باستانشناسان با كاوش در گوهرتپه مازندران بقاياي شهرنشيني اقوام عصرآهن (1500 تا 550 پيشاز ميلاد مسيح) را روي اين تپه 5 هزار ساله يافتند. آنها با محوطهاي مملو از كورههاي پخت سفال در كنار بخش مسكوني مواجه شدند.
«علي ماهفروزي»، سرپرست كاوشهاي باستانشناسي گوهرتپه دراينباره گفت: « نبود نشانههايي از دوره شهرنشيني عصر آهن همواره به عنوان يك پرسش براي ما مطرح بود كه در تازهترين كاوشهاي باستانشناسي گوهرتپه و كشف كورههاي پخت سفال به اين پرسش پاسخ داده شد.»
وي افزود: «در گمانهاي كه در آخرين روزهاي كاوش زده شد، با محدودهاي به وسعت 200 متر مربع مواجه شديم كه پر از كورههاي پخت سفال و بقاياي سفالهاي ساخته شده در اين كورهها بود كه تا كنون نمونه آن در استان مازندران ديده نشده بود. در كنار اين كورهها خانههاي مسكوني سفالگران واقع شده بود كه از يك نظام شهري خبر ميدهد.»
شواهد به دستآمده نشان ميدهد كه گوهرتپه در هزاره سوم پيشاز ميلاد وارد مرحله شهرنشيني ميشود، و پساز ورود اقوام عصرآهن به ايران برخلاف اكثر محوطههاي باستاني با ركود دوره برنز مواجه نميشود و به مراتب در دوره عصر آهن به شكوه دروان شهرنشيني آن اضافه ميشود.
تا كنون باستانشناسان در محوطه 200 متر مربعي كه به تازگي كشف كردند، بقاياي چهار كوره پخت سفال را به دستآوردند، اما احتمال ميدهند كه نهتنها وسعت محوطه بيشتر از 200 متر باشد كه تعداد كورههاي پخت سفال موجود در اين محوطه نيز بيشتر از 4 كوره باشد.
ماهفروزي دراينباره گفت: «در صورتي كه شخم كشاورزان بگذارد و كورهها سالم بماند از ميان چهاركوره بدستآمده، دو كوره به قدري سالم است كه ميتوان آنها را جابجا كرد.»
باستانشناسان احتمال ميدهند محوطه كشف شده متعلق به بخش مركزي از يك كارگاه بزرگ سفالگري است كه اين موضوع نيز نشان از صنعتي شدن دارد. صنعتي شدن از جمله مهمترين نشانههاي شهرنشيني است.
گوهرتپه مهمترين محوطه باستاني مازندران است كه تا كنون توسط باستانشناسان شناسايي شده است.
اين محوطه باستاني سرشار از نشانههاي شهرنشيني از 5 هزار سال پيش تا پيشاز دوره هخامنشي است.(chn)