مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، عليرضا سعيدي كياسري، نويسنده و روزنامه نگار: در دنیای امروز که گستره شگفت انگیز تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات هر لحظه به دامنه خود می افزاید، سینما به عنوان فانوس خيال رسانه ای جذاب و سرگرم کننده، مخاطبان بی شماری را در چهار گوشه جهان مسحور خویش ساخته، تا جایی که به یک صنعت جدی در عرصه معادلات اقتصادی تبدیل شده و از جذابيت فزاينده آن در امور صنعت و تجارت بهره برداری می شود.

سالهاست كه صنعت گردشگری به منبع درآمد اصلي بسیاری از كشورهاي دنيا تبدیل شده است. جذب گردشگر به لوكیشن های فیلم های سینمایی مشهور جهان، چرخ گردشگری بسیاری از كشورها را به حركت در آورد كه در این میان تاثیر لوكیشن هاي فيلمهاي شاخص و پر فروش هالیوودی بر صنعت گردشگری كشورهاي مختلف جهان چشمگیر است.از جمله اين فيلم ها مي توان به لوكیشن دو بخشی سینمایی «هری پاتر و هدیه‌های مرگ» در اسكاتلند، سه‌گانه سینمایی «ارباب حلقه‌ها» در نیوزلند، نيز فيلم سينمايي «میلیونر زاغه‌نشین» در هند اشاره نمود.

بر اساس بررسي هاي صورت گرفته از سوی موسسه تحقیقات تخصصی TCI به عنوان مرجع جهانی بررسی معیارهای رقابت در کشورها که ویژه تحقیقات گردشگری و رقابت مقاصد توریستی است؛ درسال 2012 ميلادي تصمیم گیری 40 میلیون گردشگر از سراسر جهان در انتخاب مقصد سفرشان، تاثير پذيرفته از تماشای فیلم‎های سینمایی و تلويزیونی بوده است. به عبارتي 40 میلیون گردشگر مقصد سفر خود را تنها بر این اساس که شاهد یک نما در یک فیلم سينمايي باشند، انتخاب نمودند.

آنچه مسلم است؛ تولیدات سینمایی در قالب، فیلمهای مستند و بلند داستانی با محوریت چشم اندازهای جذاب طبیعي و اماكن تاريخي و نيز شناساندن فرهنگ، آداب و رسوم منحصر به فرد مناطق گوناگون جغرافیایی، شیوه بسیار کم هزینه اما اثربخش برای جذب گردشگر محسوب می شود.

براي نمونه مي توان به برنامه ريزي هدفمند و بلند مدت دولت مالزی اشاره كرد كه تلاش مي كند در چشم اندازي ١٠ ساله بتواند تا سال 2020، تعداد گردشگران خارجي را براي سفر به اين كشور به رقم ٥٠ میلیون نفر در سال برساند. بر اساس اين برنامه ريزي، دولت مالزی از ساخت فیلم‌های سینمایی بالیوود در این کشور حمايت مي كند تا ضمن فراهم شدن زمينه ايجاد 200 هزار فرصت شغلی جدید در مالزی، سهم صنعت گردشگری در تولید ناخالص ملی اين كشور نيز به 3 برابر افزايش يابد.

اما نکته‌ قابل ‌توجه این که در سال‌های اخیر، چون توریسم به منبع درآمد بسیاری از کشورها تبدیل شد، سینما در رونق بخشیدن به این صنعت درآمدزا نیز سهم شایانی دارد و نقش موثری در جذب گردشگران بازی می کند.

پویانمایی "فروزن"؛ تازه ترین گواه
پويانمايي"فروزن"((frozen به كارگرداني مشترك كريس باك و جنيفرلي محصول شركت والت ديسني و برنده جايزه اسكار بهترين انيميشن سال 2014 ، تازه ترين گواه از تاثیر بي چون و چراي جادوي تصوير برصنعت توريسم است كه موجب رونق شگفت انگيز گردشگري در كشور نروژ به عنوان مكان وقوع ماجراهاي اين پويا نمايي سينمايي 102 دقيقه اي شده است.

این پويانمايي موفق، موجب هجوم چشمگير گردشگران از سراسر دنيا برای بازديد از چشم اندازهاي طبیعی و جغرافيايي نروژ به ويژه در مناطق شمال اين كشور شد تا از نزدیک آنچه را که الهام بخش پدیده نورانی قطب شمال در ساخت انیمیشن "فروزن" شد را از نزديك مشاهده كنند.

بر اساس آمارهاي منتشر شده؛ تنها در 4 ماه نخست سال 2014 ميلادي، تعداد گردشگران سفر كننده به نروژ درمقایسه با مدت مشابه سال قبل، 37 تا 40 درصد افزایش داشته كه در اين ميان، رشد 57 درصدی تعداد مسافران از نیویورک به مقصد اسلو پايتخت نروژ قابل توجه و تامل است.

