داوود کشاورزیان که از وزیر راه و ترابری خواسته است که در دولت جدید از فرد دیگری در شرکت هواپیمایی هما استفاده کند، هنوز به دلیل نامشخص بودن جانشین وی ، از این شرکت نرفته است.

با اعلام نام جانشین کشاورزیان در هما به طور رسمی از سوی وزیر راه وترابری، مراسم معارفه وی در هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران برگزار خواهد شد.

به هرحال هر فردی که با هواپیمای شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران(هما) سفر کرده و پرواز آن با تاخیر مواجه شده باشد، با ناراحتی ، بدون اطلاع از علت تاخیر پرواز، از مسئولان این شرکت که در راس آن داوود کشاورزیان قرار دارد، انتقاد می کند.

داوود کشاورزیان هم اعتقاد دارد که گزارش های انتقادی، در خصوص تاخیر پروازها ، می تواند در حل برخی مشکلات کارسازباشد.

وی از انتشار برخی اخبار کذب در خصوص هواپیمایی هما ناراحت است و زیر سئوال رفتن این شرکت بین المللی که خواست شرکت های عربی از جمله امارات است را از آثار این اقدام غلط ذکر می کند.

کشاورزیان 49 ساله، اهل بهشهر و دارای فوق لیسانس مکانیک از دانشگاه تهران که قریب به پنج سال است  به هواپیمایی هما آمده است، دوست ندارد برای ماندن در سمتی لابی کند و زیر بار منت نیز نمی رود: " اصولا هیچ گاه رفتارم با توجه به شرایط زمانی تغییر نمی کند. من در طول بیش از 20 سال فعالیت در سمت های مختلف هیچگاه به خودم اجاز نداده ام که برای ماندن در پستی لابی و گریه و زاری کنم. همیشه به هر جایی که رفته ام اگر خواسته اند که کار کنم با تمام تلاش فعالیت کرده ام و در زمانی هم که گفته اند نمی خواهیم شما را، رفته ام".

از جمله این پرسش هاي اين گفت و گو آن است که کشاورزیان در سال گذشته در همین موقع زمانی و درست چند روز مانده به استیضاح احمد خرم، وزیر سابق راه و ترابری از سوی مجلس شورای اسلامی ، یادداشت حمایتی از وی در روزنامه ایران علی رغم برخی مسایل نوشته است. 

کشاورزیان در این خصوص توضیح داد: روابط شخصی افراد نباید در برخی موارد ملاک قرار گیرد. نوشتن آن یادداشت در روزنامه ایران نیز درحالی بود که کمتر از یکسال به اتمام دولت خاتمی باقی مانده بود واستیضاح خرم نیز به مصلحت نبود. شما دیدید که خرم استیضاح شد، بناب نیز رای اعتماد نگرفت تا این که رحمتی تنها برای شش ماهه وزارت در دولت خاتمی انتخاب شد.

وی در این گفت و گو به عملکرد حدود پنج ساله خود در هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران(هما) نمره 15 می دهد ومی گوید: این نمره برای من بهتر است نه بیشتر و نه کم تر.

اين گفتگو در روز چهارشنبه 6 مهرماه انجام شده است.

*10 سئوال ناگفته داشتم وچند پرسش واضح. از کدام یک شروع کنم؟

کشاورزیان: هر نوع پرسشی دارید بپرسید. من هم تا آنجا که بتوانم پاسخ روشنی به شما می دهم.

* عملکرد شما در هما از لحاظ افزایش ناوگان هوایی چگونه بوده و آیا توانسته اید در نوسازی ناوگان موفق باشید؟

کشاورزیان: در مدت فعالیتم در هما به دلیل محدودیت نوسازی ناوگان تنها بهسازی را مورد توجه قرار داده ام. ظرف حدود پنج سال از فعالیتم در این شرکت، 16 فروند هواپیمای دست دوم، ولی جوانتر و پیشرفته تر از هواپیمای های را  جایگزین آن هواپیماهای مسن و قدیمی در ناوگان هوایی هما شدند.

بوئینگ 727 با عمر 30 سال داشتیم و تعدادی هم بوئینگ 737 با بیش از 30 سال عمر. از این رو 10 تا 12 فروند فوکر  را جایگزین هواپیماهای فوق کردیم.

