مازندنومه؛ سرویس سیاسی، حبیب ساسانی، اهل تنکابن، کارشناس ارشد علوم سیاسی و مدرس دانشگاه: ایران و عربستان دو کشور تاثیر گذار در منطقه وجهان اسلام هستند. هر یک از این دو کشور ازمختصات جغرافیایی و ژئو پلیتیکی خاص خود برای  نفوذ برخوردارند. تلاش ایران و عربستان برای گسترش حوزه نفوذ و تثبیت آن در منطقه سبب شکل گیری نوعی رقابت شده است. این رقابت سبب شده که رویکرد دو کشور از حالت  تعاملی و رقابتی به تقابلی تبدیل شود.

به نظر می رسد مهترین دلیل تقابل دو کشور تقابل امنیتی باشد. سیطره بر امنیت منطقه و در اختیار گرفتن گرانیگاه های امنیتی برای اعمال قدرت و نفوذ از اهداف استراتژیک ایران و عربستان است.
ایران به علت برخورداری از ویژگی های ژئو استراتریکی خاص جغرافیایی، جمعیتی و سیاسی در منطقه  از موقعیت تاثیر گذاری بالایی در تحولات منطقه ای و هدایت و جهت دهی آنها برخوردار است.

عربستان نیز حرمین شریفین در آن قرار داد و مهد ظهور اسلام بوده و با درآمدهای بالای نفتی و  اتخاذ سیاستهای حمایتی از برخی از کشورهای عربی و غیرعربی، جایگاه مهمی در جهان اسلام برای خود به دست آورده است.

 تاثیر گذاری دو کشور هم براساس برخورداری از همین موقعیت های ذاتی است. بنابر این دو کشور برای تسلط بر منطقه با هم رقابت پنهانی و آشکار دارند که به تقابل میان آنها منجر شده است. تحولات کشورهای در گیر در بحران در منطقه نمونه بارزی از این تقابل است.

بعد دوم تقابل دو کشور تقابل ایدئولوژیک و دینی است. یکی از نگرانی های عربستان حمایت ایران از شیعیان منطقه و تشکیل هلال شیعی متشکل از روی کار آمدن نیروهای حامی ایران در

برخی از کشورهای عربی منطقه است. در این راستا، عربستان حتی نگران نفوذ و تاثیرگذاری ایران بر شیعیان عربستان و یا مصر و تحریک آنها  به مقابله با نظام های سیاسی مسقر است.
 در مقابل نیز ایران نگران نفوذ تفکر وهابیت (خاستگاه آن عربستان است) به درون کشورهای عربی و غیر عربی منطقه و حتی  داخل ایران است.

ایران به علت اینکه جریان فکری وهابیت را غیر اسلامی و انحرافی می داند نسبت به نفوذ آن در جهان اسلام نگران بوده و تلاش می کند تا از گسترش این تفکر در میان کشورهای اسلامی جلوگیری کند. از این رو می توان ادعا کرد که حمایت از جریان های فکری مقابل جریان وهابیت در منطقه و جهان اسلام مدنظر ایران است.

عربستان نیز به این امر واقف بوده و در نقطه مقابل با ابزارهای مالی که در اختیار دارد درصدد بسط و گسترش جریان فکری وهابیت در جهان اسلام و کشورهای وابسته به لحاظ اقتصادی است.
بعد سوم تقابل سیاسی و جهت گیر های دو کشوردر تعاملات منطقه ای و بین المللی است. بارزترین آن مساله اسراییل و چگونگی مواجهه با این رژیم است.

 بدون شک به علت نفوذ عربستان در میان کشورهای عربی، اتخاذ هرنوع جهت گیری سیاسی از سوی عربستان تاثیرگذار بر دیگر کشورهای عربی است. عربستان نیز تاکنون با اسراییل بر سر موجودیت مشروع و یا نامشروع بودن آن بحثی ندارد و حتی روابط تجاری پنهانی نیز میان آنها برقرار است. این همکاری از بعد اقتصادی فراتر رفته و در سالهای اخیر بعد امنیتی و نظامی به خود گرفته است.

در مقابل، ایران چالش اصلی منطقه را وجود نظامی به نام اسراییل می داند. ایران اعتقاد دارد که موجودیت اسراییل در منطقه نامشروع است و انتظار دارد که کشورهای عربی و غیر عربی تاثیرگذار مانند عربستان، ترکیه و مصر نیز اسراییل را نامشروع دانسته و از گروه های مقاومت منطقه حمایت کنند. در حالی که هر سه کشور در این زمینه مناقشه نداشته و روابط گوناگون نیز با اسراییل دارند.

 درباره آمریکا نیز میان ایران و عربستان چالش اساسی وجود دارد. ایران تمایلی به حضور آمریکا در منطقه نداشته و حتی حضور آمریکا را در کشورهایی مانند عراق نوعی اشغالگری می داند و مخالف حضور نظامی آمریکا در برخی از کشورهای عربی است. اما عربستان نسبت به حضور آمریکا حساس نبوده و حتی تعامل با آمریکا را رمینه ساز نفوذ و تاثیر گذاری بیشتر بر کشورهای منطقه می داند .