مازندنومه؛ سرویس اقتصادی، اشکان جهان‌آرای: نمایشگاه‌ها در یک قرن اخیر به عنوان یکی از فرصت‌های اقتصادی مهم و کارآمد در کشورها جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند. البته اگر قرار باشد نگاهی تاریخی به عرضه کالاها در قالب بازار یا نمایشگاه داشته باشیم باید به هزاره‌های پیش از میلاد برگردیم. اما شکل امروزین و مدرن نمایشگاه به عنوان یک استراتژی اقتصادی کارآمد در حوزه‌های مختلف، تقریباً از 2 قرن پیش مورد توجه قرار گرفت. در ایران نیز این موضوع از سال 1342 به صورت جدی پیگیری شد و نهایتاً در سال 43 قانون تشکیل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی تصویب شد و سال ۱۳۴۸ نمایشگاه بین‌المللی آسیایی با مشارکت ۳۳ کشور در تهران برگزار شد.

این روند به مرور در کشور جا افتاد. تا جایی‌که امروز در همه استان‌ها یک مکان به عنوان محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی آن استان وجود دارد. طبق مصوبه هیأت دولت و سازمان توسعه تجارت ایران نیز هر استان می‌تواند فقط یک محل دائمی نمایشگاه بین‌المللی داشته باشد که این موضوع در تمام استان‌های کشور رعایت شده است. اما در مازندران طی بیش از یک دهه اخیر چالشی بر سر محل قرار گرفتن نمایشگاه بین‌المللی ایجاد شده است که راه‌های توسعه اقتصاد نمایشگاهی در مازندران را تا حدودی با مانع مواجه کرده است.

جای خالی نگاه استانی

 مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی استان مازندران با اشاره به برخی موانع توسعه و دلایل عقب‌ماندگی مازندران از سایر استان‌ها استان طی سال‌های اخیر گفت: یکی از عوامل اصلی توسعه‌نیافتگی مازندران نگاه بخشی و منطقه‌ای به مسائل توسعه‌ای است که آسیبی جدی به بخش‌های مختلف مازندران وارد کرد. این نگرش انسجام مورد نیاز برای توسعه را از استان گرفت و سبب شد وحدتی که برای توسعه در استان اصفهان دیده می‌شود را در مازندران نبینیم.

  دکتر «سید رضا حسینی» افزود: این موضوع را در مورد همین نمایشگاه به وضوح می‌توان احساس کرد. فضای نمایشگاهی مازندران از نظر امکانات و مساحت قابل قیاس با نمایشگاه اصفهان نیست. در حالی‌که آن استان از نظر صنعت و وجود زمین قابل استفاده بسیار مستعدتر از مازندران است. از سوی دیگر در کاشان با فاصله 200 کیلومتر از شهر اصفهان اقدامی برای ایجاد نمایشگاه بین‌المللی نشده است. البته این موضوع در مصوبات کشوری مورد تأکید قرار گرفته و آنان به قانون تمکین می‌کنند. اما در مازندران امروز غیر از قائمشهر، 4 محل نمایشگاهی دیگر برای ساری، آمل، بابل و رامسر تصویب شده است.

بی‌توجهی به یک مصوبه کشوری در مازندران

  وی اظهار کرد: سال‌هاست که نمایشگاه‌ها در سراسر دنیا نقشی جدی در اقتصاد و صادرات دارند. اما با وجود درک این اهمیت، در بسیاری از این کشورها تعداد نمایشگاه‌های بین‌المللی از تعداد انگشتان دست کمتر است. اما در کشور ما با این‌که هر استان مجاز به داشتن یک نمایشگاه شده است، مازندران از مصوبات کشوری تبعیت نمی‌کند و سال‌هاست بحث ایجاد چند نمایشگاه بین‌المللی دیگر یا برگزاری نمایشگاه‌های مهم در فضاهای غیر تخصصی و نامناسب انجام می‌شود.

  این فعال اقتصادی با بیان این‌که نمایشگاه‌ها باید رویکرد انتفاع مردم را داشته باشند، خاطرنشان کرد: نمایشگاه کتاب مازندران ظرف 10 سال گذشته حتی یک بار در این محل تخصصی برگزار نشد و اماکنی نامناسب برای برگزاری آن در مرکز استان انتخاب شد که انتقادات زیاد مخاطبان و مردم را به همراه داشت. در حالی‌که مخاطبان نمایشگاه کتاب قشر فرهیخته جامعه هستند.