از سوی دیگر، هما دارای سه فروند بوئینگ 747-SP متعلق به دهه 70 داشت که با افزوده شدن ایرباس دهه 90 به ناوگان هوایی شرکت، آنها کنار گذاشته شدند.

* پرسش بعدی ما در خصوص سود و زیان شرکت هواپیمایی هما است. در زمانی که شما وارد هواپیمایی هما شدید این شرکت متحمل چه میزان زیان سالانه بود و وضعیت هم اکنون چطور است؟

کشاورزیان: 1379 که سال شروع فعالیت من در هما بود، بیش از 200 میلیون تومان  ارز 300 تومانی از دولت خریداری کردیم و شرکت نیز با سود با مواجه بود.

اما سال 1380 تقریبا همین چیز عوض شد؛ پس از این سال قیمت ارز آزاد گردید و ما ارز را 800 تومان خریداری می کردیم. از سوی دیگر همچنین در همین سال درحال تجربه تجدید ارزیابی دارایی های شرکت بودیم.

بدین ترتیب، افزایش نرخ ارز از یک سو و افزایش میزان استهلاک ناشی از تجدید دارایی های شرکت از سوی دیگر و همچنین پایین بودن نرخ بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی موجب شد در سال 1380 با 10 میلیارد تومان زیان مواجه شویم و در سال 1382 نیز این رقم به 30 میلیارد تومان افزایش یافت.

این درحالی است که در سال 1383، با افزایش جابه جایی مسافران وکاهش هزینه ها به خصوص در تعمیر و نگهداری هواپیما، علی رغم پیش بینی زیان شرکت در بودجه، هما با سه میلیارد تومان سود مواجه شد.

بخشی از کاهش هزینه ها نیز ناشی از تغییر روش های حسابداری شرکت هواپیمایی هما در خصوص تعمییرات اساسی هواپیما بوده است.

* یکی از ایراداتی که همواره به شرکت هواپیمایی هما گرفته می شود نیروی انسانی زیاد و متعاقب آن متحمل هزینه های فراوان این شرکت است، به طوری که گفته می شود هما به ازای هر فروند هواپیما موجود در ناوگان خود، بیش از 480 نفر پرسنل دارد. این مطلب صحت دارد و گرنه آمار دقیقی در این خصوص ذکر کنید؟

کشاورزیان: در مدت فعالیت من در هما میزان پرسنل شرکت خیلی کاهش پیدا نکرده است. با بازنشسته شدن برخی از پرسنل نیز نیروی تحت پوشش طرف قرارداد هما افزایش پیدا کرده است و شاید هم تفاوت معنی داری بین تعداد پرسنل در حال حاضر با سال 79 نمی بینیم.

به هرحال باید تاکید کرد که نیروهای هما باتوجه به ساختار شرکت چندان زیاد هم نیست . اشغال هما تعداد هواپیمای موجود در ناوگان است که با افزایش آن، خود به خود نسبت نیروی انسانی به ازای هر فروند هواپیمای موجود در ناوگان نیز کاهش می یابد.

به عنوان نمونه، شرکت هواپیمایی هما در حال حاضر حدود 45 فروند هواپیمای فعال در ناوگان دارد که در کنار آن حدود 12 هزار و 600پرسنل( با شرکت های زیرمجموعه) مشغول فعالیت می باشند. بدین ترتیب، هم اکنون به ازای هر فروند هواپیمایی موجود در ناوگان هوایی هما، 280 نفر پرسنل مشغول فعالیت هستند.

این نسبت در شرکت های بزرگ هواپیمایی در جهان همچون لوفت هانزا که بیش از هشت برابر هما هواپیما دارند و اکثریت فعالیتشان را به بخش خصوص واگذار کرده اند، چنین است: الان به ازای هر فروند هواپیمای موجود در ناوگان لوفت هانزا 120 نفر پرسنل مشغول فعالیت هستند.

