دختران متفاوت شمال
يادداشت فرهنگي از:نيما (حميد) قاسمي
در تمام ايران تنها زنان شمالي در فرآيند توليد بهطور سنتي نقش داشتهاند، طبعا حضور آنها در اجتماع، بيش از ساير زنان ايراني بوده است و از همين جا ميتوان انتظار داشت كه فرهنگ روابط بين دو جنس، در شمال متفاوت از نقاط ديگر كشورمان باشد.
سرزمين زرخيز شمال ايجاب ميكرد كه هم زن و هم مرد دوشادوش هم به كار روي زمين بپردازند. تحت اين شرايط شيوه معاش و الزامات آن اجازه نميداد كه زنان در خانه حبس شوند. آنها يكي از پايههاي امرارمعاش خانواده بودهاند و به همين جهت نه تنها در موضع فرودست «نانخور» قرار نداشتهاند، بلكه چون حضور و عدم حضور، همكاري و عدم همكاريشان با مردان، اهميت داشته و عليالسويه نبوده است. طبعا ميتوانستهاند به عنوان «مدعي» در برابر مرد حاضر شوند.
در فرهنگ عاميانه و محاورهاي ما طنزها و لطيفههايي در باب قوميتها وجود دارد. برخي از اين طنزها كه محتواي تحقيرآميز آنها غيرقابل انكار است، طنزهايي است كه در مورد زنان و مردان شمالي روايت ميشود. در اين طنزها، مردان(بيشتر گيلکي) بيقيد و تعصب نسبت به رفتار همسرانشان و همسران آنها نيز لاقيد نسبت به رفتار خود نمايانده ميشوند.
سادهترين برخورد با اين بخش از فرهنگ شفاهي، اين است كه آن را دسيسه برخي مراجع قدرت براي اختلاف انداختن ميان قوميتها بدانيم. كه چنينچيزيغيرممكن نيست و ممكن است واقعا" برنامه برخي دولتهاي بيگانه در مقطعي چنين بوده باشد.
اما احتمالا" سابقه اين لطيفهها در فرهنگ شفاهي ما بيش از آن است كه فيالمثل بتوان اشاعه آنها را به گردن دولت انگلستان در سالهاي قبل يا حتي دولت پهلوي چنانكه برخي ادعا كردهاند انداخت. اگر زياد به «فرضيه توهم توطئه» اعتماد نكنيم و بخواهيم وجود اين لطيفهها را در فرهنگ شفاهي «جديتر» بگيريم و تبييني عميقتر ارايه دهيم، ناگزيريم به اين ضربالمثل متوسل شويم كه «تا نباشد چيزكي مردم نگويند چيزها»!
اشتباه نكنيد! قصد من از اشاره به اين ضربالمثل، صحه گذاشتن بر محتواي اين لطيفهها نيست. بلكه منظور صرفا" اين است كه بايد رواج اين مطالب را در فرهنگ شفاهي مردم برخاسته از واقعيات اجتماعي و فرهنگي جامعهمان دانست، اعم از اينكه اين واقعيتها دقيقا" همان چيزي باشد كه در لطيفهها به صورتي عاميانه و توهينآميز بيان شده باشد يا صورت ديگري نيز براي بيان داشته باشد كه غير توهينآميز و محققانه باشد.
فيالمثل ميتوان به اين واقعيت توجه كرد كه چون در تمام ايران تنها زنان گيلاني و مازندراني در فرآيند توليد بهطور سنتي نقش داشتهاند، طبعا حضور آنها در اجتماع، بيش از ساير زنان ايراني بوده است و از همين جا ميتوان انتظار داشت كه فرهنگ روابط بين دو جنس، در شمال متفاوت از نقاط ديگر كشورمان باشد. سرزمين زرخيز شمال، ايجاب ميكرد كه هم زن و هم مرد دوشادوش هم به كار روي زمين بپردازند. تحت اين شرايط شيوه معاش و الزامات آن اجازه نميداد كه زنان در خانه حبس شوند.
آنها يكي از پايههاي امرارمعاش خانواده بودهاند و به همين جهت نه تنها در موضع فرودست «نانخور» قرار نداشتهاند، بلكه چون حضور و عدم حضور، همكاري و عدم همكاريشان با مردان، اهميت داشته و عليالسويه نبوده است. طبعا ميتوانستهاند به عنوان «مدعي» در برابر مرد حاضر شوند. دقيقا به دليل همين واقعيتها است كه فرهنگ متفاوت بين دو جنس را در استان هاي شمالي در پي آورده است. پس ميتوان تاييد كرد كه لطيفههاي توهينآميز، چيزي جز واكنش مغرضانه بخشهاي ديگر جامعه به اين «واقعيت تفاوت فرهنگي» نبوده است.
