مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: جمعی از اصحاب فرهنگ و هنر در مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران گرد هم آمدند تا با رونمایی از مجموعه اشعار تبری «کنداک» به نقد و بررسی این اثر بنشینند.

در ابتدای این نشست مدیرکل مرکز اسناد و کتابخانه مازندران گفت: همه نسبت به زبان مادری خود دین داریم و این زبان، بخشی از فرهنگ ما است.

لطف‌الله محمدنژاد اظهار کرد: کمتر از یک سال از آغاز به کار مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران در استان می‌گذرد و می‌خواهیم اهالی فرهنگ و هنر، این مرکز را خانه دوم خود بدانند.

مدیرکل مرکز اسناد و کتابخانه مازندران با اشاره به اینکه اهل فرهنگ و هنر، در اجرای همه امور فرهنگی می‌توانند از امکانات، فضا و تجهیزات این مرکز استفاده کنند، افزود: ما هم به عنوان نیروی پشتیبان برنامه‌های فرهنگی، آنچه در توان داریم انجام می‌دهیم.

محمدنژاد با بیان اینکه فرهنگ بخشی از اعتقادات مذهبی ما است، ادامه داد: افتخار این را داریم که پشتیبان برنامه‌های فرهنگی باشیم.

وی با اشاره به اینکه تقاضا داریم ما را در جمع‌آوری اسناد و نسخ خطی مازندران یاری کنید، گفت: بسیاری از این نسخ که بخشی از هویت و فرهنگ ما را تشکیل می‌دهند، در دست مردم است و با تعامل اصحاب فرهنگ می‌توانیم نسبت به جمع‌آوری این اسناد اقدام کنیم.

*جوانان به این نشست ها دعوت شوند

در ادامه این نشست شاعربرجسته مازندرانی با بیان اینکه نشست‌های این چنینی باید برای جوانان تکرار شود، اظهار کرد: امروز بسیاری امور از این دست را باید به جوانان واگذار کنیم.

سید محمدعلی کاظمی گفت: جوانان انرژی‌های پنهان جوشنده، سرشار از امواج هستند که باید مورد توجه قرار گیرند و در این نشست‌ها دعوت شوند.

سراینده مجموعه «چکل» ادامه داد: مازندران همواره سرآمد بوده و بیشترین خدمت را به مردم استان و کشور ارائه داده و این مسیر باید استمرار یابد.

*به تعریف‌های بی‌مورد عادت داریم

در بخش دیگری از این نشست حسین اعتماد‌زاده -مسئول کارگاه نقد هم‌نگر- در سخنانی اظهار کرد: معتقد هستم منتقد یا باید بیشتر از هنرمند بداند و یا اینکه حداقل اندازه خالق یک اثر، آگاهی داشته باشد، در غیر این صورت، نقد محسوب نمی‌شود بلکه سلیقه است.

این داستان نویس با اشاره به اینکه این سلیقه با ایراداتی همراه است، گفت: ما ایرانی‌ها به تعریف‌های بی‌مورد عادت داریم و این مسئله به هنرمند ضربه می‌زند.

اعتمادزاده با بیان اینکه باید یاد بگیریم چگونه یک اثر را نقد کنیم، افزود: عادت نداریم یک کتاب را برای نقد، چند بار بخوانیم و کالبدشکافی کنیم.

وی با اشاره به اینکه اگر توجه به فرهنگ و زبان بومی در مجموعه اشعار کنداک، مهم است اما این اثر آوانگاری نشده تا مخاطب در خواندن آن مشکلی نداشته باشد، تصریح کرد: یک اثر بعد از تولید دیگر مربوط به خالق آن نیست بلکه متعلق به مخاطب است و سراینده این اثر باید بداند شاید این کتاب از استان و کشور خارج شده و به دست یک غیرمازندرانی بیفتد، پس آوانگاری لازم است.

*عشق و انتظار از درون‌مایه‌های کتاب است

ایرج عرب یکی از حاضران در این نشست، اظهار کرد: جامعه ما نیازمند لطافت است تا از خشونت دور باشیم و تنها چیزی که می‌تواند دنیا را از خشونت دور کند، هنر است و به ویژه ادبیات و به صورت ویژه هم ادبیات ما.

