مازندنومه، سرویس سیاسی: محمد عظیمی نامی آشنا در عرصه فعالیت های میراث فرهنگی و ادبیات مازندران است. او مدیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی هوتو است که سال هاست در عرصه حفظ میراث کهن مازندران فعال است. به بهانه حضور رییس جمهوری در مازندران عظیمی نامه ای سرگشاده نوشته و در آن در 9 بند به بیان معضلات و مشکلات این حوزه پرداخته است. متن نامه به این شرح است:

حضور گرانقدر ریاست محترم جمهوری، حضرت حجه الاسلام دکتر روحانی

در آغازین روزهای تبلیغات انتخاباتی خرداد ماه سال 1392 نقشه راه و اهداف بلند حضرتعالی در کتاب دولت تدبیر و امید ترسیم شد و توجه شما به نقش نهادهای مدنی بارقه ی امیدی در ذهن و زبان کسانی که دل در گرو فرهنگ، تاریخ و تمدن ایران زمین نهاده اند، ایجاد نمود.

اعلام سرفصل هایی چون افزایش نقش مشارکت مردم و نهادهای مدنی در فعالیت ها و تصمیم گیری های فرهنگی (ص 47)، اهتمام به شناسایی و عزیز داشتن میراث فرهنگی مادی و معنوی در میان عموم مردم، تامین زیرساخت ها و ارتقای توان سیاحت فرهنگی برای ایرانیان و گردشگران جهانی (ص 48)، اصلاح ساختار نظام مدیریت فرهنگی با واگذاری اغلب تصدی های اجرایی بخش فرهنگ به بخش های غیردولتی (ص 49)، تضمین مردم سالاری فرهنگی با {حمایت از توسعه کمی وکیفی فرهنگی و تشکل های مدنی بخش فرهنگ} (ص 50)، راهبردهای اخلاق اجتماعی با احیای ارزش های فرهنگی و بومی که در ارتقاء پای بندی عموم بر اخلاق موثر هستند و اشاعه این امر توسط نهادهای مدنی و عمومی (ص 56)، ارتقای مشارکت اجتماعی با {تشدید حمایت از تشکل های غیردولتی فعال} (ص 70) و اقدامات لازم برای کنترل هزینه های دولت شامل (اجرای خصوصی سازی به صورت واقعی و نه واگذاری شرکت ها و بنگاه های اقتصادی به موسسات شبه دولتی (ص 21) در برنامه های دولت شما با گفتمان نجات اقتصاد، احیای اخلاق و تعامل با جهان طرح شده بود و ما امیدوار به تحقق این اهداف مسئولانه در دولتی که می خواهد نیک اندیش، راستگو و درست کردار باشد، هستیم.

انجمن دوستداران میراث فرهنگی هوتو در راستای شناسایی و شناساندن فرهنگ و تمدن این سرزمین دیرسال از سال 1382 در استان مازندران فعال بوده و گواه این تلاش، برگزاری دهها همایش در سطوح مختلف استانی و ملی و مکاتبات فراوان با مسئولین رده های مختلف کشوری و استانی در راستای حفاظت از فرهنگ و آثار تاریخی مازندران می باشد. لذا در این فرصت فراهم شده برخی از مشکلات اساسی بخش های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران را به استحضار حضرتعالی می رسانیم تا با تدبیری ارزشمند مشکلات موجود مرتفع گردد.

1- آثار تاریخی و باستانی ما به علت عدم تعیین حریم تاریخی مورد تاراج و تخریب قرار گرفته و علی رغم درخواست های مکرر ما به مسئولان وقت همچنان بدون نظارت رها شده اند و تاسف بارتر آنکه آثاری که تعیین حریم شده اند به علت بی کفایتی و مشارکت در تاراج آثار تاریخی توسط مسئولین وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران به بخش شبه دولتی واگذار شده است.

نمونه بارز این ادعا واگذاری بخش فوقانی غار هوتو و کمربند به شرکتی است که سهامدار عمده ی آن شهرداری بهشهر است و بدون کاوش و حتی گمانه زنی مورد تخریب قرار گرفته است. غار هوتو و کمربند به عنوان یکی از مادر مکان های معروف در جهان با حریم چهارده هکتاری در چند سال اخیر تکه تکه شده و علیرغم صدور سه حکم قضایی مبنی بر خروج متجاوزین از حریم تاریخی هیچگونه اقدامی توسط این سازمان به انجام نرسیده است.

