مازندنومه؛ سرویس سیاسی، دکترعلی کریمی مله، عضو هیات علمی دانشگاه مازندران: دیروز جهان یکی از تاریخی ترین رخدادهای سیاسی-امنیتی چندجانبه را با دلالت ها و پیامدهای چند وجهی نظاره نمود و بار دیگر ثابت شد که دیپلماسی ادامه سیاست است اما باروشی دیگر.

دیپلماسی تلفیقی از، علم، فن و هنر است که موفقیت آن در محیط تخاصم آلود و مشحون از نااطمینانی بین المللی، مرهون برخورداری از دانش روز، آشنایی به تکنیک های مذاکره و هنر شنیدن و تجمیع دیدگاه های متعارض و انتخاب کم هزینه ترین و پرفایده ترین گزینه هاست.

تیم مذاکره کننده ایرانی در جریان مذاکرات فشرده و طولانی نشان داد به قدر کفایت به قابلیت های دانشی، فنی و مهارتی گفتگو و چانه زنی آراسته، و از تسلط و اعتماد به نفس وافر برخوردار است که اسیر کثرت و قدرت طرف های مذاکره نمی شود و با واقع بینی متعهدانه، حافظ آرمان ها و منافع ملی و ملتزم به آداب مذاکره و مصالحه است و به خوبی می داند که مصالحه و توافق متوازن با هدف پرهیز از مخاطرات سنگین متصور، مستلزم امتیاز دهی و امتیاز ستانی به طور تؤامان است.

این تیم به رهبری دکتر ظریف نیک دانست که میز مذاکره، کلاس تدریس اصول و میدان حماسه سرایی احساسی و رجزخوانی پرشور نیست، بلکه عرصه کاربست عقلانیت و تدبیر برای دفاع واقع بینانه از آرمانها و منافع و حسابگری هوشمندانه مقدورات و محذورات ملی است.

دستیابی بدین موفقیت نشان داد که پشتیبانی محیط سیاسی داخلی از تیم مذاکره هسته ای در کسب نتیجه تاریخی عنصری فوق العاده اثرگذار به شمار می رود. از این رو ایستادگی همه جانبه و معنادار مردم، اعتماد قوای سه گانه و از همه مهم تر ابراز صریح و تفسیرناپذیر اعتماد رهبری به دیپلماسی و دیپلماتهای مذاکره کننده که سهم قاطعی در هم افزایی توان ها و تعدیل مخالف خوانی های بعضاً بی پایه و برآمده از بغض های جناحی برای به قربانگاه بردن مصالح ملی داشت، به هیچ وجه نباید نادیده انگاشته شود. امری که نهایی شدن توافق هسته ای بدان نیاز جدی دارد.

توافق متعادل و برد-برد هسته ای نشان داد که محیط پیشاروی ما نه سراسر فرصت است و نه هماره تهدید. از دل سخت ترین تهدیدها می توان فرصت آفرید و در اثر بی مایگی و بی مبالاتی می توان ناب ترین فرصت ها را به آشکارترین تهدید مبدل ساخت.

می توان با تاکتیک های هنرمندانه، طرح های نوآورانه و ایده های خلاقانه، ائتلاف جهانی را شکافت و ائتلافی نوین در انداخت و سناریوهای از پیش اندیشیده شده رقبا را بی اثر ساخت.

چنین اقدامی در دوره اصلاحات با ایده نوپرداز گفتگوی تمدنها از طرف سیدمحمد خاتمی و در دوره کنونی با ایده جهان عاری از خشونت و افراطی گری از ناحیه رییس جمهوری -حسن روحانی- و سرانجام با توافق هسته ای به خوبی شواهد قابل اثباتی یافت.

