مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، سردبیر: نه این که نیم ساعت پس از برنامه ، که 15 دقیقه  پیش از شروع آن نیز، همه صندلی های سالن پر شد.

  ساعت آغاز مراسم بزرگداشت سی امین سال درگذشت دکتر حسین گل گلاب 15:30 دقیقه اعلام شده بود، اما در این ساعت به ندرت جای خالی در دو طبقه آمفی تئاتر دانشگاه نوشیروانی بابل دیده می شد.

 بسیاری سرپا ایستاده بودند. من هم به سختی دوصندلی در طبقه بالا برای همراهانم پیدا کردم و خود سرپا به نظاره ایستادم. 700 نفر کیپ تا کیپ نشستند و تعداد زیادی سرپا و عده ای نیز اندکی ماندند و به دلیل نداشتن صندلی ترجیح دادند، برگردند.

 عصر جمعه دکتر حسین گل گلاب -پزشک، گیاه شناس و شاعر بنام کشور و سراینده شعر "ای ایران ای مرز پرگهر"- در آمفی تئاتر دانشگاه نوشیروانی بابل بزرگ داشته شد، هر چند او خود بزرگ و ماندگار است.

 امسال سی امین سال درگذشت گل گلاب است و شعر"ای ایران" او نیز 23 مهرماه 1323 یعنی 70 سال پیش سروده شد. همین بهانه ای شد تا علاقه مندان او در بابل مراسمی را برای بزرگداشت او ترتیب دهند که در آن دخترش -هما- نیز حاضر شد.

  * به دور از سیاست زدگی و شعارزدگی

 پس از تلاوت قرآن مجید و پخش سرود ملی، دکتر سیف الرضا شهابی - داروساز و بانی اصلی این آیین- پشت تریبون رفت و از گمنامی حسین گل گلاب گفت و این که باید به گونه ای معرفی می شد.

 دکتر شهابی گفت که در شعر "ای ایران" مخالفت با اشغالگری موج می زند و به همین دلیل در دل مردم ایران جاباز کرد.

 او در ادامه به نام دکتر هما گل گلاب -دختر شاعر- اشاره کرد که در سالن حاضر بود. سال 51-50 دکتر هما استادِ شهابی جوان در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران بود.

 دکتر شهابی تاکید کرد: حسین گل گلاب از تجارت و سیاست فاصله داشت، به همین دلیل تلاش شد که این مراسم از سیاست زدگی و شعارزدگی دور باشد.

* همه گل گلاب

 صحبت های دکتر شهابی که تمام شد خلاصه ای از مستند بلند "مرز پرگهر"  پخش شد.

 این فیلم ساخته هومن ظریف رضاییان درباره فعالیت‌های ادبی و هنری حسین گل گلاب است.

در این فیلم با افرادی همچون هما و فرخ گل گلاب، پریدخت آوا و هومن صدر، خانواده استاد غلامحسین بنان و فرخ و گلنوش خالقی، علی غضنفری شاعر، ترانه سرا و مترجم، ناصر جبلی؛ شاعر و پدر حمید جبلی، جهانگیر هدایت (برادرزاده صادق هدایت) میلادکیایی، آهنگساز و نوازنده سنتور و عبدالجبار کاکایی درباره حسین گل گلاب گفتگو شده است.

 سپس از دکتر هما گل گلاب دعوت شد تا روی سن از پدرش بگوید. او را حاضران در سالن که شامل هنرمندان، شاعران و انجمن های ادبی، دانشجویان و استادان دانشگاه، پزشکان و قشرهای دیگر بودند، حسابی تشویق کردند.

 دختر شاعر "ای ایران" خیلی کوتاه گفت: همه پدرم را شاعر می دانند، در حالی که او حقوقدان و گیاه شناس و هنرمند بود. عکاسی و فیلم برداری هم می کرد و نخستین عکس رنگی را پدرم گرفت.

 او در حضور کوتاهش، شعری از نواب صفا را درباره  پدر خواند و دوباره تشویق شد.

