مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، اشکان جهان‌آرای: هفته گذشته مازندرانی‌ها و مردم نوار شمالی کشور آب و هوای پاییزی را در دهه سوم خرداد تجربه کردند. روزهایی بسیار خنک با بارش‌های نرم و ملایم که حال و هوای بهاری را برای دو سه روز به رنگ و بوی پاییز در آورد. تا جایی‌که در برخی مناطق استان دوباره پس از حدود یک ماه کار کردن کولرها بخاری‌ها برای دو روز روشن شد. این بارش‌ها تا حد زیادی مردم و به ویژه کشاورزان را برای بهتر شدن وضعیت منابع آبی و کم شدن اثرات خشکسالی امیدوار کرد. البته مسئولان و کارشناسان نظر دیگری در این زمینه دارند.

از سوی دیگر مقایسه روزهای خنک هفته گذشته با چند روز گرمی که مازندرانی‌ها در اردیبهشت امسال تجربه کردند، کمی شگفتآور است. معمولا این موضوع را می‌شد در اقلیم مازندران مشاهده کرد که اردیبهشت ماه دمای هوا مناسب‌تر از خرداد باشد. هر چند مازندران تجربه سیل خرداد ماهی را هم طی چند سال اخیر از سرگذراند. اما روند مرسوم طبیعت این منطقه بر این است که اردیبهشت هوایی معتدل‌تر از خرداد داشته باشد.

«نوربخش داداشی» مدیرکل هواشناسی استان مازندران در گفت‌وگو با همشهری به متفاوت بودن وضعیت آب و هوایی زمین در سال جاری اشاره کرد. او معتقد است که امسال باید منتظر چنین پدیده‌هایی باشیم. پدیده‌هایی که برای ما تعجب‌آور باشند و نظم سال‌های گذشته در آن‌ها دیده نشود. خواندن گفت‌وگوی کوتاه همشهری با مدیرکل هواشناسی استان مازندران را به ویژه به کشاورزان و کسانی که پیگیر وضعیت جوی و آب و هوایی هستند توصیه می‌کنیم.

آقای داداشی، سال گذشته در گفت‌وگو با همین روزنامه خبر از در پیش بودن سالی گرم‌تر نسبت به سال 94 دادید. با این روالی که هفته پیش مشاهده شد، این پیش‌بینی هنوز بر قوت خود باقی است؟

بله. اتفاقاً پیش‌بینی‌ها بر این است که در ماه آینده نیز افزایش یک درجه‌ای دما را داشته باشیم. اما بارش‌ها عادی خواهد بود. یعنی نسبت به میانگین سالانه، بنا به پیش‌بینی‌ها در میزان بارش تفاوت چندانی نخواهیم داشت. در کلِ تابستان هم برای مازندران بارشی در حد میانگین داریم. البته افزایش دما هم هست و منتظر تابستان گرم‌تری باید باشیم. ضمن این‌که ممکن است بارش‌های سیل‌آسا هم داشته باشیم.

خنکای هفته گذشته و بارش‌های چند روزه به این شکل، دست‌کم نسبت به چند سال اخیر کمی غیرعادی بود. در سال‌های گذشته اگر هم باران خردادی داشتیم، بارانی دفعی و سیل‌آسا بود. اما هفته گذشته بارش‌هایی مشابه بیش از یک دهه پیش را شاهد بودیم. باران‌هایی نرم و مستمر که خوشبختانه خساراتی هم نداشت. این موضوع را باید یک پدیده بدانیم؟

سازمان جهانی هواشناسی برای سال 2016 شعار «اقلیم آینده: داغ‌تر، خشک‌تر و نمناک‌تر» را در نظر گرفته است. به عبارتی امسال، سالِ پدیده‌های حدی است. این موضوع یعنی ما در فرآیند تغییر اقلیم جهان قرار داریم. آن تغییر اقلیمی که اعلام شد اتفاق می‌افتد مربوط به سال‌های بعد نیست. همین حال دارد اتفاق می‌افتد و ما در آن هستیم. این پدیده‌ها هم بخشی از همین تغییرات اقلیمی هستند.

