چرا موسیقی ضعیف ارائه دادی یا مثلا ایرادات موسیقی را بگویند. صحبت منتقدان این بود که اصلا چرا با این مجموعه همکاری کردید و چرا پول کمی گرفتید. در حالی که من به دنبال پول آن نبودم. به آریا عظیم نژاد گفته بودم که گران ترین قراردادهای موسیقی در کشور را گروه تبری دارد چون گروه های مختلف را در جشنواره ها می بینیم و از دستمزدی که دریافت می کنند اطلاع داریم. چون ما چند گروه را در یک گروه ادغام کرده ایم و ار کدام از اینها گروه های جداگانه ای می توانند باشند. گروه تبری در هرجا که وارد شده از صفر تا صد موسیقی مازندران را اجرا می کند و اخیرا صنایع دستی و فضای بومی مازندران را هم در اجراها لحاظ می کنیم.

من کارشناس مسائل فیلم و سریال نیستم و معتقدم کسانی که در این زمینه فعالیت می کنند می توانند انتقاد هم داشته باشند. من به عنوان یک فرد عادی شاید بتوانم نظرم را درباره سریال پایتخت بیان کنم اما در مسئله موسیقی محلی به عنوان یک کارشناس می توانم اظهار نظر کنم و هر یک از هنرمندان موسیقی اگر درباره ضعف های کار صحبت کنند من می توانم پاسخگو باشم. موافقان و مخالفان این سریال، به من بگویند کدام فیلم و سریال حتی سریال هایی که در مازندران ساخته شده از سازهای مازندرانی برای موسیقی متن استفاده کرده است؟ همه از ارگ و پیانو استفاده می کنند در حالی که در شش هفت قسمت از سریال پایتخت، موسیقی مازندران سکاندار بوده است. هر موسیقی به جای خود به کار برده شده، آنجا که همسر چینی ارسطو وارد فیلم می شود موسیقی چینی روی کار آمده، وقتی حرف از جنوب است موسیقی جنوبی ارائه شده و ...

*درباره انتقادها چه نظری دارید؟

محمدی: انتقادها سر جای خود باقی است و هر پروژه ای نواقصی هم به همراه دارد. از منتقدان تشکر می کنم چون در سریال ها و کارهای بعدی دست اندرکاران تلاش می کنند با مطالعه بیشتری کار کنند. من وارد بحث طنز نویسی نمی شوم چون کار من نیست اما از نگاه یک شهروند عادی که این سریال را تماشا می کند توهینی در این سریال ندیدم چه بسا بخش هایی از زندگی کودکی ما را به نمایش گذاشت. بنا داریم بخش کارشناسی هم در شبکه یک درباره موسیقی سریال پایتخت داشته باشیم. نمی گویم این کار هیچ انتقادی ندارد، کار بزرگی است و حرف ها بر سر جای خود باقی است اما حرف من این است که سریال پایتخت برای نخستین بار موسیقی مازندران را در سطح بین المللی از طریق رسانه ملی معرفی کرد. باید خوشحال باشیم که پایتخت 3 به موسیقی مازندران پرداخته است آن هم در بحث های مختلف غم، شادی، حماسی و ... منتقدان و مخالفان باید صبر کنند و از ابتدا تا انتهای کار را ببینند و بعد از اتمام کار به تجزیه و تحلیل بپردازند نه اینکه تا یک قسمت از سریال را تماشا کردند همه زحمات و نقاط قوت را کنار بگذارند و توهین کنند. اگر اوایل کار یک ما و هر هنرمند دیگر همراه با اشتیاق و علاقه باشد اما اکنون به وظیفه تبدیل شده است. بخش اعظمی از مردم توان حضور در کنسرت را ندارند و وقتی برنامه ما از تلویزیون پخش می شود همه مردم بهره مند می شوند.

موسیقی پایتخت3، بحث ترویج موسیقی مازندرانی بود و آقای سیروس مقدم به همه تهیه کنندگان و هنرمندان موسیقی و بازیگران و همه کسانی که در عرصه فرهنگ و هنر فعالیت دارند تلنگری زد که اگر فیلم و سریال مازندرانی می سازید از موسیقی مازندران استفاده کنید. یکی از ضعف های هنرمندان مازندران در عرصه فیلم و سریال این است که موسیقی را با تصویر پیوند نمی زنند در حالی که در این سریال، این پیوند به خوبی رخ داده است.

از هنرمندان و فعالان عرصه سینما و تلویزیون تقاضا می کنم اگر واقعا در این زمینه دغدغه دارند صدا و تصویر را با هم عجین کنند. برای هر موسیقی که پیام ما را به کشور منتقل کند، حتی حاضر هستیم هزینه کنیم. هیچ قومی بر قوم دیگر برتری ندارد، همه موسیقی ها، زبان ها و قومیت ها جایگاه خود را دارند و ما نباید در این مسائل حساس باشیم.

اگر همه قومیت ها بگویند که در فلان فیلم و سریال به ما توهین شد پس هنرمندان فیلم و سریال باید بروند قوم مغول و تاتار را بیاورند و به بازی بگیرند تا کسی نگوید که به ما توهین شد.

