مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، اشکان جهان‌آرای: دولت الکترونیک و شهروند الکترونیک مفاهیمی هستند که از دهه گذشته بیشتر مورد توجه مسئولان کشور قرار گرفتند. در سال‌های اخیر تلاش‌ها بر این بود که با افزایش ارائه خدمات الکترونیک به شهروندان از سوی دستگا‌ها، بسیاری از مسیرهای پر پیچ و خم اداری برداشته شود و جامعه از مزایای این نوع ارائه خدمات که از کاهش ترافیک و کاغذبازی‌ها گرفته تا صرفه‌جویی در زمان و افزایش دقت در انجام امور اداری و بسیار یاز موارد دیگر را در بر می‌گیرد، بهره‌مند شود.

ماده 7 آیین‌نامه توسعه خدمات الکترونیک که در تاریخ 10شهریور 93 ابلاغ شد،استانداری‌ها را به ایجاد درگاه خدمات الکترونیک مکلف کرده است. درگاه یا پورتال خدمات الکترونیک استانی قرار است هر نوع خدمتی که در ادارات ارائه می‌شود را به صورت اینترنتی ارائه کند.

با تلاش اداره کل فناوری اطلاعات استانداری مازندران، از ابتدای سال جاری کار راه‌اندازی این پورتال آغاز شد. این پورتال هفته گذشته رسماً کارِ خود یعنی ارائه خدمات اداری جامع الکترونیکی در مازندران را آغاز کرد. پاسخ «ابوذر قربانی» مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات استانداری مازندران به پرسش‌های ما درباره ویژگی‌ها و چشم‌اندازهای این درگاه خدمات الکترونیکی استانی را در ادامه بخوانید:

آقای قربانی، ابتدای امسال در گفت‌وگو با همشهری اعلام کرده بودید که این پورتال تا ابتدای پاییز به بهره‌برداری می‌رسد. دلیل این تأخیر تقریباً 4 ماهه چه بود؟

دلیل اصلی این بود که هیچ ردیف اعتباری دیده نشد. در این موارد استانداری‌ها را مکلف به اجرا کرده‌اند. در حالی که از نظر اعتباری مرتبط با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است. با این توجیه که پورتال اجرایی همه دستگاه‌های استانی را در بر می‌گیرد، تأمین اعتبار را به عهده استانداری گذاشتند. تخصیص اعتبارات هم فرآیندهایی را نیاز دارد.سال گذشته با تلاشی که کردیم 1 میلیارد ریال اعتبار را برای این طرح به تصویب رساندیم. البته برآورد ما برای اجرای طرح بیش از 5 میلیارد ریال بود. اما متاسفانه سال گذشته به خاطر مشکلات اعتباری، این یک میلیارد ریال هم اختصاص نیافت و یکی از دلایل به تعویق افتادن طرح همین بود.

این پورتال چقدر به چشم‌اندازی که برای آن ترسیم کرده بودید نزدیک است؟

برنامه‌ای که ما برای پورتال استان داشتیم خیلی گسترده‌تر وپیشرفته‌تر از این بود. اما به لحاظ مشکلات اعتباری نتوانستیم در نخستین گام به آن چشم‌انداز برسیم. در تمام مراحل اجرایی از توان کارشناسی همکاران خودمان استفاده کردیم تا در فازهای بعدی با تخصیص اعتبارات این طرح گسترش یابد. هدف ما این بود که با یک بسته هوشمند پورتال را راه‌اندازی کنیم. اما چون اعتبار به دست ما نرسید، فعلا به ان‌چه که هدف نهایی است نرسیدیم. به هر حال گام نخست برداشته شد و به فکر فازهای بعدی کار هستیم.

در حال حاضر چند نهاد استانی در این درگاه الکترونیکی خدمات خود را ارائه می‌دهند؟

33 پیوند از پایگاه‌های اینترنتی دستگاه‌های اجرایی داریم که 24 پیوند ارائه خدمات دارند. هر پیوند مربوط به یک دستگاه اجرایی است. یعنی از 33 دستگاه اجرایی، 24 دستگاه اجرایی خدمات خود را از این درگاه ارائه می‌کنند. 9 پیوند دیگر هم فعلا از طریق پورتال استانی، کاربر را به پایگاه الکترونیکی آن نهاد هدایت می‌کند که قرار است با همکاری آن دستگاه‌ها خدمات‌شان به صورت مستقیم در پورتال قرار بگیرد. 24 پیوند دستگاه‌های فعال پورتال در ارائه خدمات اکنون 126 خدمت را به صورت الکترونیکی ارائه می‌دهند.

فاز دوم طرح چه موضوعی را مد نظر دارد؟

فاز دوم ما هوشمندسازی این پورتال است. همان ایده که از ابتدا در نظر داشتیم. پورتال هوشمندی داشته باشیم که خدمات دستگاه‌های اجراییرا ارائه کند و قابلیت تولید فرم برای هر دستگاه داشته باشد. اما این طرح زمانی محقق می‌شود که اعتبار مورد نیاز را داشته باشیم.البته چون می‌دانیم شرایط اعتباری سخت است، برای ای‌که رشد پورتال را متوقف نکنیم باز از توان بومی خود استفاده کردیم تا با دستگاه‌ها وارد همکاری شویم و از اطلاعات دستگاه‌ها استفاده کنیم. استانداری می‌تواند از اختیارات حاکمیتی استفاده کند و دستگاه‌های اجرایی را مجاب کند که اطلاعات بیشتری در اختیار پورتال استانی بگذارند و خدمات الکترونیک پایگاه‌های خود را افزایش دهند. هدف ما این است که این پورتال دائماض فعال باشد.

