«آشوراده» جزيره تنهاي خزر
گزارش خبري از:chn
آشوراده تنها جزيره ايران در درياي خزر است. اين ويژگي و سرسبزي شمال كه همواره مورد پسند ايرانيان بوده، آشوراده را به كانون توجه دستاندركاران گردشگري تبديل كرده است. اكنون نام آشوراده واژهاي كليدي در ادبيات اكوتوريسم گلستان است.
اين نام بيشتر در درگيريهاي بين سازمان حفاظت محيط زيست و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري شنيده شده و كمتر به ماهيت آن توجه شده است. آشوراده يا جزاير آشور نام بخشي از خشكي شبه جزيره ميان كاله در شرق آن است.
ناحيه روستايي آشوراده از توابع شهرستان بندرتركمن در 25 كيلومتري مركز استان گلستان واقع شده است. آشوراده آب و هوايي معتدل و مرطوب دارد. زبان مردم اين جزيره فارسي و تركي است و تنها راه دسترسي و ورود به آن قايقهاي بومي و محلي است. آشوراده و ميانكاله يك فليش ساحلي هستند (فليش در حقيقت امتداد زبانه خشكي در آب است). از فليش ميانكاله ميتوان به عنوان يك نمونه شاخص در جغرافياي ايران نام برد. اين جزيره از رسوبات آبرفتي حاصل از عملكرد فرسايش رودخانه كهر باران يا نكارود و حمل و انباشته شدن رسوبات در اين ناحيه تشكيل شده است. جنس اين رسوبات بسته به جنس سنگها در نواحي كه توسط آب حمل شدهاند متفاوت است. اين رسوبات فاقد رس هستند.
فقدان خاك رس در رسوبات ميان كاله و بطور محسوس جزيره آشوراده تاثير گذاري عمل فرسايش آب دريا و باد را چشمگير ساخته و اين امر باعث شده تپههاي ماسهاي در جزيره تشكيل شود. اين تپهها اصليترين ناهمواريهاي جزيره هستند و عمدتا به صورت تپههاي كوتاه و كشيده ( كشيدگي از غرب به شرق به جهت جريان باد و اندازه قطر ماسه) با چالههاي ميانشان جلوهگر شدهاند. در قديم بخش انتهايي ميانكاله را سه جزيره تشكيل ميداده است.
از اين سه جزيره، دو جزيره شرقي كوچك و تنها جزيره غربي بزرگتر بوده است. دو جزيره كوچك شرقي به سبب تحولات سطح آب و احتمالا عمل باد مدفون شده و در حال حاضر آشوراده تنها يك جزيره است كه با ايجاد كانال (كانال خزيني) در بخش غربي آن از شبه جزيره ميانكاله جدا افتاده است. پوشش گياهي جزيره از تنوع و انبوهي قابل ملاحظهاي برخوردار نيست. جزيره آشوراده در بررسي كلي از اكوسيستم خاص گياهي نواحي خشك برخوردار است. عمده پوشش گياهي آشوراده را گياهان كم ارزش ( به لحاظ غذايي) به صورت سه تيپ غالب انار، تمشك وارچنگ (اسكوپ فوقاني) ساز( اسكوپ مياني) و پول يروموس، داكتليس و پراكيويوريوم (اسكوپ تحتاني) تشكيل دادهاند. امروز به جز محدود درختچههاي انار، تمشك و ارچنگ، درختان ديگري در جزيره مشاهده نميشود. در عين حال پوشش علفي آن نيز به رغم چراي مفرط قابل ملاحظه است. اين خود عامل بسيار مهمي در كنترل ماسههاي روان بشمار ميآيد. گرچه اسناد و نوشته تاريخي مويد كشت خرما، پنبه و نيشكر در جزيره است ليكن امروز به جز برخي درختان ميوه در منازل قديمي پوشش زراعي ديگري در جزيره مشاهده نميشود.
آشوراده چون منطقهاي حفاظت شده است زيستگاه مناسبي براي بعضي از جانوران به شمار ميآيد. به همين خاطر به رغم پوشش گياهي كم ارزش جزيره در ناحيه شمالي ايران حيات جانوري آن تا حدود زيادي قابل ملاحظه است. آشوراده و مهمتر از آن شبه جزيره ميانكاله يكي از مناطق حفاظت شده حيات وحش كشور و يكي از زيست بومهاي با ارزش ايران است.
آشوراده جزو 59 منطقه بين المللي ذخائر طبيعي اعلام شده و به ثبت رسيده است. اين ناحيه زيستگاه دو گروه از پرندگان بومي و مهاجر و پستانداران است. پرندگان بومي آن عمدتا قرقاول و دراج وپرندگان مهاجر آن شامل انواع كاكائي، گيدانشاه، چوب پا، پرستوي دريايي و گلايول، انواع قو، اردك، فلامينگو، پلكان و غاز است كه در فصول مختلف سال به شبه جزيره ميانكاله وجزيره آشوراده مهاجرت ميكنند. تماشاي صيد ماهيان خاوياري، اسكله و تاسيسات بندر تركمن از سواحل جزيره آشوراده يكي از جاذبه هاي توريستي اين ناحيه محسوب ميشود.