تضییع حقوق شهروندی

 مدیرعامل نمایشگاه بین‌‌المللی مازندران با اشاره به زیرساخت‌های مناسب این فضای تخصصی گفت: برگزاری نمایشگاه در محلی مانند مصلا یا سوله‌هایی با کاربری‌های دیگر که نه فضای رفاهی دارند و نه پارکینگ مناسبی برای آن در نظر گرفته شده است، از کیفیت نمایشگاه و میزان رغبت بازدید مخاطبان و حضور غرفه‌داران در دوره‌های بعد می‌کاهد.
داشتن پارکینگ یکی از نخستین ضرورت‌های محل نمایشگاهی است که با داشتن 4 هکتار پارکینگ رایگان از بهترین فضاهای پارک در نمایشگاه‌های کشور را داریم.بی‌توجهی به این مسائل رفاهی شهروندان تضییع جدی حقوق شهروندی محسوب می‌شود.

  حسینی افزود: تقریباً هیچ‌کدام از نمایشگاه‌های دولتی مازندران در محل دائمی نمایشگاه‌های استان برگزار نمی‌شود. متأسفانه رویکرد بخشی‌نگری و نگرش منطقه‌ای در این مسأله کاملاً مشهود است. انتخاب قائمشهر برای ایجاد محل دائمی نمایشگاه‌ بین‌المللی استان در اختیار سرمایه‌گذار نبود. موقعیت‌های ویژه قائمشهر سبب شد که این شهر بیش از 12 سال پیش برای ایجاد محل دائمی انتخاب شود. حالا هم به حمایت همه‌جانبه مسئولان سراسر استان نیاز است تا این فضا و سرمایه‌های هزینه شده در این محل به سود صنعت و اقتصاد استان مصرف شود.
  وی اظهار کرد: چالش‌های کشاورزی در مازندران کاملاً مشهود است و با تأکید بر حفظ زیرساخت‌های کشاورزی و تلاش برای بهبهود این صنعت ارزشمند، معتقدم راه کنونی توسعه مازندران توجه بیشتر به صنعت است. در این مسیر هم نمی‌توان از نقش مهم نمایشگاه‌ها غافل ماند.

ضرورت حمایت مسئولان

 این فعال اقتصادی با اشاره به تأکید دولت یازدهم بر تدبیر در حل مشکلات و ایجاد امید در اقشار مختلف، خاطرنشان کرد: پس از مذاکرات هسته‌ای و گشایش‌های اقتصادی حالا نوبت به مسئولان داخلی است که ظرفیت‌های اقتصادی ایجاد شده را با جذب سرمایه‌گذاران به بهره‌برداری برسانند. در این زمینه با توجه به نگاه توسعه‌محور و فرامنطقه‌ای استاندار محترم، به حمایت بیشتر از نمایشگاه‌ بین‌‌المللی مازندران در قائمشهر و رفع موانع موجود در مسیر این نمایشگاه از سوی مدیران دولتی در استان امید زیادی داریم.

 مدیرعامل نمایشگاه بین‌‌المللی قائمشهر با اشاره به تلاش برای حفظ نقش کارکردی نمایشگاه در اقتصاد منطقه، گفت: اصولاً هدف غایی نمایشگاه‌های کاملاً تخصصی این است که اندیشه، کالا و خدمات در معرض فروش قرار بگیرد. برگزاری نمایشگاه‌ها سبب ایجاد رقابت برای بهتر شدن و سود دوسویه برای تولیدکننده و مصرف‌کننده خواهد شد. برای این‌که این روند در نمایشگاه بین‌المللی مازندران به شکل بهتری انجام شود، در آینده نزدیک اتاق ویژه قرارداد برای رایزنی بازرگانان در این نمایشگاه ایجاد می‌شود.

امتیازات فضای نمایشگاهی

  حسینی اظهار کرد: اگرچه نمایشگاه صرفاً محل فروش و عرضه کالا نیست. اما مارکتینگ از اهداف مهم نمایشگاه محسوب می‌شود. کارکرد نمایشگاه به حدی است که حتی ورود جدی و گسترده فضای مجازی در مارکتینگ نتوانست مانع فعالیت نمایشگاه‌ها شود. نمایشگاه‌ها به دو دسته همگانی مانند نمایشگاه‌های فصلی و تخصصی همچون نمایشگاه تخصصی مبلمان و محصولات چوبی که مهر امسال با حضور تولیدکنندگان خارجی قرار است در این مکان برگزار شود، تقسیم می‌شوند. در هر 2 نمایشگاه هدف اصلی عرضه کالا و ایده‌ها در کنار نمایش است. اما وجه تمایز نمایشگاه دائمی با سایر اماکن در تعهد و امنیتی است که به خریدار داده می‌شود. در چنین فضایی که فضا برای تخلف تا حد امکان وجود ندارد، مصرف‌کننده با رضایت بیشتری می‌تواند وارد معامله شود.