فرهنگ كنوني كشور ما هزاران سال است كه به عنوان يك فرهنگ شباني (يعني فرهنگي كه كليه خصوصيات فرهنگهاي شباني ازجمله «مردسالارانه بودن» را در بطن خود دارد) تداوم دارد. اما در كاوشهاي عميقتر همين فرهنگ، خصوصا در نواحياي كه به جهت استعداد زمين براي كشاورزي، جوامع با سابقه كشاورزي وجود داشتهاند، به خصوصيات متفاوتي بعضا" متضاد با خصوصيات فرهنگ حاكم و غالب برميخوريم.
مثلا در نواحي شمالي كشور و در حاشيه سواحل جنوبي درياي خزر، چنين سابقهاي وجود داشته است. چون در اين نواحي، زمين استعداد خود را از دست نداده و بافت اجتماعي هنوز وابسته به شيوهء امرارمعاش كشاورزي است، طبيعي است كه اين شيوه معاش خصوصيات فرهنگي متناسب با خود را تداوم بخشيده باشد. چون شيوه توليد اقتصادي، اگر مهمترين و زيربناييترين عامل تعيينكنندهء مختصات فرهنگي نباشد، دستكم يكي از مهمترين اين عوامل است.
حتي در بخشهاي كمتر وابسته به كار كشاورزي، يعني در شهرهاي با سابقه اين نواحي (مثل رشت وساري) مردم رفتار متفاوت خود را با بخشهاي ديگر ايران همچنان حفظ كردهاند. هنوز در رفتار زنان و دختران اين نواحي، نسبت به نقاط ديگر ايران، اعتماد به نفسي را در مواجهه با مردان و به طور کلی حضور در اجتماع شاهديم، كه در نقاط ديگر مشاهده نميشود.
كاملاطبيعي است كه اين خصوصيات متفاوت و متضاد، دقيقا به جهت متضاد بودن با خصوصيات فرهنگ حاكم، مورد نكوهش و تحقير باشد. به همين جهت است كه از روحيهء بالنسبه ملايمتر و محافظهكارتر مردمان اين نواحي، تعبير به «بيبخاري» ميشود كه آشكارا تعبيري منفي از اين روحيه است. يا از اعتماد به نفس زنان اين ناحيه و فعالتر بودن حضورشان در اجتماع، آنچنان تعابيري بشود، كه همه ميدانيم.
فرهنگ ديني ايران پيش از اسلام خصوصيات كاملا هماهنگ با فرهنگهاي شباني را داشته است. بنابراين دستكم هزاران سال است كه رسومي از قبيل آيينهاي بارور كردن طبيعت كه با عياشيهاي دستهجمعي همراه بوده است، در نواحي شمالي ايران برافتاده است. (اگر اصلا چنين رسمهايي وجود داشته است. به عبارت ديگر فرض كردهايم كه آنچه در باب خصوصيات مشترك فرهنگهاي كشاورزي گفتهاند، بلااستثنا عموميت داشته است.)
همانطور كه اثري از آثار قرباني كردن انسان در اين نواحي ديده و گزارش نشده است. بنابراين از اشارات تاريخياي كه شد، نميتوان اينطور نتيجه گرفت كه آنچه در باب اخلاق جنسي مردم اين نواحي گفته ميشود، واقعيت دارد. بلكه از اين اشارات ميتوان تنها علت تاريخي شكلگيري اين قبيل كنايهها را درك كرد. در واقع، نهايت اينكه فرهنگ غالب با نقل و واگويهء اين قبيل طنزها، ميخواهد گذشتهاي بسيار دور را به رخ مردم اين نواحي بكشد و اين گذشته را به نحو كنايهآميزي يادآوري كند و حال آنكه، با توجه به حاكميت رسوم اخلاقگرايانه فرهنگ شباني در اين نواحي به مدت بيش از هزاران سال، چنين يادآوريهايي بيانصافي و بايد صرفا از روي غرضورزيهاي فرهنگ حاكم براي تحقير فرهنگ مغلوب قلمداد شود.
