مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، علیرضاصادقی امیری: پل تاريخي "محمد حسن خان" بابل، در تاريخ 22/2/1356 خورشيدي به شماره ي 1414 در سیاهه آثار ملي ایران جاي گرفت.

 این پل در اواخر دوره ي زنديه، به دست والي وقت بارفروش (بابل) "محمد حسن خان قاجار"،( نیای آغا محمدخان قاجار) به گونه معماري صفوي بنیان شد.

اين اثر تاريخي 6 متر پهنا و 140 متر درازا دارد و داراي 8 تاق چشمه است و بلنداي اين پل تا کف رودخانه (بابلرورد)11متر است.

 چند سال بود که وضعیت حفاظت و بهره وری این اثر فاخر ملی به یکی از دغدغه های اصلی کنشگران  و دوستداران میراث فرهنگی تبدیل شده بود. این روزها گزارش های خوبی برای رهایی و آزادسازی آن از زیر فشار عبور خودروهای سنگین و همچنین تخریب های وارده به گوش می رسد.

خوشبختانه پس از پیگیری های مستمر رسانه ها، کنشگران  و دوستداران میراث فرهنگی و همچنین سازمان های مردم نهاد این حوزه، شهرداری و شورای اسلامی شهر بابل عملیات ساخت پل سوم محمد حسن خان جهت نجات بخشی و روان سازی ترافیک شهری را در دستور کار خود قرار داده و عملیات ساخت و ساز آن آغاز شده است و احتمال می رود تا سال آینده به بهره برداری برسد.

 اگر این اتفاق خوشایند به انجام برسد، می توان امیدوار بود که "پل محمد حسن خان" از تخریب  و ویرانی های روزانه و گسترده رهایی یابد.

 پیرو همین اقدام خوب شهرداری بابل، دکتر دلاور بزرگ نیا -مدیرکل میراث مازندران- نیز در نشستی اشاره کرد که با معاونت راه و شهرسازی جهت تخصیص بودجه برای تسهیل در ساخت پل سوم محمد حسن خان رایزنی داشته و موافقت ضمنی آن معاونت را نیز دریافت کرده است.

 با آنکه ساخت پل سوم برای نجات بخشی پل تاریخی "محمدحسن خان"، کاری خوب و اقدامی درخور نیاز است و شُوَند شادمانی کنشگران و دوستداران این حوزه شده است، اظهارات برخی از مسئولان و طرح های ارائه شده برای ساخت این پل و همچنین نقشه مسیر گذر آن، نگرانی های تازه ای را به میان آورده است و شیرینی نجات "پل محمد حسن خان" را به کام کنشگران و دوستداران میراث، تلخ کرده است.

 در طرح توسعه ساخت پل سوم و ایجاده مسیر عبوری، ساختمان تاریخی "مجتمع خدمات حمایتی سلمان" مربوط به دوره پهلوی نخست که به شماره ۲۳۵۲ و به تاریخ ۱۳۷۸/۰۴/۲۹ در سیاهه آثار ملی ایران جای گرفته است، باید به طور 100٪ ویران شود.

 متاسفانه این اقدام نشان از آن دارد که اولویت های فرهنگی- هویتی و ملی همچنان نزد مسئولان و مدیران شهری از جایگاه پایینی برخوردار است.

 با آنکه ساخت پل سوم محمد حسن خان بیش از آنکه یک عملیات نجات بخشی باشد، بیشتر برای روان سازی ترافیک شهری و امنیت تردد ماشین های سنگین عبوری است، اما همین اقدام نیز عملی نیکو و در خور تحسین در کارنامه نه چندان خوب چند سال گذشته شهرداری بابل است، اما  تخریب یک اثر ملی برای ایجاد و ساخت جاده و یا حتا به بهانه نجات بخشی یک اثر ملی دیگر به هیچ وجه توجیه پذیر نخواهد بود.

 مطمئنا کارشناسان و مهندسان مجری ساخت در تهیه طرح های مطالعاتی پیش از اجرا آگاه بودند که یک اثر فاخر ثبت در سیاهه ملی در مسیر احداثی آنان جای دارد.

 حال پرسش اینجاست که آیا هیچ استعلامی جهت جانمایی پل سوم و مسیر جاده ای آن از میراث فرهنگی شده است؟

هنوز دیر نشده و راهی برای جلوگیری از این تخریب و حرکت ناگوار وجود دارد، به جای آنکه جاده را از میانه این اثر ارزشمند بگذرانند، می توان با خرید املاک کناری این بنا و عبور جاده از کنار آن، این اثر ملی را نجات داد و هزینه های تحمیلی به وجود آمده را در سودی که می توان از طرح توسعه گردشگری پل محمد حسن خان کسب نمود، جبران کر.

 جلوگیری از این اقدام تخریبی نیازمند تعامل و همکاری میان شهرداری، میراث فرهنگی و سازمان های مردم نهاد است.

 انفعال دستگاهای اجرایی سبب تخریب این اثر فاخر ملی خواهد شد. از سویی نیز جلوگیری بدون ارائه راهکار مناسب سبب متوقف ماندن پروژه و ادامه روند تخریبی و ویرانی پل تاریخی محمد حسن خان خواهد بود.

باید به یک راهکار مشترک برای رفع این معضل دست یافت. با آنکه در بیشتر مواقع پیگیری کنشگران و دوستداران برای جلوگیری از تخریب های مهندسی شده با انفعال دستگاه های ذی ربط مواجه می شود و کاری بجایی نمی برند، اما این بار خوشبختانه اقدام خوشایندی در روی رخ دادن است، لیکن اگر راهکاری برای معضل تخریب "بنای تاریخی سلمان" اندیشیده نشود، این اقدام نادر و خوشایندی که شهرداری در پیش گرفته است به اتفاقی تلخ بدل خواهد شد.