مازندنومه، سرویس فرهنگی و هنری: دو جلد از مجموعه کتاب های پنج جلدي "جغرافياي رستمكلا" به بازار نشر عرضه شد.

این مجموعه پس از پانزده سال كار پژوهشي با مقدمه دکتر پرویز كردواني و بهره‌گيري از مشاوره تخصصي 12 استاد برجسته دانشگاه‌هاي تهران، توسط "محمدعلي موظف رستمي" در حال تدوين و تأليف است که به تازگی جلدهای نخست و دوم آن به بازار کتاب عرضه شده است.

به گزارش مازندنومه، جلد نخست مجموعه با عنوان "كليات و تاريخچه رستمكلا" در فصل های تاريخچه رستمكلا، جغرافياي ديرينه، جغرافياي تاريخی و جغرافياي محلات تاريخي و جلد دوم با عنوان" جغرافياي طبيعي رستمكلا " در فصل های جغرافياي طبيعي، اقليم شناسي، جغرافياي آب‌ها، جغرافياي زيستي و جغرافياي خاك‌ها تدوین شده است.

بر اساس این گزارش، سه جلد باقی مانده از اين دوره پنج جلدي با عناوين "جغرافياي انساني"، "جغرافياي مذهبي، فرهنگي و هنري" و جلد پنجم "چهره‌ها و مشاهير رستمكلا" در حال دريافت مجوز و مراحل چاپ است.

جلد نخست مجموعه که انتشارات "پرهیب" به مدیریت "محمدعلی موظف رستمی"  آن را منتشر کرده، 373 صفحه و 15 هزار تومان قیمت دارد. جلد دوم نیز 200 صفحه و 10 هزار تومان است.

علاقه مندان به خرید اين كتاب ها مي‌توانند به نشانی های زیر در رستم کلا مراجعه کنند:

1-  عکاسی شهابی، روبه روی مخابرات جنب قرض الحسنه نصر
2-لوازم التحریر عباسی، انتهاي خيابان آيت الله ايازي غربي، ميدان شهيد نادري، جنب كفش ملي سابق
3- نمايشگاه كتاب، مستقر در چهار راه امام خميني (ره)
4- لوازم التحریر ادیبان، خیابان مطهری شرقی روبروی دبستان شهید لطیفی

نویسنده و ناشر مجموعه اعلام کرده از طریق سفارش ایمیلی (mamrostamy@gmail.com) نیز کتاب را با همان قیمت برای خوانندگان پست می کند.

*پيش گفتار جلد نخست مجموعه جغرافياي رستمكلا، به قلم پرفسور پرويز کردوانی

مازندران و گیلان می بایست سرزمینی کم بارش و بیابانی می شد. امّا در طول دوره ی تکامل زمین، دو اتفاق رخ داد که به سرزمینی مرطوب، سرسبز و حتی بی نظیر در سطح کره زمین تبدیل گردیدند.

حال اين پرسش پيش مي‌آيد كه:1- به چه دلیل می بایست خشک و بیابانی می شدند؟

از عرض 30 درجه کره زمین یک‌ هوای پرفشار (آنتی سیکلون) به وجود می آید که به هر منطقه بوزد مانع از تشکیل ابر و بارندگی می شود به دلایل زیر:

الف– پخش کردن رطوبت،
ب– ندادن امکان صعود هوا.

تأثیر هوای پرفشار که به دلیل نزدیکی به منطقه ی استوا (حارّه ای) معروف به پرفشار جنب یا مجاور حارّه ای است، در نیمکره شمالی از عرض 15 تا 45 درجه هست (به‌اصطلاح نوار خشک و بیابانی). کشور ما، درست در مرکز تأثیر نامساعد این جریان هوایی قرار دارد؛ زیرا در عرض جغرافیایی 25 درجه تا کمتر از 40 درجه شمالی واقع‌شده است، یعنی حتی مازندران و گیلان هم که در عرض کمتر از 40 درجه قرار دارند می-بایست خشک، کم بارش و بیابانی می شدند، امّا همان طور که می بینیم این اتفاق نیفتاده و به یک منطقه ی مرطوب و دارای بارندگی در تمام ماه های سال تبدیل‌شده است، درحالی‌که مناطقی با عرض جغرافیایی حتي بالاتر، یعنی تا 45 درجه، یک منطقه‌ی خشک و بیابانی را تشکیل می دهند. (صحرای قره‌قوم ترکمنستان).

