مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، عادل جهان‌آرای: روز چهارشنبه 6 خرداد ماه جاری قرار است چهارمین همایش سوادکوهی‌های ساکن تهران در سالن وزارت کشور برگزار شود. در این نوع همایش‌ها که با همایش‌های دستوری و اداری فاصله فراوانی دارد، برخی آیین‌ها و رسوم مردم مازندران از سوی هنرمندان مازنی اجرا می‌شود. ضمن آنکه موسیقیدان‌ها،  خوانندگان محلی و شاعران تبری‌سرا با حضور خود در همایش ملودی‌ها و ترانه‌های محلی را اجرا می‌کنند تا این ترانه‌ها برای نسلی که به هر دلیلی از مازندران دور افتاده است، زیاد غریبه نشود. در این باره با «عبدالعظیم غضنفری سوادکوهی» -دبیر چهارمین همایش سوادکوهی‌های ساکن تهران- به گفت‌وگو نشستیم.
   
•    آقای غضنفری! انجمن با چه هدفی تشکیل شد و برنامه‌های آن چیست؟
انجمن سوادکوهی‌های ساکن تهران تشکلی مردمی است که هدف آن از یک سو شناخت و حفظ آیین‌ها و فرهنگ و زبان مازندران  و از سوی دیگر کشف قابلیت‌ها و ظرفیت‌های استان و خصوصاً سوادکوه  و یافتن راه‌هایی برای برون‌رفت از مشکلات اقتصادی و اجتماعی است. نه تنها این تشکل بلکه همه تشکل‌های فرهنگی مردمی باید راه‌هایی برای بازشناسی، بازسازی، بهسازی و نوسازی فرهنگ و داشته‌های فرهنگی خود انجام دهند. ما  اکنون در مرحله بازشناسی قرار داریم. آن‌چیزی را که داشتیم داریم یادآوری می‌کنیم تا نسل جدید آنها را بشناسند. مثل ملودی‌های فراموش شده محلی، اشعار، آیین‌ها و رسوم محل یا بناها، اماکن تاریخی، فرهنگی، دینی و طبیعی. ما باید اینها را بازسازی کنیم. بعد به بهسازی آن بپردازیم و سپس دست به نوسازی بزنیم که این کارها البته سخت ولی شیرین است.    

•     چه شد بعد از 2سال دوباره مشعل همایش را روشن کردید؟
راستش وقتی زمستان سال92 سومین همایش سوادکوهی‌های ساکن تهران در تالار بزرگ وزارت کشور برگزار شد، از همان زمان این انتظار به‌وجود آمده بود که همایش چهارم نیز برگزار شود. در آن روز بسیاری از کسانی که به تالار وزارت کشور آمده بودند،‌ از دست‌اندرکاران برگزاری همایش و خصوصاً از اعضای انجمن سوادکوهی‌های ساکن تهران می‌خواستند که این همایش‌ها را ادامه دهند. این علاقه و اصرار مازندرانی‌ها و بالاخص سوادکوهی‌ها به صورت خاص باعث شد، اعضای انجمن کلید برگزاری همایش چهارم را بزنند. زمستان سال گذشته بود که هیأت مدیره انجمن به این جمع‌بندی رسید که همایش چهارم را در سال94 برگزار کند.

•    حالا چرا اوایل خرداد؟
دو دلیل عمده داشت. اول این‌که باید  قبل از تعطیلات تابستانی دانش‌آموزان انجام شود تا مازنی‌های بیشتری بتوانند به همایش بیایند. دوم اگر همایش در پاییز یا ماه‌های دیگر سال برگزار شود به نوعی با مبارزات انتخاباتی مجلس گره می‌خورد که خودبه‌خود همایش در آن فضا قرار می‌گرفت و شاید ناخواسته حضور برخی نامزدها این شائبه را القا می‌کرد که تشکل کار سیاسی می‌کند. با وجودی که این تشکل یک تشکل مردمی، فرهنگی و غیرسیاسی است، سعی کردیم این شائبه را از بین ببریم.

