مازندنومه؛ سرویس اقتصادی، اشکان جهان‌آرای: فصل مرکبات آغاز شده و کم‌کم مرکبات سبز در بازار بیشتر مشاهده می‌شود. باغداران مازندران در سال‌های اخیر خسارات زیادی دیدند، اما همچنان مازندران مرکز اصلی تأمین مرکبات کشور است. هفته گذشته مجمع نمایندگان مازندران و استاندار نشستی برگزار کردند که در آن به مسائلی درباره وضعیت بازار مرکبات پرداخته شد. در نشست کمیسیون کشاورزی مجلس نیز وضعیت مرکبات مازندران و بازار مرکبات کشور بررسی شد. «محمدرضا شعبانی» رییس اتحادیه باغداران مازندران به پرسش‌های همشهری درباره بازار مرکبات سال جاری پاسخ داد:

آقای شعبانی، امسال وضعیت مرکبات مازندران چگونه است؟

خوشبختانه امسال هم نسبت به سال گذشته افزایش تولید محصول را داریم. حجم تولید سال جاری بیش از 2.5 میلیون تن پیش‌بینی شده است. برداشت نارنگی‌های پیش‌رس ما هم از اواخر شهریور آغاز شد. مانند سال‌های گذشته برنامه‌ریزی برای تنظیم بازار هم انجام شد. در تنظیم بازار هر سال با توجه به حجم بالای تولید مرکبات در مازندران، مسئولیت تأمین مرکبات زمان پیک مصرف و روزهای پایان سال و نوروز به عهده مازندران است. پیرو صحبت‌هایی که هفته گذشته در کمیسیون کشاورزی مجلس داشتیم قرار شد در مازندران 60 هزار تن ذخیره برای ایام پایان سال داشته باشیم. این ذخیره‌سازی آغاز شده و رد حال برنامه‌ریزی برای ادامه تأمین مرکبات شب عید هستیم. ضمن این‌که مرکبات بازار مصرف هم تأمین می‌شود.

برای افزایش صادرات محصول هم برنامه‌ریزی شده است؟

بله. امیدواریم در صادرات محصول با توجه به افزایش تولید امیدواریم بهتر عمل کنیم. اتفاقا در کمیسیون کشاورزی مجلس در بخش مهم صادرات هم گفت‌و‌گویی داشتیم. دولت موظف شد که حمایت‌های ویژه‌ای در بخش صادرات از تولیدکنندگان داشته باشد. این حمایت‌ها شامل مشوق‌های صادراتی و حمل‌و‌نقل و تسهیلات ارزان قیمت می‌شود تا تولیدکننده داخلی بتواند توان رقابت با تولیدکنندگان خارجی را برای در اختیار گرفتن بخشی از بازار مصرف کشورهای همسایه و بازار هدف‌شان داشته باشد.

قیمت‌گذاری محصولات امسال چه وضعیتی دارد؟ تصمیماتی در این زمینه اتخاذ شد؟

عرضه و تقاضا همیشه قیمت بازار را تنظیم می‌کند. اما دولت می‌تواند سیستم‌هایی تدوین کند که به فرآیند قیمت‌گذاری هر سال ساختار درست و منظمی بدهد. مثل عرضه مستقیم محصول در میادین میوه و تره‌بار شهرهای بزرگ و حذف واسطه‌ها. یک بخش از قیمت‌گذاری هم به زمان مصرف وابسته است. معمولاً زمان اصلی عرضه این محصولات باغی از آبان ماه به بعد است. چون عرضه مرکبات هم سردی هوا را می‌طلبد و هم رسیدن میوه را. بازار محصولات مرکباتی که ما داریم با توجه به تولید مناسب حتما برنامه‌ریزی مناسب می‌خواهد. بخشی از محصولات باید به مرور وارد بازار شود. قیمت‌گذاری هم مؤثر است که از سوی بخش‌های مختلف به زودی اعلام می‌شود. به نظرم قیمت امسال می‌تواند قیمت مناسبی باشد که هم باغدار را راضی نگه دارد و هم مورد رضایت مصرف‌کننده باشد. امیدواریم که این‌طور باشد تا با مقرون‌به صرفه بودن باغداری برای تولیدکنندگان، باغ‌های با سن 15 و 20 سال را تخریب نکنند. به هر حال ما در این بخش به برنامه‌ریزی جامع‌تری نیاز داریم. مازندران 50 درصد مرکبات کشور را تولید می‌کند و مسئولان کشور نباید به سادگی هر سال از کنار این ظرفیت بگذرند.