2– به چه دلیل مازندران و گیلان منطقه ای سرسبز با آب و هوایی مرطوب و حتی استثنایی در سطح کره زمین شد؟

الف– در دوران دوّم زمین شناسی، دریای تتیس، منطقه ی وسیعی را پوشانده بود، امّا در دوران سوّم زمین شناسی خشک شد و فقط چند دریاچه در شمال ایران (ازجمله خزر) و یک دریا در جنوب ایران (خلیج‌فارس و دریای عمان) باقی ماند.

ب– کره زمین که در حدود 7/4 میلیارد سال پیش به وجود آمد، سراسر آن آتش‌فشان با هوایی داغ بود. تا اینکه در طول تکامل، آتش‌فشان‌ها به تدریج خاموش شدند و پوسته ی سطحی کره زمین شروع به سرد شدن نمود. در جریان این پدیده، کشور ما چین خورده و کوهستانی شد، آن‌هم رشته کوه هایی با جهت و ارتفاع بسیار مناسب و مساعد مانند کوهستان های البرز، زاگرس و غیره.

خلاصه هرچه شرایط مساعد ازلحاظ طبیعی و اقلیمی داریم از برکت تأثیر این کوه‌هاست؛ کما اینکه امارات متحده عربی، صحرای افریقا، عربستان و غیره که در همان نوار خشک و بیابانی قرار دارند، چون کوه و کوهستان ندارند شرایط آب و هوایی مرطوب (مانند شمال ایران) و حتی نیمه خشک (مانند زاگرس و البرز) هم ندارند.

 امّا در کشور ما رشته کوه های البرز و تالش، توأم با دریای مازندران، سبب شدند که یک منطقه با آب‌وهوای معتدل مرطوب در مازندران و گيلان به وجود آید که در سطح کره زمین استثنایی و بی نظیر است. از این لحاظ که در دیگر مناطق جهان نیز مناطق دارای آب‌وهوای معتدل مرطوب وجود دارد (مانند سراسر اروپای مرکزی، انگلستان، فرانسه، آلمان و...) امّا طبیعت و اقلیم آن‌ها به گونه ای است که بسیاری از گیاهان و محصولات کشاورزی که در مازندران و گیلان می رویند (به‌اصطلاح به عمل می آیند) در اروپا و دیگر مناطق معتدل مرطوب عمل نمی آیند؛ مانند برنج، مرکبات، چای، هندوانه، خربزه، انار، انجیر، پنبه و حتی نیشکر که درگذشته در گیلان و مازندران کشت‌شده و محصول می دادند؛ زيرا همان‌طور كه نوشتيم گيلان و مازندران در آن عرض جغرافيايي (كمتر از 40 درجه شمالي) قرار دارند كه سرتاسر آن‌ها مي‌بايست تحت هواي پرفشار جنب‌حاره‌ای داراي بارندگي كم، خشك و بياباني مي‌شد.

اما درنتیجه تأثير دو عامل مذكور وجود رشته‌کوه‌ها، دريا و هواي پرفشار سيبري  يك آب‌وهوای محلي (Local climate) و يك منطقه‌ي معتدل مرطوب با بارش بيشتر از اروپا تبدیل‌شده است. ازاین رو این‌جانب معتقد است: این منطقه را باید دارای آب‌وهوای معتدل مرطوب خزری نامید که در جهان منحصربه‌فرد است. اگر خوب دقت کنیم می بینیم پوشش گیاهی و حیوانات این منطقه، در کوهستان و جلگه، با دیگر مناطق معتدل مرطوب کره زمین متفاوت هستند.