 * پرسش بعدی ما به زمان تصدی احمد خرم در وزارت راه و ترابری برمی گردد. علی رغم اینکه شما رابطه خوبی با وزیر سابق راه و ترابری نداشتید اما درست چند روزمانده به استیضاح خرم از سوی مجلس، یک یادداشت حمایتی از وی در وزارت راه و ترابری در روزنامه ایران نوشتید که با اما واگرهای فراوانی روبرو شد، علت چه بود؟

کشاورزیان: روابط شخصی افراد نباید در برخی موارد ملاک قرار گیرد. آن یادداشت در روزنامه ایران نیز درحالی نوشته و منتشر شد که کمتر از یکسال به اتمام دولت خاتمی باقی مانده بود واستیضاح خرم نیز به مصلحت نبود. شما دیدید که خرم استیضاح شد، بناب نیز رای اعتماد نگرفت تا این که رحمتی تنها برای مدت شش ماه وزارت در دولت خاتمی انتخاب شد.

همچنین علی رغم ایرادات و انتقادات وارده به احمد خرم در آن زمان، وی دارای عملکرد خوب و موفقی در وزارت راه و ترابری بود که از جمله این عملکرد می توان به آماده کردن فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) برای بهره برداری و احداث سریع راه آهن بافق-مشهد اشاره کرد.

به عبارت دیگر، اگر خرم از سوی مجلس استیضاح نمی شد و دو طرح مهم فوردگاه امام(ره) و راه آهن بافق-مشهد در دوره وزارتش به بهره برداری می رسد، وی از موفق ترین وزیران راه و ترابری  پس از انقلاب به شمار می رفت.

* یکی از انتقاداتی که همواره به شما وارد شده این که چطور فردی که تا آن زمان (سال 1379) در بخش هوایی نبوده به یکباره به عنوان مدیرعامل شرکت هواپیمایی هما انتخاب می شود و اصلا چطور می شود که شما از استانداری مازنداران به تهران آمدید تا مدیرعامل هواپیمایی هما را بپذیرد؟

کشاورزیان: چهارسال بود که استاندار مازندران بودم و یکی از فرزندانم در یکی از دانشگاه های تهران پذیرفته شد. خانوه ام هم از مازندران به تهران آمدند. پس از آن 6تا 7 ماه بدون خانوه ام در این سمت فعالیت می کردم که به یک باره اعلام شد، خانواده استانداران باید در محل خدمت حضور داشته باشند و این مساله نیز موجب شد من هم به تهران بیایم.

بدین ترتیب، در آن زمان وزیر راه و ترابری مرحوم شهید دادمان بود و با توجه به شناخت بیش از 20 از فعالیت من در بخش های مختلف، در هما دعوت به همکاری کرد و من نیز پذیرفتم.

در آن زمان که مسئولیت هما را پذیرفتم( سال 79)، هیچ تجربه ای در بخش هوایی نداشتم ولی در بنگاه های اقتصادی از جمله معاون مدیرعامل شرکت فولاد، استاندار مازندران، وزارت مسکن وشهرسازی سال ها فعالیت و تجربه داشتم. از سوی دیگر رشته تحصیلیم نیز مهندس مکانیک بود و با این سمت تطابق داشت.

* علت این که هواپیمای جمهوری اسلامی ایران(هما) بابت اجاره هواپیما در ظرف 5 سال گذشته متحمل هزینه های فراوانی شده است، چه می تواند باشد و آیا در مجموع این کاری درستی بوده است؟

کشاورزیان: اگرچه ما هواپیمای زیادی در این مدت اجاره کرده ایم اما این هواپیماها در کنار هواپیماهای ملکی ما فعال بوده و هستند و هیچ گاه ما هواپیمای ملکی را کنار نگذاشتیم که هواپیمای اجاره ای جایگزین آن کنیم.

در مجموع درآمدی هم که از طریق جابه جایی مسافران هواپیمایی توسط این هواپیماهای اجاره ای نصیب هما شده به مراتب بیش از هزینه های آن بوده است . 

* گفته می شود یکی از خریدارهای ناموفق هواپیمایی هما در دوران شما ، خرید شش فروند هواپیمای ایرباس دست دوم از یک شرکت ترکیه ای است که با هزینه بالایی خریداری شدند وهم اکنون نیز وضعیت نامناسبی دارند؟

کشاورزیان: این اقدام که در سال 1379 صورت گرفت باید در شرایط زمانی خود ارزیابی شود. البته خرید آن شش فروند ایرباس 200-310 اولین تجربه هما در خرید هواپیمای دست دوم بود و مخالفت هایی که برخی کارشناسان و به تبع آنها نمایندگان مجلس نسبت به این مساله داشتند و انتشاراطلاعات نیمه محرمانه در رسانه ها موجب شد که هما در خصوص تعمییر و نگهداری این هواپیماها با مشکل مواجه شود.