 پس از دکتر هما، شاعر بابلی -عیسی کیانی حاجی- شعری در وصف دکتر حسین گل گلاب به زبان مازندرانی خواند و این گونه آغازید:  روز و ما چنده زود انه شونه/ اتا دقه سی سال بیه!/ امه گل گلاب شیشه بشکسه...

 کیانی حاجی با شور ادامه داد: اسا اتا نا/صدتا/میلیون میلیون گل در بمو/همه گل گلاب...

 * پرخواننده ترین پاورقی

 اجرای موسیقی بخش دیگر برنامه بود. ارکستر موسیقی "خانه هنر آفتاب نو" به سرپرستی ماهیار حسینی و خواندگی محسن سلیمانی در این بهره چند قطعه ارکسترال مازندرانی از جمله گل نسا و شوپه را اجرا کرد . این گروه در پایان نیز چند قطعه فارسی از جمله " ای ایران" را به نیکویی اجرا کرد.

 حس و حال موسیقی در ذهن حاضران بود که مجری از حسن فرازمند دعوت کرد تا درباره گل گلاب سخن بگوید. فرازمند شاعر، روزنامه نگار قدیمی و پژوهشگر موسیقی است که سال هاست روزهای سه شنبه در روزنامه اطلاعات پاورقی دارد.

 او از تلاش هایش در بازشناسی برخی نغمات موسیقی ملی گفت. از حاضران پرسید شما شاعر ترانه گنجشکک اشی مشی را می شناسید؟ و بعد ادامه داد: من می شناسم، او پیرمردی است که عصازنان در مدرسه ای در جهرم سرایداری می کند و من او را پیدا کردم.

 فرازمند در ادامه به برخی قطعات ملی دیگر از جمله شد خزان، نازنین مریم، ماشین مشدی ممدلی، زهره و مراببوس اشاره که درباره آن ها تحقیق کرد و به صورت پاورقی در روزنامه اطلاعات انتشار داد.

 این پژوهشگر تصریح کرد: پرخواننده ترین پاورقی من مربوط به : ای ایران" بود و از حاضران خواست نسبت به چیزهایی که می شنوند، بی تفاوت نباشند.

 او تاکید کرد: "ای ایران" ملی ترین سرود ماست که هیچ واژه غیرپارسی در آن پیدا نمی شود و تنها ترانه ای است که کلمه های خالص فارسی دارد.

 این پژوهشگر موسیقی در ادامه خاطره ای از دیدارش با گل گلاب نقل کرد که در سال 1360 شاعر "ای ایران" را در رادیو- میدان ارگ- دیده است. می گفت: او برای دیدار با اعضای شورای شعر که دبیرش اسفندیار قره باغی بود، آمده بود تا بپرسد چرا سرود "ای ایران" اش را رادیو پخش نمی کند، ولی پاسخی نگرفته بود.

 فرازمند موضوع را پرس و جو می کند و پاسخ می شنود که به گل گلاب بگویید دیگر پیگیری نکند، ما به او جواب نمی دهیم! و شاعر پس از شنیدن این جمله بیان داشت: دیگر به رادیو نمی آیم، خواستم همین جمله را از این ها را بشنوم.

  سه سال بعد حسین گل گلاب درگذشت، در حالی که آرزوی شنیدن صدایش را از رادیو داشت. فرازمند پس از نقل این خاطره گفت: اسفندیار قره باغی که 2700 سرود ملی خوانده است و دبیر شورای شعر بود هم آن زمان نتوانست کاری برای گل گلاب و"ای ایران " اش بکند.

 *گل گلاب چند وجهی

 نام دکتر علیرضا زالی برای بسیاری آشناست. همو که احمدی نژاد لج کرده بود و 4 ماه تعلل کرد و حکمش را در مسند ریاست سازمان نظام پزشکی امضا نزد تا روحانی آمد در روز پزشک سال گذشته امضا کرد.

 دکتر زالی -جراح مغز و اعصاب- توانسته بود در ششمین دوره انتخابات نظام پزشکی کشور از حوزه انتخابیه تهران رای بیاورد و در مجمع عمومی نظام پزشکی نیز که اردیبهشت 92 برگزار شد، حائز اکثریت آرا برای کسب ریاست سازمان نظام پزشکی کشور شود، اما متاسفانه امکان حضور در اتاق ریاست سازمان را نداشت و تنها دلیل آن، امضا نشدن حکم تنفیذ او توسط رئیس جمهوری وقت بود.