  وی خاطرنشان کرد: تنوع کالا، امنیت، فضای گسترده و مناسب، نظارت بر فروش، تکریم مشتری و قیمت مناسب از مزایای نمایشگاه‌های دائمی هستند. حتی مسئولان استان نیز بهترین فرصت برای رویارویی با صدها فعال اقتصادی را در نمایشگاه می‌توانند داشته باشند.اگر قرار بود مصلا کارکرد نمایشگاه داشته باشد دیگر چه نیازی به تعریف فضای نمایشگاه وجود داشت؟ متأسفانه ما به خاطر هزینه‌های دائمی نگهداری و توسعه توان رقابت با فضاهای غیرتخصصی را نداریم.

تلاش برای برگزاری نمایشگاه اختصاصی کشورها

  مدیرعامل نمایشگاه دائمی بین‌المللی مازندران با بیان این‌که متأسفانه یکی از نگرانی‌های همیشگی ما در برگزار نمایشگاه حضور و استقبال مسئولان و حتی افتتاح نمایشگاه با حضور آن‌هاست، گفت:ضمن قدردانی از مسئولان شهرستان به ویژه فرماندار، امام جمعه، نمایندگان مردم در مجلس و شهردار و اعضای شورای اسلامی که از حامیان نمایشگاه هستند، همواره نگران این هستیم که آیا مسئولان استانی به این نمایشگاه خواهند آمد یا خیر. یکی از دغدغه‌های ما برای برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی از کشورهای دیگر احتمال حمایت نشدن از سوی مسئولان دولتی است. چون برای برگزاری این نمایشگاه‌ها نقش بخش دولتی بسیار پررنگ است. تاکنون مذاکرات خوبی با برخی کشورها از جمله ترکیه برای برگزاری نمایشگاه تخصصی در مازندران داشتیم. توافقات اولیه هم انجام شد. اما چشم‌انتظار همراهی و حمایت مسئولان استان هستیم.

حمایت از سرمایه‌گذاران

  حسینی افزود: ما سرمایه‌گذاران میهمان استان هستیم. می‌توانستیم در استانی دیگر حضور داشته باشیم. ولی مازندرانی بودن و دغدغه برای توسعه استان با تمام مشکلات میل به ماندن را در این استان افزایش می‌دهد. اما وقتی هم‌استانی هستیم و با وجود تأکیدات قانونی این همه مشکل داریم، چگونه یک سرمایه‌گذار غیر بومی می‌تواند برای حضور در استان رغبت داشته باشد؟ این نگرش به نمایشگاه اختصاص ندارد. در بحث استقرار صنایع مانند خودروسازی هم این چالش را شاهد بودیم.

نمایشگاه بین‌المللی؛ فضایی استانی، نه شهرستانی

این سرمایه‌گذار خاطرنشان کرد: استان ما در همه زمینه‌ها به وحدت و انسجام نیاز دارد. همان‌طور که استاندار محترم دائماً بر یکپارچه بودن استان تأکید دارد، نگاه یکسان و استانی به همه مناطق هم باید از اولویت‌های ما باشد. نمایشگاه بین‌المللی مشهد با تمکین از مصوبات کشوری، در حالی‌که کار را با همین استان آغاز کرده بود امروز 3 برابر مازندران فضای نمایشگاهی دارد و هنوز در حال توسعه است. چون حمایت همه مسئولان را با خود دارد. اما ما هنوز در مازندران درگیر اجرای یک مصوبه قانونی و کشوری هستیم. امیدواریم که همه مسئولان استان به فکر مازندران توسعه‌یافته باشند و ظرفیت موجود نمایشگاهی در استان را متعلق به رامسر تا گلوگاه بدانند، نه یک شهرستان.

*این گزارش در همشهری مازندران منتشر شد که برای بازنشر دراختیار ما نیز قرار گرفت.