با کشف گورستاني مشابه در منطقه زرين آباد ساري باستان شناسان توانستند راز مسير کوچ خفتگان گورستان باستاني "خرند"را دريابند.
پيش از اين تصور ميشد حوزه فرهنگي و عشايري اقوام خرند تنها مسير دشت سمنان تا ارتفاعات پستتر حوزه جنوبي درياي خزر بوده است اما تازهترين بررسيها نشان ميدهد كه گستره فرهنگي اين اقوام بيش از اين بوده و بقايايي از زندگي اين اقوام در 5 استان شمال كشور نيز ديده شده است.»
با مشاهده رد پاي اقوام خرند سمنان در 5 استان شمالي كشور، براي نخستين بار به منظور شناسايي كوچ عشايري اين اقوام، استانهاي گلستان، مازندران، سمنان، تهران و گيلان مورد بررسي قرار گرفته اند.
در جريان بررسي و شناسايي حوزه هاي عصر آهن در مناطق مختلف فلات ايران که توسط هيات کاوش در گورستان تاريخي خرند انجام مي شود سايت هاي مشابهي با اين گورستان 3 هزار ساله کشف شد که گورستان زرين آباد ساري از مهمترين آنها محسوب مي شود.
"عبدالمطلب شريفي" سرپرست هيات کاوش در گورستان باستاني خرند در با بيان اين که برنامه هيات بررسي و شناسايي به مرکزيت سايت خرند از ابتدا شناسايي مناطق و دوره هاي مختلف عصر آهن در فلات ايران بوده است افزود:« همزمان با مطالعات و بررسي ها، گروه به گمانه زني و کاوش هاي سطحي نيز در مناطق دست زد که در اين گمانه زني ها گورستان زرين آباد در ساري با شباهت هاي بسيار به گورستان خرند کشف شد.»
وي افزود:« کاوش هاي گسترده باستان شناسي در اين گورستان هنوز آغاز نشده اما يافته ها نشان مي دهد عشاير دفن شده در خرند به احتمال زياد بين مناطق کوهستاني و جلگه اي ايران در رفت و آمد بوده اند.»
"شريفي" با بيان اين که جغرافياي مورد بررسي اين هيات در استان هاي مازندران ،گيلان، گلستان ،تهران و شمال استان قزوين قرار دارد گفت:« احتمال آنکه در اين مناطق سايت هايي مشابه با گورستان خرند کشف شود وجود دارد .»
اين باستان شناس با بيان اينکه مناطق مورد شناسايي محوطه هاي بسياري را با فاصله هاي طولاني تشکيل مي دهند افزود:« اميدواريم هيات هاي باستان شناسي ديگر نيز در ادامه اين بررسي ها و در صورت لزوم کاوش را ادامه دهند.»
گورستانهاي گنداب و خرند جزو منحصربهفردترين گورستانهاي كشور هستند.
يافتههاي باستانشناسي در اين گورستانها آنقدر شگفتانگيز بوده است كه همچنان باستانشناسان را براي بررسي بيشتر ريشههاي فرهنگي اين اقوام تشويق ميكند.
از آن جا كه اين اقوام كوچرو و عشاير بودند، پيش از اين تصور ميشد حوزه فرهنگي و عشايري اقوام خرند و گنداب تنها مسير دشت سمنان تا ارتفاعات پستتر حوزه جنوبي درياي خزر بوده است؛ اما تازهترين بررسيها نشان ميدهد كه گستره فرهنگي اين اقوام بيش از اين بوده و بقايايي از زندگي اين اقوام در 5 استان شمال كشور نيز ديده شده است.(chn)