 نگاهی به شعار سال سازمان جهانی هواشناسی تا حد زیادی تکلیف را روشن می‌کند و می‌گوید که چرا ما در خرداد ماه هوایی پاییزی را تجربه کردیم. این شعار یعنی ما هم روزهای بسیار گرم خواهیم داشت و هم روزهای پرباران. اثبات آن هم ساده است. اردیبهشت امسال دمای 42 درجه‌ای را در استان داشتیم و خرداد هوای پاییزی را شاهد بودیم. این پدیده را باز هم خواهیم دید. تعادل گذشته را شاید شاهد نباشیم.

پدیده‌های حدی احتمالاً به یک سری پیده‌های خاص گفته می‌شود یا شامل هر نوع پدیده طبیعی می‌تواند باشد؟

پدیده حدی یعنی هر پدیده‌ای ممکن است به شکل حداکثری اتفاق بیفتد. گرمای بسیار زیاد، بارش‌های مداوم، تبخیر شدید و حتی وزش بادهای شدید و توفان.

این اقلیم که سازمان بهداشت جهانی نیز نسبت به آن هشدار داده، خطراتی هم می‌تواند داشته باشد؟

وقتی چنین زنجیره‌ای وجود داشته باشد احتمال بروز تهدیدات طبیعی هم افزایش می‌یابد. طبیعی است که هر اقلیم و سیستم آب و هوایی که تغییر کند پیامدهایی هم دارد. گرمای زیاد و بارش‌ها می‌تواند وقوع سیلاب و روان‌آب را در پی داشته باشد. بنابراین آمادگی‌ها برای مقابله با پدیده‌های طبیعی در چنین شرایطی باید بیشتر باشد.

هواشناسی نسبت به این موضوع اطلاعیه‌ یا هشدارهای لازم را به نهادهای مرتبط اعلام کرده است؟

ما پیش‌بینی‌های خود را اعلام می‌کنیم. علاوه بر آن موضوع پدیده‌های حدی که سازمان جهانی هواشناسی نیز بر آن طی سال جاری تاکید دارد را نیز اعلام کردیم. باز هم به اشکال مختلف نسبت به این موضوع اطلاع‌رسانی می‌شود.

حالا در این شرایط میزان بارش‌ها در طول سال ثابت می‌ماند یا با توجه به حدی بودن باید خشکسالی شدید را هم شاهد باشیم؟

تغییری در میانگین بارش‌ها نخواهیم داشت. البته طبق پیش‌بینی‌ها برای کشور ممکن است بارش‌ها در 6 ماه دوم کمی عقب بیفتد و دیرتر آغاز شود. البته مازندران برای این الگو هم استثناست. یعنی بارش‌های مازندران بر اساس پیش‌بینی‌ها احتمالا برای پاییز هم خوب و در زمان عادی خواهد بود. بنابراین نمی‌توان گفت که خشکسالی شدیدتر می‌شود. اما وضعیت بهتر هم نخواهد شد.

با توجه به عادی بودن بارش‌ها و بارش‌هایی که در روزها و هفته‌های اخیر داشتیم می‌توانیم بگوییم که امسال از نظر تأمین منابع آبی مشکلی وجود ندارد و خشکسالی تا حدی برطرف شده است؟

نه. این‌طور نیست. اثر این بارش‌ها در کاهش خشکسالی بسیار کم است. بهترین راه مدیریت منابع آب و استفاده از فرصت بارش‌هاست. چون به همین نسبت به که بارش‌ها در شرایط عادی قرار می‌گیرد و بارندگی‌های خوب داریم، دما نیز در حال افزایش است. در روزهای گرم سال طبیعتا تبخیر هم افزایش می‌یابد. از طرفی شاید در مازندران وضعیت بارندگی‌ها اندکی مناسب باشد. اما در کشور وضعیت تغییر نمی‌کند. بنابراین همچنان توصیه بر مصرف بهینه و مدیریت منابع آب است.

پیش‌تر گفتید که دمای هوا به طور میانگین یک درجه افزایش می‌یابد. همین یک درجه باعث افزایش محسوس دما می‌شود؟

وقتی گفته می‌شود که میانگین دما یک درجه افزایش خواهد داشت، یعنی تعداد روزهای خیلی گرم بیشتر می‌شود. چون باید تعداد روزهای خیلی گرم بالا باشد تا در طول یک بازه زمانی طولانی بگوییم میانگین دما یک درجه افزایش یافت. در واقع یک درجه در میانگین رقم قابل توجه و هشدار دهنده‌ای است. ما باید روزهای بالای 40 درجه بیشتری داشته باشیم که در مجموع میانگین دمای سالانه یک درجه افزایش یابد.