•     یعنی می‌خواهید بگویید انجمن و همایش بیشتر رفتاری فرهنگی دارد تا سیاسی؟
کاملاً‌ درست است. اساساً هیچ نوع رفتار سیاسی را وارد همایش یا تشکل خود نمی‌کنیم. طبیعی است بیشتر کسانی که با انجمن همکاری می‌کنند شاید خط و خطوط خاص خود را داشته باشند، اما وقتی وارد تشکل می‌شوند یا می‌خواهند در همایش حضور داشته باشند، فقط و فقط باید دغدغه مازندران یا سوادکوه را داشته باشند. برای آنها باید مهم‌ترین موضوع و محور مازندران باشد. ما می‌خواهیم یک بار دیگر گردهم بیاییم تا با همفکری هم، ضمن آنکه برنامه‌های شاد و آیین‌های بومی را اجرا می‌کنیم، بیشتر همدیگر را بشناسیم و از غربت فاصله بگیریم تا در پرتو این آشنایی راه‌های برون‌رفت از معضلات منطقه را هم پیدا کنیم.

•     ظاهراً همایش مربوط به سوادکوهی‌هاست. پس چرا از مازندران صحبت می‌کنید؟
درست است که اعلام می‌کنیم همایش سوادکوهی‌های ساکن تهران. خب، سوادکوه پیکره مازندران و مازندران بخشی از ایران عزیز است. به نظر ما این 3 ضلع زمانی که در کنار هم قرار بگیرند می‌توانند خیلی از مشکلات را حل کنند و راه‌های ترقی را بپیمایند. ما حتی معتقدیم همه کسانی که به مازندران عشق می‌ورزند یا به زبان تبری صحبت می‌کنند و می‌توانند با آیین‌ها و ترانه‌های مازندرانی همذات‌پنداری کنند، به این همایش‌ها بیایند تا هم این زنجیره وسیع‌تر و در عین حال محکم‌تر شود.

 وقتی می‌گوییم سوادکوه، معنی‌اش این نیست که هر چه هست و نیست سوادکوه هست. خیر. سوادکوه را اول باید سوادکوهی‌ها بعد مازندرانی‌ها و بعد ایرانی‌ها بسازند. وقتی یک منطقه پیشرفت کند، خودبه‌خود می‌تواند نقش مثبتی در مناطق دیگر بازی کند. به فرض اگر در سوادکوه کارخانه‌‌ای ساخته شود که با محیط زیست آن همخوانی داشته باشد،‌ طبیعی است جوانان این منطقه بازار کار شهرستان‌ها یا استان‌های مجاور را اشغال نمی‌کنند. به همان نسبت جا برای جوانان استان‌های دیگر یا شهرستان‌ها باز می‌شود. ما مانند دانه‌های تسبیح به هم وابسته‌ایم. چیزی که ما را به هم وصل می‌کند نخ تسبیح است. در اینجا نخ می‌تواند سوادکوه، مازندران و ایران بزرگ باشد.

•     تاکنون 3 همایش برگزار کردید، هدف‌تان از برگزاری این همایش‌ها یا همین همایش چهارم چیست؟
وقتی اولین همایش در آخرین روزهای اسفند 89در سالن آزادی برگزار شد،‌ در حالی که سالن کوچک بود و هوا هم سرد، در همان همایش چون با استقبال خوبی برگزار شد، می‌شد فهمید مردم این منطقه به دنبال فرصتی هستند تا هم به گذشته خود برگردند و هم آنکه نگاه دوباره‌ای به زادبوم خود داشته باشند. البته ناگفته نماند پیش از این آقای «فرهود جلالی کندلوسی» از چهره‌های فرهنگی مازندران، چند همایش با محوریت فرهنگ و هنر مازندران برگزار کرد که با استقبال شایان توجه مازندرانی‌ها روبه‌رو شد. ولی وقتی همایش در تعریف کوچک‌تر و محلی‌تر شکل گرفت، استقبال مردم بی‌نظیر بود.