ما آمادگی داریم هر فیلم و سریالی که چه هنرمندان مازندرانی و یا غیر مازندرانی بسازند حتی اگر یک دقیقه موسیقی دارد، همکاری کنیم و موسیقی مازندرانی ارائه شود. بیان خوبی ها و بدی ها در کنار هم، تعریف نقد است نه اینکه فقط بدی ها را بگوییم و از خوبی ها چشم بپوشیم.

* از یکی از منتقدان این سریال شنیده بودم که از قول شما گفتند از همکاری با سریال پایتخت پشیمان هستید. این نقل قول را تایید می فرمایید؟

محمدی: من جایی عنوان نکردم که درباره همکاری با سریال پایتخت اشتباه کردم بلکه از این کار رضایت هم دارم. بعد از اینکه مسئولان از امام جمعه و استاندار و نمایندگان مجلس با دست اندرکاران سریال پایتخت عکس یادگاری گرفتند و به این سریال مهر تایید زدند ما هم بخش موسیقی اش را بر عهده گرفتیم.ما بدون مطالعه وارد کاری نمی شویم. البته من باید از من باید از استاد اسحاقی و علی اصغر اسحاقی فرزند ایشان، تشکر کنم که جزو گروه موسیقی سریال پایتخت بودند.

در ادامه این نشست عباد محمدی خواننده گروه به سوالات ما پاسخ داد.

*بازخورد مخاطبان از اجرای شما در سریال پایتخت 3 چگونه بوده است؟

عباد محمدی: هر شب که سریال پخش می شود پیامک ها و تماس های زیادی دارم و به من عنوان می کنند صدایت در این سریال چیز دیگری است در حالی که من از کلاس سوم ابتدایی در حال خواندن هستم. در چند سالی که در عرصه موسیقی کار می کنم، اصلا موسیقی متن کار نکرده بودم و خوشحالم در این کار، نقش کوچکی داشتم. برای نخستین بار، موسیقی مازندرانی در سریالی پربیننده ارائه داده شده و صدای من هم در این سریال هست.

حمزه محمدی از دیگر برادران محمدی، نوازنده کمانچه در سریال پایتخت است.

* از نحوه همکاری تان با سریال پایتخت بگویید.

حمزه محمدی: زمانی که پیشنهاد همکاری با سریال پایتخت را دادند اسفندماه بود که ترافیک کاری شدیدی داشتیم. وقتی دوران دانشجویی را پشت سر می گذاشتم در محیط دانشگاه تصور می کنند شمال همان رشت است و برای من باعث افتخار است که برای نخستین بار هم سن و سالان من با موسیقی مازندران آشنا و متوجه شدند که شمال فقط رشت نیست. هرچند که من در دانشگاه مازندران را با موسیقی اش به دوستانم معرفی می کردم. موسیقی این سریال باعث شد فهم موسیقیایی مردم ارتقا یابد و گونه ای دیگر از موسیقی کشور خود را بشناسند.

* نظر شما درباره انتقادها به این سریال چیست؟

محمدی: در مورد سریال نظر خاصی ندارم چون کارشناس این بحث نیستم. اما این سریال جدای از دید بعضی منتقدان، سریال پربیننده و پرطرفداری در کشور است. از قومیت های مختلف تماس داشتم و از پخش موسیقی مازندرانی در این سریال، ابراز خوشحالی می کردند. این سریال به نوعی نزدیک شده به بخش اصیل مازندران بود. رفتار بعضی از منتقدان را که فقط جنبه منفی کار را می بینند نمی پذیرم و البته این را هم نمی پذیرم چون موسیقی کار را ما اجرا کردیم بگوییم حتما خیلی عالی بوده. دلخوری ام از این است چرا فقط جنبه های منفی کار را می بینند و به نقاط مثبت سریال اشاره نمی کنند. قبل از شروع این انتقادها، ایرانی ها با تماشای این سریال لذت می بردند اما منتقدان همه را خبر کردند که این سریال فقط دارد توهین می کند و این مسئله، برای جامعه ما، بیشتر کارکرد کج دارد.