نه تنها چنان رسم هاي ناپسندي از ذهن و ضمير مردمان سرزمينهاي شمالي به دور است، بلكه با استناد به فرهنگ عاميانه و شفاهي خود مردم اين نواحي ميتوان نشان داد كه براي خود آنها تا چه حد نقش داشتن در مهمترين فعاليتهاي اجتماعي، از سبك سري و عياشي متمايز و جدا بوده است. فيالمثل، مردم در واكنش به زورگوييها و هيزچشميهاي برخي اربابان، حكايتي نقل ميكنند كه از زنده به گور كردن يكي از آنها توسط زنان زير خروارها گل سخن ميرود. چنين روايتي صرفنظر از واقعيت تاريخياش خشم زنان اين نواحي را نسبت به هرزچشميهاي اربابان نشان ميدهد.
بنابراين اكنون كه توجه به حقوق اقليتهاي جنسيتي و قوميتي و فرهنگي، مورد تاكيد انسانهاي آزاده قرار گرفته است، لازم است به ماهيت منفي تعابير اهانتآميز از فرهنگ مردمان سرزمينهاي شمالي بيشتر عطف توجه كنيم.
آيا وقت آن نرسيده است كه تعابير مثبتي به كار رود كه با توجه به توضيحي كه داده شد، بيشتر به واقعيت نزديك نمايد؟ فيالمثل اگر بيانصافانه و مغرضانه بودن اتهامات اخلاقي به زنان و مردان شمالي مورد تاييد و تصديق است، چرا نبايد اينگونه تعبير كنيم كه سرزندگي و روحيه شاد مردمان شمال، در تمام ايران بارز و در مقايسه با روحيه غالبا" عبوس و گرفته فرهنگ شباني ريشهدار در نواحي ديگر، مثالزدني و الگو گرفتني است؟
و چرا نبايد گفت كه تسامح سنتي بيشتر مردان شمالي در رابطه با زنان كه توسط مردان نواحي ديگر ايران به خشنترين اشكال فرهنگي مورد تحقير و توهين قرار گرفته است بايد الگوي مردان نواحي ديگر باشد و خود به رسمي همهگير بدل شود؟
مازني ها و گيلک ها شايد تنها قوميتي در ايران باشد كه نه فقط به خاطر صرف اقليت بودن بلكه خصوصا" به جهت رفتار بهتر و قابل دفاعتري كه با زنان داشته است، توسط فرهنگ حاكم مورد فشار و سركوب قرار گرفته است و از اين جهت عليالاصول بايد هم مورد حمايت مدافعان حقوق اقليتهاي قومي قرار داشته باشد و هم مورد حمايت مدافعان حقوق زنان.(sarmayeh)
nima_gh1980@yahoo.com
- پنجشنبه 21 اسفند 1399-13:9
به عنوان یه مازندرانی باید بگم همیشه به شمالی بودن خودم افتخار میکنم. شمالی ها با فرهنگ، مدرن، به روز، اصیل، باسواد، روشنفکر و خیلی باحالن. شمالیهای عزیز هر جای دنیا که هستین دوستون دارم و واستون ارزوی موفقیت میکنم. به امید سربلندی شهرم شهسوار......
- شنبه 4 بهمن 1399-8:34
مسئله نقش داشتن بانوان در فرآیند کار و زندگی و تولید در میان مردم تبری و طبرستان به درازای تاریخ هست و نشان از فرهنگ بالای مردم تبری (یا به اصطلاح اشتباه مازندرانی) دارد. پاینده باد مازرون و کاسپی سامون.
- يکشنبه 9 شهريور 1399-7:22
با سلام من از اهواز هستم شما شمالیا افتخار و عزتید ، واین شخصیت واعتماد بنفس بالای شماست ن بی حجابی هر چ باشه از تهران بهترید
- پنجشنبه 6 شهريور 1399-19:16
در همه مناطق روستایی کرد و لر نشین هم زنها دوشادوش مردها کار می کنند ولی فرهنگ مردسالاری حاکمه. به نظرم عامل تفاوت های فرهنگی پیچیده تر از اینه که یک عامل را سببش بدانیم ولی باز اگر بخواهیم یک عامل را به عنوان مهمترین عامل بدانیم شاید وجود دریا و تفریحات دریایی و حضور افراد متمول و اهل تفریح و. .. در زمان سابق موجب تغییر دیدگاه مردم نسبت بع رابطه زن و مرد در شمال و آبادان شده.
