مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، فاطمه عربی: جنگل‌های هیرکانی با عمری چندین ساله تاثیر مهمی در اکوسیستم منطقه و حتی جهان دارد. این جنگل‌ها که زیستگاه اصلی حیواناتی نظیرمرال و شوکا است، نقش تعیین کننده ای در تولید اکسیژن و حفاظت خاک دارند. علاوه بر مرال و شوکا، حیواناتی نظیر پلنگ، خرس قهوه ای، گرزا، شغال، روباه و بالغ بر240نوع پرنده منحصر به فرد در دل جنگل‌های هیرکانی زندگی می‌کنند.

در سال‌های گذشته با دست درازی‌ انسان به محیط زندگی این جانواران، بسیاری از این گونه‌های نادر در حادثه تصادف و یا شکار جان خود را از دست دادند، حال تجاوزعده‌ای با عنوان‌های مختلف را نیز باید اضافه کرد.

پدیده جنگل خواری و کوه خواری درسال‌های اخیر آن‌قدر زیاد شده که مقام معظم رهبری نیز در دیدارهایی که با مسئولان منابع طبیعی و محیط زیست داشتند برحفظ و حراست از این منابع ملی تاکید کردند.

ایشان خطاب به دست اندرکاران منابع طبیعی و محیط زیست ابراز داشتند که«دستگاه‌های مسئول باید قاطعانه با تعدی به جنگل ها به هر بهانه ای اعم ازهتل سازی، جذب گردشگر، ساخت حوزه علمیه و برخی توجیهاتِ به ظاهر قابل قبول ، مقابله کنند.»

در روزهای گذشته خبری مبنی بر ساخت جاده در"پارک ملی پابند" در فضای رسانه‌ای انتشار یافت که این موضوع سبب بروز نگرانی‌های مردم شد. فعالان محیط زیست مازندران می گویند منطقه مورد نظر بسیار صعب العبور و دارای شیب زیادی است و در منطقه انبوه جنگلی واقع شده که در صورت اجرا می تواند باعث نابودی ذخیره گاه‌های ارس و بلوط شمال شود. با رسانه ای شدن موضوع و حساسیت‌هایی که احداث این جاده در منطقه حفاظت شده داشت؛ احداث این جاده فعلا متوقف شده است

بدون شک هرنوع ساخت و ساز در پارک‌های ملی با عنوان‌های مختلف، تخلف به شمار می آید و باید با متجاوزان طبق قانون برخورد شود. عبور جاده از پارک ملی به اکوسیستم‌های خاص منطقه آسیب می رساند و زیستگاه‌های شاخص جانوری نیز مورد تهدید جدی قرار می‌گیرد. اما عده ای با درک نکردن این موضوع به بهانه ساخت و ساز پروژه های ملی و منطقه ای درصدد تخریب مناطق تحت حفاظت برآمدند که داستان بی توجهی به پارک‌های ملی کشور همچنان ادامه دارد.


پارک ملی پابند دروسعت26هزارو597هکتار در جنوب شهرستان نکا و بهشهر قرار دارد این منطقه به صورت جنگل‌های طبیعی بکر و رویشگاه گونه‌های منحصر به فرد گیاهی، درختان بلوط و ارس با عمری بالغ بر700تا800 سال و جانوارانی همچون مرال، شوکا، پلنگ، خرس قهوه ای، روباه و... است. البته ناگفته نماند که در کنار این پارک ملی، منطقه حفاظت شده هزارجریب هم قراردارد.

ضرب الاجل فرماندار به مدیرکل محیط زیست مازندران

ماجرا از آنجا آغاز می‌شود که فرماندار شهرستان نکا در نامه مورخ28 اردیبهشت ماه به مدیرکل حفاظت محیط زیست استان48 ساعت فرصت داد تا با احداث این جاده موافقت کند. هدف از اجرای این جاده نیز ارتباط بین دو شهرستان نکا در استان مازندران و دامغان در استان سمنان است.

در نامه مذکور به تعریض و بهسازی محو ارتباطی قدیمی اشاره شده است اما طبق شواهد و گفتگو با دهیار روستا"پابند" هیچ گونه محور ارتباطی در این مسیر وجود نداشته است و محور مورد اشاره، پروژه نیمه تمامی است که در نزدیکی پروژه متوقف شده قرار دارد.

  این نامه بیانگر این است که نه تنها دستگاه‌های دولتی تخطی می‌کنند و پا را فراتراز ضوابط بین المللی می گذارند که دارای خط قرمزهای مشخص است بلکه این مقام مسئول پا را فراتر از حیطه مسئولیتیش گذاشته و برای محیط زیست نیز ضرب الاجل مشخص می‌کند!!