خوشحال هستم که جمعی منتقد این سریال هستند اما نقد حد و حدود دارد. وقتی نقد می کنند کارهای دیگری هم که درباره مازندران ساخته شده را مدنظر قرار دهند. اما نگاه تعصبی که بخواهند یک اثر هنری را به لهجه تقلیل دهند و مهر باطلی به کل کار بزنند برای فرهنگ مازندرانی جالب نیست. با این انتقادها مردمی که از این سریال لذت می برند حالا شاید بخواهند فقط نقطه ضعف کار را ببینند. برای نخستین بار است چه در قبل از انقلاب و بعد از پیروزی انقلاب، موسیقی مازندرانی با کلام و ساز مازندرانی به گوش مخاطب می رسد. انتقادها بیشتر از اینکه به این سریال باشد به عملکرد تلویزیون در 10 سال گذشته است. در خواب بودن روشنفکرانی که الان ظهور کرده اند و بسته بودن فضای نقد برای تلویزیون در 10 سال اخیر باعث شد که منتقدان نتوانند انتقاد داشته باشند. منتقدان سریال پایتخت چرا به لودگی هایی که از تلویزیون مازندران در قالب برنامه مازندرانی اجرا می شود انتقاد نمی کنند؟ سوالم از منتقدان این است که چرا به رفتار برخی هنرمندان محلی درباره توهین به فرهنگ مازندرانی انتقاد نکردند و صدایی از آنها بلند نشد و واکنشی نشان ندادند؟ و همین منتقدان به کارهای آنها می خندیدند و لذت می برند. چرا شخصیت طنز نباید تاثیر مثبت بر بیننده داشته باشد؟ قصد توهین به هنرمندان مازندران را ندارم اما هر نقش باید حد مشخص داشته باشد و نباید به لودگی برسد که البته این اتفاق در سیمای مازندران افتاده است. معتقدم این سریال، بدون عیب و نقص نیست و می توانست خیلی بهتر کار کند و تصاویر بهتری از مازندران نشان دهد و طنز را در مسائل اجتماعی ببیند. اما تاثیر اجتماعی منتقدان این است که اگر قبل از پخش این سریال، مردم مازندران از هم دور بودند این باعث شد که به "ما"ی مازندران تبدیل شویم که البته شاید درست هم نباشد اما امیدوارم "ما"ی گروهی مازندران در حد متعارف باقی بماند و به ساخت کارهای بهتر کمک کند.

*فکر می کنید اجرای موسیقی مازندرانی در پایتخت، جایگاه مناسبی برای ترویج موسیقی مازندرانی باشد؟

محمدی: امیدوارم موسیقی متن این فیلم، چراغ راهی برای کارهای بعدی باشد. خواسته من این است که همکاران ما در استان نگاه بازتری به یکدیگر داشته باشند. باید تنگناهای موسیقی استان را کنار بگذاریم و تغییر و تحولی در موسیقی مازندرانی ایجاد کنیم تا برای نسل جدید قابل استفاده باشد، در این زمینه نیازمند تعامل هنرمندان موسیقی استان هستیم تا از همدیگر بیشتر حمایت کنند در غیر این صورت نمی توانیم پیشرفت موسیقی استان را به جاهای بهتری برسانیم، نقدها باید منصفانه باشد. امثال خانواده محمدی و اسحاقی سال ها ثروت مادی و معنوی خود را برای موسیقی مازندران گذاشته اند تا موسیقی مازندران حفظ شود اما فقط یک خانواده نمی تواند این بار را به دوش بکشد و نیازمند همکاری سایر هنرمندان موسیقی استان هستیم. نیاز داریم موسیقی استان به سمت فضایی سالم و بدون تعصب حرکت کند تا این موسیقی زنده بماند.

ابوالفضل حمزه پور با همکاری محمد بهمنش طراح سایت گروه تبری به آدرس tabari-music.ir است.

*سایت گروه تبری از چه زمانی شروع به فعالیت کرده و در چه بخش هایی کار می کند؟

حمزه پور: سایت تبری از 15 بهمن سال 92 به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرده است. به معرفی گروه موسیقی تبری، اقدامات پژوهشی درباره موسیقی و آلات موسیقی مازندران می پردازد و بخش معرفی لباس های سنتی مازندران را هم داریم. سایت را 2 زبانه طراحی کرده ایم اما فعلا بخش انگلیسی سایت فعال نیست و بنا داریم تا پایان خردادماه این بخش را هم فعال کنیم. اجراهای گروه تبری را در سایت داریم تا علاقه مندان بتوانند دانلود کنند و بخش عکس هم فعال است. در اینده بنا داریم بخش نظرسنجی را هم به سایت اضافه کنیم. از مخاطبان هم درخواست داریم هرگونه نوشته، پژوهش، تحلیل و ... درباره مازندران و موسیقی مازندران دارند به ما ارائه دهند تا برای استفاده عموم در سایت قرار دهیم و حاضر هستیم برای این مسئله هزینه پرداخت کنیم. بخش معرفی هنرمندان مازندران را هم در سایت داریم و این سایت صرفا مختص گروه تبری نیست و می خواهیم پایگاهی برای همه هنرمندان مازندران باشد.

در این نشست جلال محمدی به معرفی دیگر همکارانش پرداخت که دست اندرکار موسیقی سریال پایتخت بودند و از سازندگان سریال پایتخت از جمله آقایان آریا عظیم نژاد، استاد هوشنگ جاوید، الیاس جوادیان و مهرداد شاه حسینی مقدم تشکر کرد. علی اصغر اسحاقی نوازنده عود، محمد ابراهیم نژاد نوازنده کمانچه باس، نرگس و جمیله محمدی نوازنده طشت و لگن، حمزه محمدی نوازنده کمانچه، عباد محمدی و استاد اسحاقی خواننده، محمدرضا محمدی نوازنده دسرکوتن و ضرب محلی، سبحان الله چوپانی جویباری نوازنده لـله وا، جابر محمدی نوازنده دایره.

در پایان این نشست، برادران محمدی از همکاری خود با سریال پایتخت ابراز رضایت و خرسندی کردند.