مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، اشکان جهان‌آرای: بهداشت مدارس همواره یکی از موضوع‌های اساسی مد نظر مسئولان آموزش و پرورش و خانواده‌هاست. تا یک دهه پیش این تأکید و توجه را می‌شد به شکل جدی‌تری در مدارس دید. به صف شدن دانش‌آموزان و بازدید مو و ناخن آن‌ها توسط ناظم یا یکی از مسئولان مدرسه تصویری است که تا چند سال پیش می‌شد ابتدای هر هفته دید.

هنوز هم در برخی مدارس می‌توان این حساسیت‌ها را مشاهده کرد. حساسیت‌هایی برای حفظ سلامت دانش‌آموزان و پیشگیری از سرایت بیماری‌های مسری بین دانش‌آموزان که قابلیت انتقال این بیماری‌ها به خانواده‌ها و جامعه را دارند، اما با وجود این حساسیت‌ها هر از گاهی نمونه‌هایی از معضلات بهداشتی در بین دانش‌آموزان مشاهده می‌شود.

یکی از نمونه‌های شایع هم وجود شپش در موی دانش‌آموزان است. مشکلی که دانش‌آموزان شهرهای مختلف مازندران از جمله شهر رویان گرفتار آن شده‌اند.

به گفته یکی از شهروندان اهل رویان، معضل شپش در موی سر دانش‌آموزان از سال گذشته آغاز شد و هنوز هم بسیاری از خانواده‌ها با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و درگیر این موضوع هستند.

وی که دخترش در یکی از مدارس رویان تحصیل می‌کند به همشهری گفت: این معضل تقریبا هر سال در برخی مدارس به خاطر رعایت نشدن بهداشت توسط برخی از دانش‌آموزان و بی‌توجهی خانواده‌ها به وجود می‌آید. ما از سال گذشته به شدت درگیر این موضوع شدیم و هنوز هم با حساسیت مراقب فرزندمان هستیم که بار دیگر دچار این مشکل نشود.

بازگشت شپش‌ها

این شهروند رویانی اظهار کرد: در چند نوبت پیش آمد که دخترم را درمان کردیم. اما دو هفته پس از درمان باز هم شپش روی سر دخترم دیده می‌شد. مشخص بود که موضوع توسطبرخی خانواده‌ها جدی گرفته نمی‌شود و دانش‌آموزانی با رعایت نکردن بهداشت ناقل این حشره بودند.

  وی با بیان این‌که شپش‌های روی سر با شست و‌شوی عادی با آب و شامپوی معمولی از سر جدا نمی‌شوند، افزود: برای از بین بردن شپش‌ها انواع و اقسام روش‌ها را امتحان کردیم تا نتیجه بگیریم. فقط با مصرف شامپوی پرمترین و شانه زدن مو با شانه‌های مخصوص این حشره‌ها از بین می‌روند.

 این مادر دانش‌آموز گفت: خانواده‌های دیگری هم درگیر این معضل هستند. تا جایی که اطلاع دارم برخی خانواده‌ها در تابستان هم با این مشکل مواجه بودند. البته ما و خانواده‌هایی که فرزندان‌شان هم‌اکنون شپشی روی سر ندارند هم به نوعی درگیر موضوع هستیم. چون هر روز کنترل می‌کنیم که برای فرزندمان مشکلی ایجاد نشود و دوباره شپش روی سرشان ننشسته باشد. متأسفانه هنوز دانش‌آموزان زیادی هستند که بدون توجه به مسائل بهداشتی در کلاس حاضر می‌شوند.

 وی درباره نظارت بر مدرسه و دانش‌آموزان نیز اظهار کرد: مسئولان بهداشت به صورت دوره‌ای دانش‌آموزان را معاینه می‌کنند. دانش‌آموزان ناقل این حشره شناسایی شده و برای درمان به خانواده‌ها معرفی می‌شوند، اما عملا اتفاقی نمی‌افتد. فکر می‌کنم با توجه به این‌که هنوز در آغاز سال تحصیلی هستیم، بهترین روش پیشگیری این است که دانش‌آموزانی که در موهای‌شان شپش وجود دارد، تا برطرف شدن کامل آلودگی در کلاس حاضر نشوند. این پیشنهاد را ابتدای سال تحصیلی برای مسئولان مدرسه پیشنهاد کردیم. اما موافقت نکردند.