توافق هسته ای سزاوار تجلیل است چون توانست سایه جنگ و ناامنی عاجل را از سر ملت نستوه ایران کنار زند، بهانه های جنگ طلبان فرصت جوی جهانی و منطقه ای-آمریکا و اسراییل- را از کف آنها برباید، رجزخوانی های افراط گرایان منطقه ای به سردمداری عربستان سعودی و همراهی دولت های بی ریشه اما سیاست پیشه منطقه ای را نامعتبر سازد، به چندین سال تلاش بی وقفه ذهن گردانان جهانی برای دمیدن روح ایران هراسی و در نتیجه تنزل اعتبار و منزلت بین المللی و انزوای ایران اسلامی مهر بطلان نهد، بسترهای غیرامنیتی شدن مناسبات خارجی ایران را پی ریزی کند تا دیپلماسی اتمی با موفقیتی کم نظیر زمینه ساز توسعه دیپلماسی اقتصادی، علمی و فناوری گردد و افق های نوینی از همکاری های بین المللی را بگشاید، شکل گیری ائتلاف نامیمون تروریست پروران سلفی و نژادپرستان صهیونیستی و تندروهای جنگ طلب آمریکایی را تعلیق کند، در محیط داخلی بساط پرطمطراق سوداگری رندانه با ابزار تحریم اما به هزینه کرد ملت را برهم زند و با خلع سلاح آنان مسیر دلواپسی متظاهرانه را دگرگونه کند، با بازآفرینی امید و اعتماد زمینه ساز آرامش و نشاط اجتماعی شود و شکاف های محتمل بین دولت و ملت را ترمیم کند و دهها فایده و اثربخشی دیگر که گذشت زمان آن را اثبات خواهد نمود.

همانند همه فرصت ها، این توافق محفوف به آسیب های خاص خود است. لذا این گام پایان آغازین- پایانی بر سناریوسازی های بدخواهان ایران و ایرانی و آغازی بر گشایش صفحه نوینی در مناسبات ایران و جهان- مبرا از مخاطرات نیست.

هنوز تا رسیدن به نقطه اطمینان و اعتماد فاصله زیادی مانده است، زیرا مخالفان توافق در هیچ سطحی تسلیم نخواهند شد. بازنده ترین طرف توافق یعنی رژیم بی آبروی صهیونیستی و دولت تجاوزگر و تروریست پرور سلفی یعنی عربستان سعودی، برای سست کردن ارکان توافق از هیچ کوششی فروگذار نخواهند کرد و از همه اهرم های قدرت خود در مجامع بین المللی و کنگره آمریکا برای تأخیر و تعلیق اجرای توافق بهره خواهند برد، در داخل نیز هرچند حمایت بی پرده و اعتماد بی بدیل رهبری از اصل مذاکره و تیم مذاکره کننده هسته ای راه را در کوتاه مدت برای مخالف خوانان کم شمار اما عنود داخلی تنگ کرده است، اما در درازمدت و البته به شیوه هایی نرم و نامحسوس، تخریب- نه نقد مذاکره که حق هر ایرانی وطن خواه است- روند مذاکره و مذاکره کنندگان هسته ای که تراژدی شکست پروژه هایشان را تداعی می کند، متصور است.

همه افراط پیشگان خارجی و داخلی که دلواپس منفعت، امنیت و تجارت خود بوده اند و عامدانه چشم خود را به روی امنیت منطقه ای و بین المللی و مصالح ملی بسته اند، فعالیت پرحجمی را برای تضعیف، تخریب و تخفیف توافق هسته ای سامان خواهند داد؛ لذا توافق هسته ای بسان نوزادی است که ایمنی و رشد آن مستلزم مراقبت پیوسته و مسئولیت پذیری همگانی اعم از موافقان و منتقدان منصف داخلی و مراجع ذیربط بین المللی و هفت دولت درگیر در فرایند مذاکره هسته ای است.

همگان در بالنده شدن و به ثمر نشستن ثمره های این فرصت تاریخی مسئولیت داریم و باید برای زیست عزتمند فردا در محیطی امن که حق مسلم هر ایرانی است، بکوشیم.