- دوشنبه 26 خرداد 1399-8:48
افتخار میکنم به گیلانی بودنم
- شنبه 10 خرداد 1399-14:46
من ی دختر مازندرانیم هرکی میگه توی عروسیا
زن و مرد باهم میرقصن این ربطی به شما نداره در ضمن اگه ما باهم میرقصیم به نظر من عیبی نداره یکی از خوشبختی های زندگی اینه که با ی مازندرانی رفیق باشی💜❤ - سه شنبه 30 بهمن 1397-11:26
اینکه بگیم تو عروسیها دختر وپسر میرقصند اونهای که وسطن تماما باهم فامیلن ..واز لحاظ پوشش هم فقط روسری سرنکردن...
امروز عروسیهای تهران اگثرا دنبال تالارهای مختلط میکردن ..انهم چه مختلطی .گرچه رسما تالار اینجوری نداریم ولی عملا با پول وسفارش درست میشه..
چه شد که تهران مرکز تمدن ایران امروزه به دنبال این جور عروسیهاست...فرهنگ عروسی که شمالیها چند دهه پیش انجام میدادن...
...
کمی تفکر کنید متعصب نباشید همه ما ایرانییم - سه شنبه 30 مرداد 1397-15:29
سلام به همه ی مردم ایران. بنده لر هستم و چن وقتیه عاشق یه دختر شمالی شدم و همه جوره تحقیقای زیادی انجام دادم.به نظر من این تو خون اوناس که خودشونو با مردا برابر بدونن و از اون طرف مرداشونم جنبه بودن با یه نامحرمو دارن و میتونن به هم اطمینان کنن. مرداشونم ادمای خوبین. ولی مهم ترین چیز اعتقاده که اونم با عشق واقعی مشکلی به وجود نمیاره .ایشالا همه موفق باشین
- چهارشنبه 18 بهمن 1396-3:40
چیزیکه من در مردها شمالی دیدم خصوصا گیلکها اینه مردها گیلانی بسیار اونوق و بد اخم هستن..زیاد معاشرتی و خوش مشرب نیستن...ولی زنها خونگرم و همیشه در صحنه هستن و معاشرتی ..
- جمعه 6 بهمن 1396-2:55
سلام به همه... من چند سالی هست که با یه دختر خانووم اصالتا شمالی آشنا هستم ، بشدت با احساس و با اصل و نصب هستش و بقیه شمالی هایی که تو زندگیم باهاشون برخورد داشتم هم آدمای خوش قلب و با محبتی هستن.... با افراد زیادی از قومیت های مختلف آشنایی داشتم و میتونم به جرعت بگم شمالی ها یه چیز دیگن... من خودم ترک هستم و بنظرم دخترای شمالی بره ترکا خیلی مناسبن... موفق باشید
- جمعه 18 فروردين 1396-7:38
من دانشجوی معماری هستم .موضوع تحقیق من اخلاق و سنت وخانه های شمالی است. دوستان شمالی ها به خاطر اب و هوا و خونه هاشون اقلیم و.. برونگراترین مردم ایران طبق تحقیقات neo می باشند. پس این آزادی در روابط شون رو مبنی بر بی غیرتی یا بی بخاری نگذارید.
من خودم اصلات قمی هستم و در شهر مذهبی زندگی میکنم.
امیدوارم همه مردم کشورم موفق باشن. - يکشنبه 25 بهمن 1394-20:50
سلام من هم خودم رشتی هستم هم شوهرم فومنی است. به حجابم بسیار حساس است و خودم هم مقیدم که از حجاب برتر استفاده کنم. خانواده هایمان هم مقید هستند. همه چا همه جور ادمی پیدا می شود ادم های بد و ادم های خوب و ادم های بسسسسیار عالی. مثلا شهدای ما از همه ی قومیت ها بودند. ترک لر عرب گیلگ شمالی جنوبی بلوچ .شهدایی که خونبهاشان امنیت و اسایش ماست.
- دوشنبه 27 بهمن 1399-19:33
عالی لایک
- شنبه 25 مهر 1394-11:19
خیلی بده که میاید زود قضاوت میکنید همه جا خوب و بد داره و همه مثل هم نیستن.
- سه شنبه 6 مرداد 1394-12:35
زنان مازندران بسیار عفیف زحمتکش هستند برعکس مردانشان که تنبل هستند ...