البته پس از رسانه ای شدن این نامه فرماندار نکا توضیح داد که: «باتوجه به مواضع و رویکردهای روشـن دولت تدبیر و امید در حوزه ی حراست از محیط زیست کشور و همچنین در راستای تحقق سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در این حوزه، فرمانداری شهرستان نکا با در نظر گرفتن تاکیدات فوق، به رغم تامین اعتبارات عمرانی لازم و نیز آمادگی پیمانکار مربوطه، طی نامه ی شماره ی 8647/1/1422 مورخ 1395/2/28 آغاز هرگونه عملیات اجرایی را منوط به کسب نظر کارشناسی اداره محیط زیست شهرستان دانسته است. کلیه عملیات اجرایی پروژه همچنان متوقف و در انتظار نظر کارشناسی دستگاه مربوطه می باشد و زمان ۴۸ ساعته مشخص شده در نامه، با توجه  به تصمیم گرفته شده در جلسه مشترک فی مابین کارشناسان اداره محیط زیست و فرمانداری،  تعیین شده است.»

احداث 40کیلومتر جاده در قلب پارک ملی پابند

به گفته تیمور فلاح‌نژاد -دهیار روستای پابند- پروژه نیمه تمام جاده نکا به دامغان چند سالی است که به دلیل کمبود اعتبار نیمه تمام رها شده است. حال که پس از سه سال بودجه ای به این پروژه نیمه تمام اختصاص داده شد، مسئولان شهرستان به فکر احداث جاده ای دیگر در مجاورت جاده نیمه تمام افتادند که این جاده از دل پارک ملی پاوند عبور می‌کند.

وی به روزنامه حرف گفته است: سال‌ها پیش جاده ای در مسیر نکا به دامغان ساخته شد که سه کیلومتر از این جاده به دلیل کمبود اعتبار نیمه تمام مانده است، این جاده حد فاصل روستای پابند به روستای تجرخیل بوده که بخشی از آن بازگشایی شد.

فلاح نژاد با بیان اینکه قراراست به جای ساخت سه کیلومتر جاده، حدود40 کیلومتر جاده جدید در منطقه ملی حفاظت شده پابند احداث کنند، اظهار کرد: نمی دانیم مسئولان محلی به چه دلیل اصرار بر ساخت جاده ای که از نظر کارشناسان محیط زیست تخلف به شمار می آید درمنطقه حفاظت شده دارند، طرحی که به گفته کارشناسان غیرمنطقی به شمار می آید.

دهیار روستای پابند ادامه داد: درک موضوع دیگر نیز برای مان سخت است که چرا عده ای تابلوی پارک ملی پابند را برداشتند و تابلو پارک ملی هزار جریب را جای آن نصب کردند!؟

وی توضیح می‌دهد: برای ساخت و ساز در داخل بافت روستا، باید از هفت خوان رد شوید تا بتوانید مجوز ساخت یک خانه50متری را دریافت کنید، آن وقت چگونه می‌شود که عده ای بدون مجوز در منطقه حفاظت شده که ساخت و ساز در آن ممنوع است اقدام به ساخت و ساز می‌کنند؟ مگر می‌شود جاده ای در دل جنگل ساخته شود آن وقت همه اظهار بی اطلاعی کنند؟

محیط زیست با کسی تعارف ندارد

ناصر مهردادی -مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران- نیز در گفتگو با حرف گفت: منطقه پابند جزو پارک های ملی و مهم ما و از مناطق چهارگانه سازمان محسوب می‌شود. سال82 این منطقه به عنوان پارک ملی به ثبت رسید. چند روز پیش با خبر شدیم که بودجه ای از سازمان مدیریت استان در اختیار فرمانداری شهرستان نکا برای بازسازی جاده ای که از گذشته وجود داشته، قرار گرفته است.»

وی با تاکید بر آن که هرگونه ساخت و ساز در مناطق چهارگانه حفاظت شده باید مجوز زیست محیطی داشته باشد، افزود: طبق قانون جلوی این اقدام گرفته شد، قراراست طی48 ساعت جلسه ای تشکیل و موضوع بررسی شود، پس از بررسی اگر نیاز به همکاری محیط زیست باشد که دریغ نمی‌کنیم. سازمان حفاظت محیط زیست دارای ضوابط خاصی است که در این بخش با کسی تعارف نداریم و اگر با ضوابط و مقررات ما مغایرت داشته باشد با متخلفان برخورد خواهد شد.»

آنانی که پاسخگو نبودند

برای تکمیل گزارش به سراغ تنی چند از مدیران استان رفته ایم که آنها یا اظهار بی اطلاعی کردند و یا آنکه معتقدند محیط زیست باید پاسخگو باشد و اگر پروژه به بسیج سازندگی واگذار شده است باید خود آن ها جوابگو باشد.

از یکی از فعالان محیط زیست شرق استان هم خواستیم در این زمینه توضیح دهد که پاسخگو نبود.

تجربه نشان داده كه ساخت جاده نخستين قدم است كه در پي آن، شهر‌ک و ویلا سازی در اطراف جاده آغاز مي‌شود و با این بهانه که قرار است توسعه صورت گیرد کمر به نابودی طبیعت می بندند. قصه مرگ تدریجی طبیعت مازندران و ایران همچنان ادامه دارد و صدای ضعیف فعالان محیط زیست به سختی شنیده می‌شود.