به اعتقاد بنده، اگر مشکل تعمیر این هواپیماها به نحوی برطرف شود می توان ادعا کرد ما از هواپیماهای ایرباس خریداری شده از ترکیه استفاده مطلوب را انجام داده وخواهیم داد.

درحال حاضر هم سه فروند آنها فعال و مابقی به دلیل عدم تعمیر در انبار هستند. البته باید گفت که تاکنون دو میلیون و 700 هزار نفر توسط هواپیماهای دست دوم خریداری شده از ترکیه در مسیرهای بین المللی ( اعزام زائران بیت الاحرام ) و داخلی جابه جا شده اند که در صورت نبود آنها، مکان انجام چنین کاری از سوی هما وجود نداشت.

* در خصوص شرکت ترکیه ای تاو یک پرسش داشتم. علت انتقاد شما به حضور تاو ر ایران در آن زمان که موجب بوجود آمدن یکسری مشکلات نیز برایتان شد چه بود و اصولا فکر می کنید آمدن تاو به ایران برای بخش هوایی کشور مفید ومثبت  به نظر می رسید یانه؟

کشاورزیان: من اعتقاد داشتم که از شرکت های خارجی همچون تاو ترکیه ای باید در ساخت ترمینال، کارگو"ترمینال بار"، هتل و مجتمع های تجاری مورد نیاز فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) استفاده کنیم و خدمات فرودگاهی را ایرانی ها انجام دهند که این مساله با چند مشکل روبرو بود.

از سویی سرپرست سابق سازمان هواپیمایی کشوری اصرار داشت که شرکت ترکیه ای تاو هر دو فعالیت مورد اشاره را انجام دهد و از سوی دیگر مقامات امنیتی نیز با حضور تاو در ایران وبه خصوص انجام خدمات فرودگاهی توسط ترک ها موافق نبودند که این دومساله موجب شد تا عملا ما از فرصت حضور این شرکت ترک تبار برای توسعه فرودگاه محروم شویم.

* شرکت فرودگاه های کشور تصمیم گرفته که در هشتم آبان ماه سال جاری بیش از 12 پرواز خارجی فرودگاه مهرآباد را به فرودگاه بین المللی امام مینی(ره) منتقل کند، این مساله امکان پذیر است یا خیر؟

کشاورزیان: در شرایط فعلی، فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) ظرفیت پذیرش کلیه پروازهای خارجی را ندارد. پس در این مرحله محدودیت پروازی شبانه باید در فرودگاه مهرآباد اعمال شود. هما صرفا در پیشنهادی به شرکت فرودگاه های کشور، به منظور آسایش همسایگان فرودگاه مهرآباد، خواستار محدودیت پرواز شبانه این فرودگاه شده است.

براساس این پیشنهاد، پروازهایی که بعد از نیمه شب انجام می شود به ناچار از فرودگاه مهرآباد به امام خمینی(ره) منتقل می شوند.

بدین ترتیب، سایرپروازهای خارجی فرودگاه مهرآباد که در طول روز انجام می شود نیازی نیست که در شرایط فعلی به فرودگاه امام خمینی(ره) منتقل شوند.

* پرسش بعدی ما در خصوص رفتن شما از شرکت هواپیمایی هما است. بدون اما، اگر و چرای ما، درباره رفتن خود از هما توضیح دهید؟

کشاورزیان: قریب به پنج سال است  که به هواپیمایی هما آمده ام. قبل از آن و پس از این سمت هیچگاه دوست نداشته ام، برای ماندن در سمتی لابی کنم و زیر بار منت نیز نمی روم. به عبارت دیگر اصولا هیچگاه رفتارم با توجه به شرایط زمانی تغییر نمی کند. من در طول بیش از 20 سال فعالیت در سمت های مختلف هیچگاه به خودم اجازه نداده ام که برای ماندن در پستی لابی و گریه و زاری کنم. همیشه به هر جایی که رفته ام اگر خواسته اند که کار کنم با تمام تلاش فعالیت کرده ام و در زمانی هم که گفته اند نمی خواهیم شما را، رفته ام.