وی با بیان اینکه درون‌مایه‌های متعددی در اشعار کنداک دیده می‌شود، افزود: عشق و انتظار از درون‌مایه‌های مورد توجه در این کتاب است.

عرب با اشاره به اینکه در این اثر از عناصر داستانی به خوبی استفاده شده است، تصریح کرد: اسم کتاب هم بسیار جالب انتخاب شده است.

*بوی نان کنداک از شعر، حس نمی‌شود،

علی حسن‌نژاد هم در این جلسه گفت: نقد جمعی در حوزه شعر در مازندران بسیار کمرنگ است.

این فعال حوزه فرهنگ با بیان ایرادهای ویرایشی و فنی کتاب افزود: ساختار کتاب‌های چاپ شده در چند سال اخیر، جالب نیست. گرافیک کار هم کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است.

حسن‌نژاد با اشاره به اینکه برای جلد کتاب کنداک، سلیقه اعمال نشده است، گفت: طرح روی جلد باید در خدمت اندیشه شاعر باشد. جلد کتاب، تصویر شاعرانه‌ای به مخاطب القا نمی‌کند.

وی با بیان اینکه بوی نان کنداک از شعر، حس نمی‌شود، ادامه داد: شاید کنداک برای کسانی که آن را می‌شناسند مفهوم نوستالژیک داشته باشد اما برای شعر مفهوم ندارد.

این شاعر محلی سرا با اشاره به اینکه به شخصه نگران از بین رفتن زبان مازندرانی نیستم، گفت: زبان‌های بومی ابزار هستند و نسل امروز ابزار ارتباطی خود را دارد.

*شعر حلقه واسطه است

در ادامه این نشست اسدالله عمادی اظهار کرد: انتقادهای حاضران نسبت به کتاب کنداک را قبول دارم. از شیوه صفحه‌آرایی گرفته تا فاصله بین حروف، نداشتن فهرست و ... اما با توجه به فضایی که در عرصه کتاب وجود دارد و گسستی که بین نسل جدید و زبان مازندرانی ایجاد شده، انتشار هر کتابی به زبان مازندرانی، یک اتفاق است.

این شاعر و نویسنده مازندرانی افزود: در نقد نو و مدرن، نویسنده بعد از خلق اثر، کنار می‌رود. متن و خواننده‌ای باقی می‌مانند که این خواننده در آفرینش اثر نقش دارد.

عمادی با اشاره به اینکه سوالی مطرح است که آیا وظیفه شعر مازندران در این دوران که زبان مازندرانی در حال مردن است، حفظ واژه است، ادامه داد: در شعر، بحث آفرینش ادبی مطرح است. معتقدم نیستم که شعر مازندران با روایت سنت‌ها، نسبت به حفظ واژه‌ها باید تعهد داشته باشد. بلکه این آفرینش ادبی، پل ارتباطی میان آفریننده اثر و مخاطب است.

  وی با بیان این که شعر حلقه واسطه است، خاطرنشان کرد: شعر اگر جان داشته باشد با ناخودآگاه مردم ارتباط برقرار می‌کند. شعر باید جوششی باشد و برخی از اشعار کنداک، جوششی است.

عمادی گفت: کار ما در هر زمان باید با پوست‌اندازی، نگاه، زبان تازه و ویژگی‌های متفاوت همراه باشد.

*ارشاد بعضی از واژه‌های اشعارم را حذف کرد

شعبان زلیکانی -سراینده مجموعه کنداک- درباره سرودن شعر به زبان مازندرانی، اظهار کرد: از برخی بزرگان شنیدم که یونیسف اعلام کرده زبان مازندرانی در 50 سال آینده از فهرست زبان‌های زنده دنیا خارج می‌شود به همین دلیل تلاش کردم نسبت به حفظ زبان مادری، قدمی بردارم و تا آن جا که در بضاعت دارم این زبان را زنده نگه دارم.

وی گفت: ارشاد بعضی از واژه‌های اشعارم را حذف کرد.

شعبانی به عنوان نمونه به واژه "هسنی" اشاره کرد و افزود: املای این واژه را از استاد کاظمی سوال کردم و در کتابم "هثنی" نوشتم اما ارشاد اصرار داشت املای این واژه "هسنی" است.