قلعه اسپهبد خورشید مازندران نیز به عنوان بزرگترین طاق طبیعی جهان به‌دلیل عدم تعیین حریم و برداشت بی‌رویه شن و ماسه در حال تخریب است. همچنین به دلیل سر و صدای بلدوزها و کامیون های حمل شن و ماسه و تیراندازی در نزدیکی غار توسط نیروهای آموزشی پادگان نظامی دوآب، این مکان در معرض آلودگی شدید صوتی بوده و به دلیل آهکی بودن غار، خطر ريزش ديواره‌ها و طاق آن تهدیدی جدی برای این بنای باارزش تاریخی و طبیعی می باشد.

گورستان تاریخی سفیدچاه نیز با ثبت ملی در فهرست آثار تاریخی ایران در حال تخریب بوده و سنگ های باارزش آن در حال جابجایی می باشد. تدفین های جدید در بافت تاریخی و عدم تعیین حریم این گورستان موجب تغییر بافت تاریخی و از بین رفتن نشانه های باارزش اسطوره ها و نمادهای تاریخی و مذهبی شرق مازندران شده است

2- با توجه به شرایط آب و هوایی و رطوبت محیطی، آثار تاریخی مازندران نیازمند مراقبت و مرمت دائمی هستند. متاسفانه باید گفت که هیچ اثر تاریخی در مازندران وجود ندارد که دارای شرایط بهره برداری کامل بوده و دوره مرمت آن به پایان رسیده باشد.

بخشی از این اتفاق به علت مدیریت ناکارآمد پایگاه های تاریخی بوده و دلیل دیگر آن کمبود بودجه می باشد. مسئولین سایت های تاریخی بیش از آنکه در اندیشه حفاظت از آثار تاریخی باشند، سرگرم وظایف اداری خود بوده و بخش عظیمی از آثار موجود در مکان های ارزشمندی مانند سایت گوهرتپه به علت عدم نگهداری فنی از بین رفته است.

سایت عباس آباد بهشهر نیز علیرغم ثبت ملی و قرار گرفتن در لیست باغ های ایرانی سازمان علمی، فرهنگی یونسکو مورد بی مهری قرار گرفته و با مدیریت ناکارآمد تنها به عنوان یک منطقه جنگلی و طبیعی مورد استفاده قرار می گیرد. حفاری های غیرمجاز، رهاسازی محوطه، آلودگی های زیست محیطی و کاوش های غیرعلمی بخشی از مشکلات فراوان آثار عصر صفوی در عباس آباد بهشهر می باشد. مشخص است که با بودجه های تخصیص یافته فعلی نمی توان امید به مرمت آثار فراوان تاریخی در مازندران داشت و با مجموعه های رها شده و مرمت های غیراصولی، صنعت گردشگری به جایگاه شایسته ی خود نخواهد رسید.

3- استان مازندران با آثار فراوان تاریخی خود هنوز موزه ی شایسته ای ندارد و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران تنها در شهرهای بابل، آمل و ساری توانسته است سه ساختمان تاریخی را به موزه تبدیل نماید.

آثار ارائه شده معرف پیشینه ی تاریخی مازندران نیست و بیشتر به نمایشگاه صنایع دستی شباهت دارد. آثار مکشوفه در حفاری های باستان شناسی در دیگر شهرهای مازندران نشان می دهد که هر شهر قابلیت آن را دارد تا بدون نیاز به آثار تاریخی دیگر شهرها آثار منطقه ی خود را در موزه ای پربار به نمایش بگذارد و دستکار پیشینیان هنرمند خود را عرضه نماید.

متاسفانه موزه نیما یوشیج در روستای یوش نیز بیشتر به موزه ای مردم شناسی شباهت دارد و با توجه به سه دهه فعالیت این جانب در جمع آوری اسناد و فعالیت در حوزه ی نیماشناسی و برگزاری دهها همایش هنوز ادای دین شایسته ای نسبت به پدر شعر نوین ایران انجام نشده است.

4- حفاری های غیرمجاز فراوانی در مازندران انجام می شود و یگان حفاظت به علت کمبود نیرو و امکانات، قادر به کنترل و نظارت بر اماکن تاریخی نمی باشد. علاوه بر تقویت این یگان می توان با مشارکت شوراهای محلی و بخشداران و تشکیل انجمن های میراث فرهنگی در شهرستان ها از تخریب غیرمسئولانه جلوگیری نمود. آثاری که توسط غارتگران فرهنگی به یغما می رود توسط قاچاقچیان تاریخ ما در ویترین موزه ها و گالری های خارج از کشور قرار گرفته و دسترنج فرهنگ و هنر اجداد ما، بدون شناسنامه ی معتبر به تاراج می رود و با این بی توجهی، از تاریخ ما تنها نامی در کتاب ها خواهد ماند.

5- سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان متولی آثار تاریخی باید در امر نگهداری و حفاظت از ابنیه های تاریخی، سازمان های دیگر مانند شهرداری، اوقاف، صنعت و معدن، نیرو و ... را موظف نماید تا بدون نظارت این سازمان اقدام به تخریب و ساخت و ساز نکنند..

برخی شهرداری های مازندران در سالهای اخیر آثار ثبت ملی شده را خودسرانه تخریب نموده اند و بدون نظارت سازمان اماکن تاریخی را مرمت می نمایند. نمونه ی بارز این تخلف، تخریب حمام قاجاری میرزا یوسف توسط شهرداری در بابل می باشد که در صبح جمعه 2 دی ماه سال 1390 به قصد احداث پارکینگ عمومی انجام شد.

تخریب غارها، برداشت شن و ماسه توسط معدن کاران در اطراف آثار تاریخی، تغییر آثار تاریخی در امام زاده ها، کاشت تیرهای برق بر روی بستر آثار تاریخی، نمونه های تخلف انجام شده در مازندران می باشد.

6- در سالهای اخیر آثار ثبت شده معطوف به ثبت معنوی بوده و نسبت به ثبت اماکن تاریخی اقدامی انجام نشده است. با توجه به ضرورت ثبت اولیه آثار منقول و غیرمنقول تاریخی و ایجاد شرایط ثبت آن در فهرست آثار جهانی شایسته است تا هر استان علاوه بر حفظ آثار تاریخی ثبت شده، آثار تاریخی دیگر را شناسایی و نسبت به ثبت ملی، حفظ، مرمت و نگهداری آن اقدام نامید و با بکارگیری مردم شناسان متخصص و بومی، آثار معنوی را با روشی محققانه و علمی ماندگار نمایند

7- صنایع دستی مازندران با داشتن بیش از 20 مهر اصالت از سازمان یونسکو موید این نکته است که تاریخ هنر کهنسال خود را علیرغم فراز و نشیب های تاریخی حفظ نموده و می تواند به عنوان یکی از محورهای صنایع دستی مورد توجه قرار گیرد. عدم حمایت سازمان تامین اجتماعی نسبت به بیمه هنرمندان سالمند صنایع دستی و انتقال دانایی های هنرمندان می تواند یادگار اجدادی صنایع دستی ما را به خاموشی بکشاند.

تغییر شیوه ی ساخت در بافته های اصیل بومی به تناسب نیاز اجتماعی، ایجاد بازارچه های دائمی صنایع دستی و طراحی حرفه ای در صنعت بسته بندی می تواند علاوه بر توزیع مناسب در سطح ملی، شرایط صادرات دستکارهای هنرمندان بومی را امکان پذیر می نماید.

8- نیمایوشیج به عنوان بنیانگذار شعر نوین ایران در زادگاه و آرامگاه اجدادی خود در روستای یوش آرمیده است. علیرغم ثبت نام بلند نیما به عنوان یکی از مشاهیر جهان در فهرست میراث معنوی سازمان یونسکو اقدام شایسته ای نسبت به این شاعر بلندآوازه انجام نشده است. عدم اجرای طرح بنای آرامگاهی، کمبود آثار، عکس و اسناد در خانه - موزه و راهنمای متخصص از مشکلات عمده خانه ی نیما می باشد. با توجه به واگذاری روستای یوش به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران بافت تاریخی این روستا در حال تغییر و تخریب می باشد و نیازمند توجه جدی است.

از دیگر درخواست های ما در سالهای گذشته، ثبت روز شعر نوین ایران و نیما یوشیج در تقویم رسمی کشور می باشد تا با تکریم از این شاعر نواندیش در کنار شاعران بلندآوازه ایران، ادای دینی نسبت به فرهنگ و ادبیات سرزمین خود انجام دهیم.

9- انجمن های دوستداران میراث فرهنگی در کشور به عنوان یاوران سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدام به همراهی، همکاری و نظارت بر آثار تاریخی نموده و علیرغم بی مهری های گاه و بیگاه، مهربانی خود را نسبت به آثار تاریخی نشان داده اند. در سالهای اخیر میلیاردها ریال بودجه به انجمن های و کانون های جدیدالتاسیس و شبه دولتی پرداخت شده و سازمان های مردم نهاد از هیچگونه حمایتی برخوردار نبوده اند.

با توجه به حمایت بی شائبه انجمن ها نسبت به آثار تاریخی و فعالیت های مستمر فرهنگی انجمن ها شایسته است تا سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با ایجاد چتر حمایتی خود، زمینه های ادامه فعالیت و رشد انجمن ها را فراهم نماید. واگذاری اماکن تاریخی با توجه به تجارب و تخصص انجمن ها، ایجاد مسئولیت های عملی، خودکفایی و خودگردانی اقتصادی انجمن ها، ایجاد اشتغال در فضای فرهنگی با حضور افراد دلسوز و متعهد می تواند بخش عظیمی از بار مسئولیت سنگین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را به عهده انجمن های دوستداران میراث فرهنگی قرار دهد.