- جمعه 19 تير 1394-21:31
باسلام.من مادرم شمالی وپدرم جنوبی هستش.باید بگم که شمالیها بسیارنسبت به همسرانشون بی تفاوت وبی احساس هستند.و خانومهاشون انتظاردرارن که حتما منبع درامذی برای زندگی باشند.مخصوصا مرداشون کارای مردونه رو رو شونهی زنان میندازن ا.اصلا خونگرم نیستند.زندگی با شمالیها اگرشمالی ن باشی بسیار سخته خدارحم کنه
- يکشنبه 25 فروردين 1398-21:30
خیلی جالبه، منم مامانم رشتیه بابام بوشهریه
و این که
گل دختر، خانواده تو مشکل داره و فلان
دلیل نمی شه ک بیای اینجا واسه همه اضحار نظر کنی :/
من فقط سالی دو بار میرم گیلان ولی رشت ها عشقن..عشقا....ینی ملتِ پایه ای هستن...
ترجیح می دم بیشتر از یه جنوبی، شمالی باشم.
... - پنجشنبه 4 شهريور 1395-14:50
اگه شما تو زندگی موفق نبودی قرار نیست اینقدر توهین کنی..
- جمعه 28 فروردين 1394-16:55
با سلام،بنده شمالي نيستم ولي عاشق شمالي هام.به نظر من خيلي مردمان با فرهنگي هستن و از خيلي جهات شبيه به ما كردها هستند.مردمان ازاد با عقايد ازاد.عاشقتونم.
- سه شنبه 5 اسفند 1393-18:26
سلام من بچه جنوبم، یادم میاد زمان جنگ آبادانیا رفتن اصفهان اون زمان اصفهانی ها می گفتن آبادانی ها فاحشه هستند،حالا به چه دلیلی!! به این دلیل که آبادانی ها زیاد در قید و بند حجاب نیستند و ارتباط زن و مرد خیلی راحت بود ولی اصفهانی ها که اون زمان خیلی خشکه مقدس بودن این نحوه ارتباط رو بر نمی تابند و توهین های زیادی می کردند، از همون زمان من متوجه شدم اونهایی که متفاوت ترند از نظر متحجرین فاسدند ولی این دقیقا برعکسه و این ذهن متحجرین هست که فاسده، من در مورد شمالی ها هم همین تصور رو دارم، چون با کشورهای دیگه مرز دریایی دارند فرهنگشون با فلات مرکزی متفاوته و به همین دلی مورد حجمه کند مغزان قرار میگیرند
- چهارشنبه 15 بهمن 1393-22:25
سلام . من شمالی نیستم ولی شمالی هارو بسیار دوست دارم . میخواستم در جواب اون کاربری کع گفته بودند در عروسی ها دختر و پسر باهم میرقصند بگم که شما اصلا هیچ شناختی نسبت به نسبت ها و ارتباط فامیلی اون افرادی که میگی بودی؟؟؟؟ شاید باهم خوهر برادر بودن . زن و شوهر بودن. یاهر نسبت محرم دیگه ای . در ضمن گذشته از این ها اصلابه شما ربطی داره ؟؟؟؟ همه این ها به خود عزیزان شمالی مربوط هست . شمالی هااااااا دووووووستووووون دااااااررررم .
- دوشنبه 26 آبان 1393-22:29
واقعا شمالی ها به مدرک تحصیلی اهمیت می دهند و یک علت آن روحیه ی « منم منمی » است که در اکثریت آنان دیده می شود .
- پنجشنبه 14 آبان 1394-4:49
چه ربطی داشت؟
- يکشنبه 6 مهر 1393-12:48
به نظر من مرد های شمالی روشن فکر هستند به زنان اهمیت می دهند اما یک نمونه از بی فرهنگی را در .. دیدم عروس مردمی بی فرهنگ بی نهایت عقب افتاده نمونه بارز اخلاق ... در فیلم های رضا عطاران مشهود هست قبلا به فیلم هاش می خندیدم الان گریه میکنم
- يکشنبه 16 مهر 1391-0:0
خوب بود. البته همین استفاده از کار زنان باعث رواج بیشتر چند همسری هم در گذشته بوده به هر حال به ارتقای خقوق زنان ختم نگردیده
- شنبه 20 تير 1388-0:0
مطلب خیلی خوبی بود.
- دوشنبه 3 فروردين 1388-0:0
من خودم آملی هستم .به نظر من نسبت دادن این صفات به مردم شمال کار بسیار زشت وناپسندیه.بالاخره مردم هر جا یک سری اعتقادات و فرهنگی دارند که به خودشون مربوط میشه .