یکی از انتقادهای کاربران وجود مشکلات فراوان در خدمات اینترنتی است. اگر شهروندی با مشکلی در دریافت خدمات ادارات از طریق پورتال استانی شد، نهادی برای پیگیری مشکلات وجود دارد؟

طبیعتاً در پورتال ما خدمات کامل نیست. در کشور هم خیلی از خدمات الکترونیکی ارائه نمی‌شود. اما اگر مردم دچار مشکل شدند، موضوع را به دفتر ارتباطات و فناروری اطلاعات استانداری منعکس کنند. با توجه به این‌که مدیریت پورتال توسط همکاران خودمان است، دائما و روزانه کلیه پیوندها چک می‌شود. هر کدام از این دستگاه‌های اجرایی نقصی داشته باشند به دستگاه اعلام می‌شود تا رفع ایراد کنند. از هم استانی‌ها و هم‌وطنان خودمان که به این پورتال مراجعه می‌کنند می‌خواهیم اگر خدمات خوبی دریافت نکردند یا پیشنهادی دارند به این دفتر بفرستند.

دستگاه‌هایی که پیوند آن‌ها در فاز نخست پورتال وجود دارد بر چه اساسی انتخاب شدند؟

این انتخاب در حال حاضر بر اساس آمادگی و توان دستگاه‌ها در ارائه خدمات بود. دستگاهی که در پورتال حضور ندارد، ظرفیت و آمادگی لازم را نداشت. حتماً در ارزیابی‌های سالانه خودمان از دستگاه‌های اجرایی، این موارد را لحاظ می‌کنیم. کم‌کاری دستگاه‌های حاضر در پورتال استانی هم در ارزیابی‌های سالانه لحاظ می‌شود. نمره پایین در ارائه این خدمات در ارزشیابی آن‌ها توسط استانداری تاثیرگذار است و همین وضعیت به وزارتخانه مربوطه نیز اعلام می‌شود. برخوردهای لازم در صورت نیاز قطعاًانجام خواهد شد.

در فاز نخست چه دستگاه‌هایی حضور دارند؟

در این فاز از توان کنونی استان در ارائه خدمات الکترونیکی استفاده کردیم. یعنی دستگاه‌هایی که خودشان خدماتی را به صورت الکترونیکی ارائه می‌دادند را وارد پورتال کردیم. دستگاه‌هایی هستند که بیشتر با مردم سر و کار دارند. مانند شرکت برق، شیلات، ثبت اسناد، اقتصاد و دارایی، دامپزشکی، آبفار، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی و دستگاه‌هایی که در خط مقدم ارائه خدمات هستند. امیدواریم با آمادگی نسبی که دارند به اجرای این طرح ادامه دهند. از این به بعد هم با ابلاغ‌هایی که می‌کنیم از دستگاه‌ها می‌خواهیم خدمات‌شان را تا یک تاریخمشخص گسترش دهند.شهرداری‌هاوبرخینهادهایغیردولتی‌همدرچشم‌اندازماهستند.

همه دستگاه‌ها اسنادی از گذشته دارند که برای کارهای اداری شهروندان ممکن است مورد نیاز باشد. امکان دسترسی به اطلاعات خدماتی آرشیوی و بایگانی شده دستگاه‌ها هم در این پورتال وجود دارد؟

همه اطلاعات از گذشته در سیستم داخلی هر اداره ثبت و ذخیره شده است. اما این اطلاعات در فضای مجازی قابل دسترسی نبود و در سیستم داخلی ادارات موجود است. در این طرح اطلاعاتی که مجاز هست از طریق اینترنت در دسترس کاربران قرار می‌گیرد. ضمن این‌که به هیچ عنوان ابلاغ نشد که به صورت دستی ارائه دستگاه‌ها ارائه خدمات نداشته باشند. این شیوه خدمت‌رسانی هم به موازات خدمات الکترونیک انجام می‌شود. اما اولویت بر این است که مردم به سمت خدمات الکترونیک بروند. در برخی از موارد این اتفاق افتاده است. مثلا اگر شهروندی نامه‌ای را دستی در استانداری ثبت کند، روز بعد می‌تواند از طریق پورتال با شماره رهگیری پیگیر وضعیت نامه خود باشد. برنامه این است که این کار برای همه دستگاه‌ها انجام شود تا کاربران به اطلاعات گذشته مربوط به خود هم دستیابی داشته باشند.

استفاده از این پورتال به آموزش و فرهنگسازی گسترده‌ای نیاز دارد. در این زمینه چه برنامه‌ای دارید؟

از خود دستگاه‌ها خواستیم که به جامعه هدف‌شان این نوع ارائه خدمت را معرفی کنند و آموزش را در پایگاه‌های اطلاع‌رسانی خود انجام دهند. خود استانداری هم در حد توان انعکاس داد. ما هم معتقدیم که آموزش را باید بیش از گذشته جدی بگیریم. البته در این زمینه به ورود جدی و گسترده رسانه‌ها نیاز داریم. همچنین نیاز است که صدا و سیما به کمک ما بیاید تا درباره آموزش فضای مجازی و بهره‌گیری درست از آن و امتیازاتی که این فضا دارد آموزش‌های لازم را ارائه دهیم. همچنین انتظار داریم نهادهایی مانند آموزش و پرورش به شکل جدی آموزش و اطلاع‌رسانی در این زمینه را برای آمادگی نسل‌های جدید در دستور کار قرار دهند. دانشگا‌ه‌ها هم می‌توانند نقش مهمی داشته باشند.

* این گفتگو در روزنامه همشهری مازندران منتشر شد که برای بازنشر در اختیار ما قرار گرفت.