شپش‌ها همیشه هستند

این موضوع همین چند روز پیش نیز توسط برخی از مسئولان بهداشت استان تایید شد. «محمدرضا پارسایی» مدیر گروه بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت مازندران هفته گذشته اعلام کرده بود که هر سال نزدیک به 8 درصد دانش‌آموزان ابتدایی و 3 درصد از دانش‌آموزان راهنمایی به شپش آلوده می‌شوند. به گفته این مسئول شپش معمولا در مازندران وجود دارد و در فصل سرما به دلیل پوشش دختران، آلودگی آن بیشتر شایع می‌شود.

 شپش‌ها راه‌های انتقال زیادی هم دارند. این حشرات موذی ذره‌بینی از طریق تماس مستقیم فرد آلوده با افراد دیگر یا حتی تماس با وسایل شخصی فرد آلوده مانند ﮐﻼه، روﺳﺮی، ﺑﺮس، ﺣﻮﻟﻪ، ﻟﺒﺎس، ﻣﺘﮑﺎ، ﺑﺎﻟﺶ، ﭘﺘﻮ، ﻣﻠﺤﻔﻪ، ﮔﯿﺮه ﻣﻮ، ﮔﻞ ﺳﺮ، ﻣﻘﻨﻌﻪ، ﺷﺎل، ﭼﺎدر، ﺣﻮﻟﻪ، وﺳﺎﯾﻞ آراﯾﺶ ﻣﻮ، ﺷﺎﻧﻪ و اﺳﺘﺨﺮ و ﺣﺘﯽ در ﻣﻮاردی از ﻃﺮﯾﻖ ﺻﻨﺪﻟﯽ‌ﻫﺎی دارای ﺗﮑﯿﻪ‌ﮔﺎه ﺳﺮ از جمله ﺗﺎﮐﺴﯽ و اﺗﻮﺑﻮس می‌توانند منتقل شوند و به همین دلیل سرعت شیوع آن در یک مدرسه و حتی خانواده‌های دانش‌آموزان بالاست.

مدیر گروه بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت مازندران تاکید کرد که خانواده‌ها در صورت مشاهده شپش حتما به پزشک مراجعه کنند و اگر درمان پزشک اثرگذار نبود، پیشنهاد می‌شود مشکل را برای درمان با متخصص پوست در میان بگذارند.

به گفته او بهترین راه پیشگیری از این معضل مراقبت خانواده‌ها از موی سر فرزندان و جدی گرفته شدن موضوع از سوی مربیان مدارس برای فرستادن دانش‌آموز به مراکز بهداشتی و درمانی است.

برخی کارشناسان بر این باور هستند که نباید دانش‌آموزان آلوده را برای مدتی از مدرسه دور کرد. زیرا ممکن است روی روحیه این دانش‌آموزان تاثیر منفی بگذارد. با این حال به نظر می‌رسد طولانی شدن این وضعیت و سرایت مستمر شپش به دانش‌آموزانی که چند بار این آلودگی را درمان کردند ضرورت اقدامی جدی توسط آموزش و پرورش و بهداشت برای کنترل این وضعیت در مدارس مازندران به ویژه مدارسی که پیشینه آلودگی دارند و همچنان درگیر هستند را افزایش می‌دهد.

کمبود مربی بهداشت در نور

رییس اداره آموزش و پرورش شهرستان نور در این باره به همشهری گفت: برای پیشگیری از شیوع و سرایت شپش بین دانش‌آموزان سال گذشته با کمک اداره بهداشت شهرستان برنامه‌های گسترده و خوبی در مدارس شهرستان نور اجرا کردیم. حتی از حضور دانش‌آموزان آلوده به شپش به مدرسه جلوگیری شد که در برخی موارد همین موضوع سبب اختلافاتی بین خانواده‌ها و اولیای مدرسه می‌شد. اداره بهداشت و فرمانداری نیز توجه ویژه‌ای به این موضوع دارند و اگر گزارشی در این زمینه دریافت شود بلافاصله به آموزش و پرورش اطلاع داده می‌شود تا با همراهی بهداشت شهرستان ورود کنیم.

