در ميان دعا و بوسه
نگاهي به "امامزاده صالح" مرز رود ساري
در بيست كيلومتري شمال شرقي ساري، مسير جاده ساري به فرحآباد در روستاي مرز رود ميان دو رود آرامگاه سيدي به چشم ميخورد از سادات سلسله مرعشي كه بخاطر محيط سبز و پرسايه اطراف مقبرهاش و وجود بناي زيبا و تاريخي آرامگاهش نيز ارتباط و وابستگي اين بزرگوار به خاندان عصمت و طهارت مامن و زيارتگاه و تفرجگاه اهل دل، مسافران و رهگذران است.
اگرچه از قرن نهم هجري تاكنون در اصل بناي امامزاده تغييراتي به وجود آمده اما قطعاص آنچه از قرن نهم هجري قمري زمان ساخت بنا مانده مخصوصاص ضريح چوبي آن، بيانگر شكوه و زيبايي نيز نشان دهنده تكميل و توسعه هنرهاي مختلف دوره تيموري در ناحيه مازندران است. بناي مقبره در دوره اول با نقشه مربع به اضلاع 5\6*5\6 متر ساخته شده است.
گنبد آن از نوع گنبد دوپوش است. گنبد زيرين به صورت نيم دايره و گنبد بالايي به شكل مخروطي (رك) ساخته شد. قسمت پايين گنبد مقبره با گچ پوشيده شده و در آن دو حاشيه سراسري كه محل كتيبهها بوده ديده ميشود ولي از نوشتههايي كه در حقيقت بيانگر تاريخ ساخت مقبره بود خبري نيست.
در سالهاي اخير اهالي مرز رود اين بنا را تعمير كردهاند و اين قسمت از گنبدها را با كاشي آبيرنگ تزيين نمودهاند. وجود گچبريهاي پراكنده در داخل بنا نشان دهنده تغييراتي است كه در سالهاي اخير صورت گرفته است.
اين آرامگاه داراي چهار در ورودي بود اما در حال حاضر جز يك در، بقيه درهاي ورودي مسدود است. در صد سال اخير در ضلع جنوبي امامزاده بناي مستطيل شكلي ساختهاند كه اهالي محل و زايران از آن به عنوان مسجد و نشيمنگاه استفاده ميكنند.
داخل امامزاده ضريح يا صندوق چوبي وجود دارد كه از نظر منبتكاري و ديگر تزيينات در شمار شاهكارهاي هنري قرن نهم هجري است. براي تزيين تمامي سطح ضريح از هنرهاي كندهكاري روي چوب، منبتكاري و نقاشي لاكي بهره گرفتند. همچنين كتيبهيي به عرض 5\6 سانتيمتر در گرداگرد سطح بالاي ضريح به زيبايي و ابهت آن افزوده است. كندهكاري و منبتكاري روي ضريح نشان دهنده مهارت و استادي هنرمندان عصر تيموري است و جمله آخر متن كتيبه: سنه اربع ثانين ثمانانه (884)، بيانگر سال ساخت آن است.
امروزه در سمت جنوبي بنا دو در نزديك هم ديده ميشود. در ورودي اول با نقشهاي گياهي و هندسي كندهكاري و تزيين شده و در دور دوم احتمالاص متعلق به يكي از وروديهاي ديگر بناي اصلي بوده است كه پس از مسدود شدن به اين محل انتقال يافت و اين در نيز به هنر كندهكاري، نقش گياهي و هندسي آراسته شده است. دو كتيبه مستطيل شكل در قسمت بالايي در اول وجود دارد كه سال ساخت آنها (846) روي آن علاوه بر مطلب ديگر به چشم ميخورد.
محيط آرامگاهي، سايههاي گسترده درختان پيرسال و تنومند محوطه امامزاده صالح، سكوت و آرامش محيط اطراف آن نيز بناي زيبا و تاريخي مقبره با معماري منحصر به فردي كه در گوشه گوشه آن به كار رفته، اين جا را براي استراحت چند ساعته و زيارت و تفريح و گشت و گذار و مشاهدات تاريخي و طبيعي بسيار مناسب كرده است.
منبع: كتاب بناهاي آرامگاهي