 برگزاری پرحاشیه انتخابات نظام پزشکی در 4 اسفند 91 ، باعث شد تا محمود احمدی نژاد از امضای حکم زالی امتناع کند. این وضعیت سبب شد تا سازمان نظام پزشکی 4 ماه عملا نتواند برنامه های خود را اجرایی کند تا این که روحانی سر رسید و امضا زد.

 دکتر زالی مهمان ويژه بزرگداشت سی امین  سال درگذشت حسین گل گلاب و سخنران آخر بود. او نیکو و مسلط سخن گفت و نشان داد نه فقط پزشک چاقو به دست، بلکه سخنور و شعرشناس است.

 رییس سازمان نظام پزشکی ایران از نقش برجسته گل گلاب در دانشکده پزشکی تمجید و اشاره کرد او گیاه شناس و استاد جغرافیای طبیعی هم بود و تربیت یافته محیط علمی مدرسه دارالفنون.

 زالی از تحقیقات علمی گل گلاب و مستندسازی گیاهان و نباتات توسط او گفت و تاکید کرد: گل گلاب ره یافت های آکادمیک نسبت به تحقیق هایش داشت و تجارب علمی اش را به کتابت در آورد و تا کفالت دانشکده پزشکی نیز پیش رفت.

 کوشش در فرهنگستان، فعالیت دیگر شاعر "ای ایران" بود. به گفته زالی، دکتر گل گلاب از پایه گذاران فرهنگستان در ایران بود و مسئولیت دبیرخانه آن را بر عهده داشت.

 رییس سازمان نظام پزشکی ایران در ادامه به واکاوی شعر "ای ایران" پرداخت و تصریح کرد: در این شعر عاطفه و سلحشوری با هم آمیخته شده اند و چون بر مبنای عواطف ایران دوستانه سروده شده، باعث برانگیختگی احساسات می شود.

 او از واؤه های پرقدری مثل "گهر" و "زر" در شعر گفت که نشان ارزشمندی وطن است و سپس تاویلش را از واژه "مرز" چنین بیان کرد: مرز در این ترانه هویت جغرافیایی متفاوت ما را شکل می دهد.

 به گفته دکتر زالی، "نور ایزدی" موحد بودن ایرانی ها را نشان می دهد و در بخشی از شعر هم  گل گلاب  ایران را سرچشمه هنر معرفی می کند و بر این باور است که هیچ گونه تهاجم و تاخت و تاز فیزیکی نمی تواند به خانه فرهنگی ما  آسیب برساند.

 او " ای دشمن ار تو سنگ خاره ای، من آهنم" را نماد و نشانه سلحشوری و حماسه ورزی ایرانیان دانست و در ادامه به توضیح واژه "مهر" که به صورت متواتر در شعر تکرار شده، پرداخت.

 زالی باز هم از درون مایه های شعر "ای ایران" گفت و این که علاقه وافر گل گلاب به طبیعت نیز در واژه هایی نظیر کوه و سنگ و دشت و گردش جهان و دور آسمان تجلی یافته است.

 * یک عصر هنری خوش

حسین گل‌گلاب سال ۱۲۷۶ در تهران  تولد یافت و سال ۱۳۶۳ درگذشت. او گیاه‌شناس، ادیب، نویسنده، شاعر، مترجم، استاد دانشگاه، نوازنده، موسیقی‌دان، عکاس و هنرمند بود و به زبان‌های فرانسه، انگلیسی، روسی و عربی تسلط داشت و در زمینه معادل‌یابی برای واژه‌های علمی، از متخصصان فرهنگستان ایران بود.

دیروز مردم زیادی در بابل از او یاد و از مقام هنری و علمی اش تجلیل و به نوعی غبار روبی کردند. از طرف کمیته برگزاری همایش و شرکت سینا دارو که حامی برنامه بود، لوحی به دکتر هما گل گلاب اهدا شد و در پایان، بخش دوم موسیقی اجرا و یک عصر هنری خوش، این گونه رقم زده شد.