«احمد گرجی» افزود: امسال با توجه به این‌که سال تحصیلی تازه آغاز شده است، هنوز اقدامی برای این موضوع انجام ندادیم. ضمن این‌که گزارشی نیز از سوی خانواده‌ها دریافت نشد. اما این موضوع اعلام شده به روزنامه از سوی والدین را حتما با فوریت پیگیری خواهیم کرد تا به نتیجه برسد.

  وی اظهار کرد: یکی از مشکلات ما در شهرستان کمبود مربی بهداشت در مدارس است. متاسفانه در کل شهرستان نور یک مربی بهداشت داریم که نمی‌تواند نظارت کاملی بر همه دانش‌آموزان و مدارس داشته باشد. اما امسال برای جبران این کاستی از ظرفیت مربیان تربیت بدنی بهره گرفتیم. به این شکل که از موظفی 24 ساعت آموزش در هفته هر مربی 18 ساعت به تربیت بدنی و 6 ساعت به تدریس مباحث بهداشتی اختصاص داده شد.

این مسئول تاکید کرد که با دریافت هر گزارشی مبنی بر شیوع آلودگی به همراه مسئولان و کارشناسان اداره بهداشت برای پیشگیری از گسترش آلودگی اقدام می‌کنیم.

همکاری دانشگاه علوم پزشکی با آموزش و پرورش

رییس اداره سلامت اداره کل آموزش و پرورش مازندران نیز با بیان این‌که امسال اقدامات برای کنترل شپش در مدارس را زودتر از سال‌های گذشته آغاز کردیم، به همشهری گفت: 29 شهریور نشستی با معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی برگزار کردیم که در آن مصوباتی داشتیم. طبق این مصوبات مقرر شد مدارسی که جمعیت دانش‌آموزی زیادی دارند را به شبکه بهداشت هر شهرستان معرفی کنیم تا دانش‌آموزان معاینه شوند. دانش‌آموزان آلوده به شپش به مرکز بهداشت معرفی می‌شوند. پزشک خانواده موضوع را به خانواده دانش‌آموز اطلاع می‌دهد و همه اعضای خانواده به مدت یک هفته به صورت رایگان تحت درمان قرار می‌گیرند. پس از یک هفته با نظر پزشک خانواده و تأیید برطرف شدن مشکل از سوی او، دانش‌آموز به مدرسه بازمی‌گردد.

«رضا صفایی» اظهار کرد: این فرآیند باید در همه مدارس انجام شود. دستورالعمل را برای مدارس فرستادیمو انتظار داریم اولیاء مدارس و والدین دانش‌آموزان برای اجرای آن تلاش کنند و حوصله به خرج دهند. اگر این روند را انجام دهیم قطعا بخش زیادی از مشکل حل می‌شود.

ضرورت همراهی خانواده‌ها

وی با اشاره به نکات لازم در رفع شپش طی یک هفته درمانی، افزود: شاید در کشورهای دیگر با شپش مشکلی نداشته باشند. اما باید بپذیریم که در ایران به این موضوع حساسیت وجود دارد. از طرفی تاکید موضوع را برای پیشگیری از اثر منفی روحی در حضور دانش‌آموزان اعلام نکنند. به مدیران مدارس این آگاهی را دادیم. امیدواریم خانواده‌ها نیز با ما همراهی کنند. چرا که برخی خانواده‌ها حساسیت زیادی بر این‌که اعلام شود دانش‌آموزشان به شپش آلوده است دارند.

این مسئول خاطرنشان کرد: از ابتدای سال تحصیلی تا امروز چند مدرسه را برای بازدید به معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی معرفی کردیم. این روند ادامه خواهد داشت. همچنین برنامه داریم برای همکاران آموزش و پرورشی دوره‌های ضمن خدمت برگزار کنیم تا نظارت تخصصی‌تری بر بهداشت دانش‌آموزان داشته باشند. این نظارت در مدارس روستایی نیز توسط بهورزان روستاها انجام می‌شود.