زمزمه های واگذاری اماکن تاریخی در ماه های اخیر نگرانی واگذاری آثار تاریخی به بنگاه های اقتصادی را تقویت نموده و بی شک اولویت اول این واگذاری ها باید به سمت انجمن های فعال میراث فرهنگی در کشور بوده و بیش از نگاه موجر و مستاجر باید به سوی حفظ و نگهداری آثار و خودکفایی اقتصادی انجمن ها باشد تا بتوانند با تلاش بهتر و بیشتر آثار منطقه ی خود را حفاظت نمایند و باتوجه به عدم قدرت اقتصادی انجمن ها، از حمایت مادی و معنوی سازمان برخوردار شوند.

رکود اقتصادی و عدم استقبال از فعالیت های فرهنگی در سالهای اخیر موجب شده است که بخش اعظمی از انجمن ها غیرفعال شده و انجمن های فعال نیز ناتوان از ایجاد دفتر و ملزومات اولیه شوند. بدیهی ست که عدم حمایت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری موجب خواهد شد تا این پتانسیل فعال فرهنگی روبه خاموشی رفته و انجمن های دوستداران میراث فرهنگی از فعالیت باز بمانند.

لذا از حضرتعالی به عنوان عالی ترین مدیر اجرایی کشور خواهمشندیم با عنایت به مسائل مطروحه نسبت به رفع مشکلات موجود و کمک به ماندگاری انجمن ها و استفاده از مشارکت مدنی سازمان های مردم نهاد با کمک های مادی و معنوی و واگذاری اماکن تاریخی موافقت فرمایید.

 با سپاس – محمد عظیمی
 مدیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی هوتو
 خادم میراث فرهنگی، خادم فرهنگی امام رضا (ع) و مدیر سایت نیما یوشیج


مطالب و مکاتبات مرتبط با وضعیت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران

حفاری های غیرمجاز غار هوتو دور از چشم مسئولان میراث فرهنگی
http://www.ghatreh.com/news/nn3391145/%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%BA%D8%A7%D8%B1-%D9%87%D9%88%D8%AA%D9%88-%D8%AF%D9%88%D8%B1-%DA%86%D8%B4%D9%85-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C
بار ديگر کشتي يوناني
http://www.mazandnume.com/?PNID=V3507
ميراث در بحران
http://mazandnume.com/DEFAULT.ASP?PNID=V7033
اشک های تلخ میراث
http://www.mazandnume.com/?PNID=V15381
تیري بر قلب دیوار صفوی
http://www.mazandnume.com/?PNID=V7695
ديرهنگام،اما نويدبخش
http://www.mazandnume.com/?PNID=V10620
از میراث فرهنگی خود حمایت کنیم
http://www.mazandnume.com/?PNID=V7947
تاریخ شرق مازندران، در شرایط بحرانی
http://news.mazandarantourism.ir/post-248.aspx
خِرَگوران ناحیه ای نو یافته در شرق مازندران
http://www.mazandnume.com/?PNID=V8238
آقای رئیس جمهور!میراث فرهنگی مازندران را نجات دهید
http://www.mazandnume.com/?PNID=V9158
آقای استاندار ؛ به داد میراث فرهنگی برسید
http://www.mazandnume.com/cms/print.asp?PNID=8749
حفاری های غیرمجاز غار هوتو دور از چشم مسئولان میراث فرهنگی
http://www.ghatreh.com/news/nn3391145/%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%BA%D8%A7%D8%B1-%D9%87%D9%88%D8%AA%D9%88-%D8%AF%D9%88%D8%B1-%DA%86%D8%B4%D9%85-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C
گردشگري درمازندران/غارهاي دوگانه بهشهرنخستين مراكز زندگي‌انسان‌هاي اوليه
http://news.mazandarantourism.ir/post-500.aspx
آثار تاريخي بهشهر را دريابيد
http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1395181
گردشگري و موقعیت آن در شرق مازندران
http://www.mazandnume.com/?PNID=V7741
کافه هوتو، انسان‌های اولیه را از غار بیرون راند!
http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=105022&Serv=0&SGr=0
خطر دو پاره شدن جنگل هیرکانی در شرق مازندران
http://www.mazandnume.com/?PNID=V8061
آقای رئیس جمهور، مسئولیت تخریب و عدم مدیریت میراث تاریخی و فرهنگی کشور با کیست ؟
http://old.khabaronline.ir/detail/295521/weblog/zamanidarmazari