از آنجایی که در كشورمان، صنعت پر درآمد گردشگری به منابع خاصي وابسته نيست؛ مي توان با مدیریت خلاق؛ چراغ اقتصاد كشور را با آن روشن نگه داشت و منابع ارزشمند و ماندگاری مانند نفت را براي آینده ذخیره کرد.

بر اساس سند چشم انداز بیست ساله توسعه کشور، نیز در افق 1404 باید بیست ميليون گردشگر خارجي وارد ایران شوند. از این رو بايد از تمام ابزار و لوازم مطلوب و كارآمد براي تحقق این بخش از سند چشم انداز بهره داري كرد كه در اين ميان، سينما نقش مهم و ارزشمندي دارد.

فيلمنامه نويسان و كارگردانان سينماي كشورمان مي توانند با چاشني درايت و خلاقيت، بناهاي تاريخي، خرده فرهنگ ها و چشم اندازهاي طبيعي را در نقاط دور و نزديك ايران به گونه اي زيباشناسانه و كاربردي، بستر رويدادهاي فيلم قرار دهند كه انگيزه تماشاچي فيلم براي شناخت بيشتر و حضور در آن لوكيشن را تحريك و تقويت نمايند.

چنين بر مي آيد؛ در حال حاضر به رغم برخورداری كشورمان ازجاذبه های گردشگری فراوان، وضعیت موجود آنچنان كه باید براي ساخت فيلم هاي سینمایی و سريالهاي تلویزیونی با رويكرد جذب مخاطب جهاني مناسب نیست. به عبارتي بي پرده بايد اعتراف كرد؛ متاسفانه سينماي ايران در توليد آثار فاخر با چشم انداز جذب گردشگران نه تنها در عرصه های خارجی بلکه در داخل كشور نیز عقب است.

جالب است بدانيد؛ یکی از لوکیشن‌های فیلم سينمايي "زندگی شیرین" اثر فدريكو فليني فيلمساز فقيد و نامدار ايتاليايي، يك میدان با حوضي بزرگ و فواره اي معمولي است كه جذابيت چنداني نيز ندارد، ليكن گردشگران بسياري از سراسر جهان صرفا بخاطر اينكه از فضاي اين مكان براي فیلمبرداري‌ "زندگی شیرین" استفاده شده، تمايل دارند این محل را از نزديك ببینند.

 فیلم های ماندگار ایرانی هم انگیزه سفر می شوند
البته در سينماي ايران نيز بصورت جسته و گريخته شاهد برجسته شدن برخي چشم اندازهاي طبيعي و اماكن تاريخي در طول تعدادي از فيلم ها در دوره هاي مختلف بوده ايم. كه در ايجاد انگيزه براي گردشگران جهت سفر به لوكيشن هاي ديده شده در آثار مذكور بي تاثير نبوده اند.
از جمله اين فيلم هاي سينمايي مي توان به: "خيلي دور، خيلي نزديك" ساخته رضا مير كريمي، "شير سنگي" ساخته مسعود جعفري جوزاني، "اي ايران" ساخته ناصر تقوايي و "مادر" ساخته زنده ياد علي حاتمي اشاره كرد.

ابتکار مازندرانی ها
با اين اوصاف ابتكار اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان مازندران در خصوص امضاي تفاهم نامه با خانه سينما جهت مشارکت فعالان اصناف مختلف سينماي ايران براي حضور در مازندران و آشنايي با مناطق ديدني تاريخي و چشم اندازهاي بي بديل طبيعي، نقطه عطفي در روند توسعه گردشگري استان به شمار مي آيد، كه در آينده اي نزديك با نهادينه شدن ظرفيت هاي تاريخي و طبيعي مازندران در توليد فيلمهاي سينمايي، افزايش چند برابري گردشگران داخلي و خارجي جهت بازديد از لوكيشن هاي به نمايش آمده در فيلم ها را در سرزمين هميشه بهار تبرستان رقم خواهد زد. چرا كه "اولیور هنری" ازمدیران فعال و كاربلد جهاني در عرصه گردشگری و رسانه نيز معتقد است؛ «تصویر برداری از یک مقصد گردشگری در فیلم‎، بسیار بیش از روش‎های سنتی بازاریابی و کمپین‎های معمول جواب می‎دهد. این روش حتی بسیار موثرتر از برخی دیگر فعالیت‎های رسانه‎ای عمل می‎کند و می‌تواند به عنوان بخشی مکمل و ترکیبی با این روش‎ها مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین بهتر است؛ مدیران گردشگری درصورت تمایل به کسب برتری بیشتر در بازار رقابت‎های  جهانی، روابط  تنگاتنگی با صنعت سینما برقرار کنند».
بنابراین بعید نیست؛ مدیران گردشگری سراسر كشور با الگو قرار دادن ابتكار اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري مازندران مي توانند براي کسب برتری در بازار جذب توريست، زمينه را براي تعامل موثر با سينماگران ايران فراهم نمايند و جادوي توريسم را در روشناي فانوس خيال به چشم خود مشاهده كنند..

* این مطلب در شماره 16 مجله ارمون منتشر شد که از سوی نویسنده برای بازنشر در اختیار ما قرار گرفت.