* باتوجه به شناختی از محمد رحمتی وزیر فعلی راه وترابری دارید عملکرد مدیریتی وی را در بخش هوایی چگونه ارزیابی می کنید؟

کشاورزیان: تمامی سعی وتلاش رحمتی در وزارت راه وترابری و به خصوص بخش هوایی برقراری محیطی آرام و ایجاد همبستگی بوده که فکر می کنم در دستیابی به این مهم تاکنون موفق بوده است.

دیدگاههای رحمتی در خصوص بخش هوایی نیز دیدگاهی کارشناسانه و واقع بینانه است که این مساله می تواند به توسعه ناوگان در آینده کمک کند.

* فکر می کنید که بخش هوایی کشور برای رهایی از وضعیت فعلی باید از مجموعه وزارت راه وترابری خارج شود و به زیر مجموعه ریاست جمهوری درآید؟

کشاورزیان: این کار بدترین اقدام ممکن می تواند باشد چراکه ریاست جمهوری یک نهاد ستادی است و نباید درگیر مسایل اجرایی شود.

* این سئوال نیز خالی از لطف نیست که از شما بپرسیم. همواره برخی رسانه ها و مطبوعات کشور تمایل دارند که نسبت به شرکت هواپیمایی هما انتقاد داشته باشند. فکر می کنید چرا این مساله اتفاق می افتد؟

کشاورزیان: من از انتقاد سازنده به هیچ عنوان نارحت نمی شوم و شاید به همین خاطر هم است که تاکنون بابت فروکش کردن برخی انتقادات با کسی لابی نکردم. دوست دارم هر زمانی که مهماندار، خلبان، بخش بار و مسافر و مسئولین هما به مسافران هواپیمایی بی احترامی کردند از هما انتقاد کنند و یا از انتقادات مربوط به تاخیرهای پروازی ناراحت نمی شوم.

ولی از انتقادات بی اساسی نظیر اعزام موتور هواپیمای هما به کشور های خارجی، جابجایی مسافران سرپایی که دروغ وبی اساس بود و... ناراحت می شوم و از طرف دیگر شرکت های هواپیمایی حوزه خلیخ فارس از جمله امارات دوست دارند که هما و دیگر شرکت های هواپیمایی ایرانی همیشه  کوچک و حقیر باشند . از این روبرخی اوقات ناخواسته برخی رسانه ها در راستای خواسته شرکت های هواپیمایی عربی حرکت می کند.

ازسوی دیگر برخی از انتقادات نیز به این دلیل است که ما نمی توانیم داخل هواپیما را به جشنواره مطبوعات تبدیل کنیم وهواپیما نیز باشگاه احزاب نیست که هر رسانه ای  منتشر شد  در هنگام پرواز حتما در هواپیما توزیع شود.

* و اما سرنوشت هواپیمای تشریفاتی دولت که هما تاکنون بابت خرید آن 59 میلیون دلار پرداخت کرده ولی فرانسوی ها به دلیل تحریم از تحویل آن تاکنون خودداری می کند، در آستانه رفتن شما از هما چه شد؟

کشاورزیان: برای رسیدگی به شکایت خود در این خصوص به دادگاهی در فرانسه رفتیم و قرار است ظرف سه هفته آینده تکلیف تحویل یا عدم تحویل هواپیمای تشریفاتی دولت ایران با صدور رای این دادگاه مشخص شود. ولی فکر می کنم که آنها نیز پذیرفته اند که حق با ایران است و باید هواپیمای فوق را هرچه سریعتر تحویل دهند.

* در پایان اگر شما بخواهید به عملکرد خودتان در شرکت هواپیمایی هما نمره بدهید، چه نمره ای خواهید داد؟

کشاورزیان: نمره دادن سخت است ولی ظرف گذشت قریب به 5 سال از فعالیتم در هما تمامی تلاش خود را برای ارایه خدمات و بازسازی ناوگان صرف کرده ام و حتی الامکان مسایل شخصی را با فعالیتم در هما مخلوط نکرده ام.

* پس چه نمره ای به عملکرد خودتان در هما می دهید؟

کشاورزیان: در مجموع به عملکرد حدود پنج ساله خودم در هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران(هما) نمره 15 می دهم که فکر می کنم این نمره برای من بهتر است نه بیشتر و نه کمتر.(mehrnews)