در اینجا پیشنهاد می‌کنم دیگر تشکل‌های مازنی که در تهران حضور دارند، همین کار را بکنند. 31تشکل مازنی در تهران وجود دارند که مطمئناً به 31 منطقه از استان دلبستگی دارند، همه ما می‌توانیم در کنار هم مشکلات منطقه و استان خود را کاهش بدهیم. به نظر ما این همایش‌ها فرصتی است تا ظرفیت‌های علمی، فکری و فرهنگی مردم منطقه کشف و شکوفا شود و آنها را برای سازندگی شهرستان خود تشویق کنیم.

 این 3 همایش باعث شد خیلی از سوادکوهی‌هایی را که سال‌ها از منطقه خود دور شده بودند، بشناسیم. در واقع آنها هم خود را و هم زادبوم آباواجدادی‌اش را پیدا کردند. کسی که سال‌ها در تهران زندگی می‌کند، وقتی می‌بیند در این شهر درندشت، همشهری‌ها و هم‌زبان‌ها و چه بسا بستگان او در محیطی گردهم می‌آیند،‌ حس می‌کند دیگر در شهر تنها نیست.

خیلی از افرادی که ما را تشویق کردند همایش چهارم را برگزار کنیم، از این دسته بودند. هدف برگزار کنندگان همایش این است که شهرستان سوادکوه و در نگاه کلان استان مازندران باید از مشکلات فراوانی که پیش پای آن قرار دارد، رها شود. بسیاری از جوانان این شهرستان بیکارند. کارخانه‌هایی که در وجود داشتند یا تعطیل شدند یا با کمترین ظرفیت خود کار می‌کنند.

 ما گمان می‌کنیم که می‌توانیم این موضوع‌ها را در چنین همایش‌هایی مطرح کنیم تا هم نهیبی باشد به خودِ ما و هم شاید تلنگری باشد به مسئولان استان. به اعتقاد ما این همایش مربوط به همه مازندرانی‌ها و هدف ما ایجاد همدلی و مودت بین همه کسانی است که به زبان تبری تکلم می‌کنند یا به نوعی در مازندران یا سوادکوه دلبستگی و وابستگی عاطفی دارند.

•     خب، این مشکل که خاص شهرستان سوادکوه نیست،‌ اغلب شهرهای استان از این مشکلات رنج می‌برند.
بله. درست است. برای رفتن به بالای یک قله نمی‌توان پرواز کرد. باید پله‌ پله تا بالای قله رسید. به نظر ما اگر شهرستان سوادکوه ترقی کند، به همان نسبت می‌تواند باعث ترقی شهرهای دیگر از گلوگاه تا رامسر ‌شود. در حقیقت سوادکوه یک پله است. ما باید این پله‌ها را بسازیم و طی کنیم.

•     فکر می‌کنید همایش می‌تواند این معضلات را کاهش دهد؟
خیر. همایش حلال مشکلات نیست. می‌تواند آیینه‌ای باشد تا مشکلات را به مردم و به مسئولان نمایش بدهد.

•     چگونه؟
به این صورت که ما می‌توانیم در فرصتی مناسب و تخصصی‌تر از کارشناسان هر رشته‌ای دعوت کنیم تا به همایش بیایند و در فرصت‌های کوتاهی که به آنها داده می‌شود، درباره حوزه‌های مورد نظر صحبت کنند.

 باید نوعی روشنگری اتفاق بیفتد. یکی بیایید در باره محیط زیست و رودخانه‌ها و جنگل‌های سوادکوه حرف بزند. دیگری در باره کارخانه‌هایی که باید باشند یا کارخانه‌هایی باید احیا شوند، صحبت کند. اگر همایش فقط بخواهد محلی برای ساز و ترانه باشد، شناخت مشکلات سخت‌تر می‌شود. شاید به ظاهر خوب باشد، ولی مفید و کاربردی نیست. ما می‌خواهیم این نوع همایش‌ها کاربردی‌تر شوند و به سوی عمل‌گرایی حرکت کنند.