رستمکلا، موضوع این کتاب، بخشی از این سرزمین استثنایی در جهان (مازندران) است. جناب آقای محمدعلی موظف رستمی، در طول سال های مطالعه و تحقیق و نیز استفاده از تجارب حاصل از زندگی در این منطقه، رستمکلا را به طور کامل و در زمینه‌های مختلف موردبررسی و شناخت قرار داده اند: تاریخچه، جغرافیای دیرینه، طبیعی (خاک، آب، اقلیم و...) انسانی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و... در فصول مختلف و به‌صورت جامع با عناوین زیاد.

این کتاب، مناطقی را شامل می شود که در محدوده ی جغرافیایی ناحيه رستمکلا قرار دارند، از بخش‌هاي کوهستانی و جنگلی گرفته تا بخش کوهپایه ای و جلگه ای که شهر رستمکلا در آن واقع‌شده است.

بامطالعه‌ی دقیق این کتاب، خواننده به‌خوبی پی خواهد برد که این محقق فرهیخته و باتجربه، هر عنوان از هر فصل این کتاب را با شناخت کاملی که خودشان از این منطقه داشته اند و بامطالعه‌ی منابع معتبر و موثق، همچنین با استفاده از آموخته ها و تجارب دوران تحصیل و تحقیقات ارزنده در طول سالیان دراز کار علمی، بیشتر و بهتر رستمکلا را از دیدگاه جغرافیایی به رشته ی تحریر درآورده اند.

جناب محمدعلي موظّف رستمی را از دوران دانشجویی ایشان، به ویژه مقطع کارشناسی ارشد جغرافیا در دانشگاه تهران در دهه 60 و 70 به خوبی می شناسم و اگر بخواهم درباره ی شخصیت برجسته و فعالیت‌های خستگی ناپذیر ایشان در زمینه های مختلف علمی، پژوهشی و فرهنگی بنویسم خود یک کتاب خواهد شد که در حوصله ی این نوشتار نیست. ایشان در دوره دانشجویی یکی از بانیان برجسته و مهم سفرهای علمی من به عنوان استاد راهنما به چند کشور خارجی همراه با دانشجویان دوره ی کارشناسی ارشد و دکترای جغرافیای دانشگاه تهران (با استفاده از اتوبوس دانشگاه تهران) از سال 1371 بودند.

این کتاب، اولین اثر این انديشمند فاضل و پرکار نیست. ایشان بیش از 30 عنوان کتاب، به خصوص در زمینه های مختلف فرهنگی تألیف کرده و به طور خستگی ناپذیر فعال بوده و هستند: ارائه ی چندین مقاله به کنگره ها و همایش های مختلف که منجر به کسب رتبه ی برتر نیز شده است. ده ها مقاله ی تحقیقی در حوزه ی فرهنگ و ترجمه‌ی مقالات در مطبوعات کثیرالانتشار و سایت ها به انتشار رسانده و درج کرده‌اند و مسئولیت برگزاری چندین سلسله سخنرانی های تحقیقی با موضوع جغرافیا در گروه جغرافیای دانشگاه تهران را نیز به عهده داشته اند. همچنین در چند کمیته ی علمی عضویت داشته و مسئول هسته ی علمی دانشجویان جغرافیای دانشگاه تهران بوده اند. سابقه ی تدریس در دانشگاه های دولتی و آزاد اسلامی را دارند و همین‌طور که ملاحظه می فرمایید مایه ی افتخار مملکت هستند.

این‌جانب باکمال خوشوقتی، تألیف این کتاب بسیار باارزش را به ایشان تبریک می‌گویم و موفقیت‌های روزافزون بیشتری را توأم با سلامتی کامل برای این محقق و پژوهشگر فرهیخته و پرکار از خداوند بزرگ مسئلت دارم.