فدای هر چی شمالی. - جمعه 27 دی 1387-0:0
سلام به همه دوستان با مشاهداتي كه من طي مسافرتهايي كه داشتم متوجه شدم كه شمالي ها در مجالس جشن و عروسي زن و مرد ، دختر و بسر با رقصيده اند حالا شما نظر بدهيد.
- شنبه 5 آبان 1397-12:3
برای شناختن آدمهای یک منطقه نمیتوان فقط به رفتارهای یک شهر تکیه نمود.درشهرهای غیرشمالی اکثرا قبیله ای هستند و هر قبیله رسم و رسوم منحصر به خودش را دارد.درشهرهای شمالی خصوصا مازنداران فقط چندشهر قبیله ای است بقیه شهرها و روستاهاقبیله ای نیست و آداب رسوم هر شهر و حتی دو روستای نزدیک به هم متفاوت هست.با اینکه شهرها و روستاهای مازندران از نظر جغرافیایی به هم بسیار نزدیک اند.اما درمورد مختلط بودن عروسی باید بگم من خودم و اجدادم همه مازندرانی هستند.در شهر ما عروسی ها مختلط نیست و فقط درمراسمات کوچک که بستگان درجه یک حضورداشته باشند مختلط هست.حتی تالارهای پذیرایی شهر هم اجاز مختلط شدن را نمیدهند. درشهرهایی که هم مختلط هستند دلیل بر بی غیرتی بودن آن هانیست.مناسبت فامیلی و رفت و آمدهای خانوادگی به قدری در مازندران زیاد هست که همه تقریبا براشون این مسئله حل شده هست و چشم و دل پاک هستند.بیایید همدیگر را قضاوت نکنیم خصوصا با برخورد در یک شهر و یک خانواده آن را به همه نسبت ندهیم.با تشکر مازندرانی کیجا.
- جمعه 14 ارديبهشت 1397-3:21
سلام منم اصفهانیم آدم خوب نیست قضاوت کنه شمالیها خیلی خون گرم هستن جداازاین نیماجان یه ضرب المثل اصفهانیه که میگه:ککه خوری نکووون😆
- پنجشنبه 10 دی 1394-15:10
شما بسیار انسان بی غیرتی هستی که اول نون شمالی هارو خوردی و پشت سرشون بد گفتی دوم اینکه شما بسیار بیجا کردی در عروسی که خلاف شرع مبین هست شرکت می کنی .
- شنبه 17 اسفند 1392-12:0
شمالیها با فرهنگ و به روز هستند . من شهسواری هستم و افتخار میکنم شمالی هستم. ما در بهترین نقطه ایران زندگی میکنیم و همه ایران به ما حسودی میکنن. ما زنان شمالی پا به پای مردان در جامعه حضور داریم و این نشان دهنده سطح فکر بالای شمالیهاست.سطح تحصیلات در بین زنان و مردان شمالی بسیار بالاست و موفقیت مردم نازنین شمال انکار نشدنی است و بیشمار... شمال یک تکه از اروپاست... مجالس عروسی هم اروپاییست...
- دوشنبه 3 تير 1398-15:0
به عنوان یک شهسواری میگم که عالی گفتی.
- يکشنبه 24 آبان 1394-15:46
درود بر مردمان شمال ایران که از لحاظ فرهنگ. درایران حرف اول را میزنند
- يکشنبه 2 خرداد 1395-1:30
مردمان مازندران هم با معرفتن هم باغیرت هم مهمان نوازن مردمان با فرهنگی هستن در ضمن مازندران بیشترین ورزشکار سیاستمدار را داره
- يکشنبه 13 مهر 1399-15:26
منزیاد مسافرت کردم ... مردمان خوبی هستند اما چون بیشتر میخواناز تهرانی ها تقلید کنند خودشون روفراموش کردند از نظر قرهنگی ومهمان نوازی به نظرمضعیف ترین استان ایران هست.
فردوسی میگه
شغال بیشه مازندران را نگیرد جز سگ مازندرانی
- جمعه 27 دی 1387-0:0
سلام
- سه شنبه 30 آبان 1385-0:0
salam doostan azizam manam majid az joonoob shrgh iran az shahr kerman
- دوشنبه 1 خرداد 1385-0:0
باسلام
مطالب شما عالي بود به نكاتي جالبي اشاره فرموديد
ممنون مي شوم نظر شما را در باره وبلاگم بدانم
http://www.taheri.blogsky.com