فصل برداشت کیوی هم نزدیک است. وضعیت بازار کیوی استان چطور است؟

مازندران با تولید 85 درصد کیوی کشور، بزرگترین تولیدکننده کیوی ایران است. از طرفی کشور ما هفتمین تولیدکننده کیوی دنیاست. این ارقام جایگاه مازندران در بازار کیوی جهان را نشان می‌دهد. برای همین باید جایگاه صادراتی خوبی را برای استان ایجاد کنیم تا تولید مازاد بر مصرف را به کشورهای هدف و مصرف‌کننده صادر کنیم. مانند مرکبات، امسال برداشت کیوی مطلوبی را نیز پیش‌بینی می‌کنیم.

در بازار دیده می‌شود که مانند چند سال گذشته مرکبات نارس عرضه می‌شود. این موضوع مورد تأیید اتحادیه باغداران هست؟

به هیچ وجه. متاسفانه بعضی از همکاران زودتر از موعد این محصولات را وارد بازار کرده‌اند. برخی از باغداران خودشان اقدام به عرضه می‌کنند که نمی‌توان جلوی این عرضه را گرفت. ما علاقه‌مندیم که محصول به طور رسیده و کامل به مصرف‌کننده عرضه شود تا از نظر کیفیت و طعم به گونه‌ای باشد که باعث دلسردی مصرف‌کننده نشود و عرضه خوبی داشته باشیم. تقاضا داریم از برداشت زودهنگام محصولات باغی اعم از کیوی و مرکبات جداً خودداری کنند. این کار خسارت عمده‌ای را به باغداران و تولیدکنندگان وارد می‌کند و منافع کمی را برای افراد دارد. چون در برداشت زودهنگام هم قند میوه مناسب نیست و هم آب میوه. معمولاً میوه در پایان رسیدن و زمان برداشت جذب آب دارد و از آن محصول می‌توانند به عنوان نوشیدنی ودر صنایع تبدیلی استفاده بهتری کنند. مصرف‌کنندگان هم مشتاق هستند که میوه رسیده و سالم را میل کنند. به این دلیل تقاضا داریم باغداران میوه‌ها را زود برداشت نکنند یا سورتینگ‌داران از رنگ برای زرد شدن مرکبات استفاده نکنند. به دستور سازمان جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت این اقدام ممنوع است.

وضعیت انبارها و سورتینگ‌های مازندران چگونه است؟ به اندازه کافی این فضاها برای سال جاری با توجه به افزایش تولید وجود دارد؟

بله. ما در مازندران از نظر سورتینگ و انبار تقریباً نیازمان برآورده شده است و به اندازه کافی این فضاها را داریم. با توجه به این‌که برای نگهداری مرکبات رطوبت و دمای مناسب می‌خواهیم و این شرایط به طور طبیعی در مازندران وجود دارد، بخش زیادی از شرایط مهیاست. فقط بحث رعایت مسائل بهداشتی هست که برخی از سورتینگ‌داران باید رعایت کنند. بعضی از سورتینگ‌داران در برخی موارد اصول فنی را نمی‌دانند و همین باعث می‌شود که خسارات زیادی را متحمل شوند.

ضمن این‌که یک چالش دیگر برای سورتینگ‌داران استان وجود دارد و آن هم تعرفه برق است. هزینه برق این واحدها صنعتی و تجاری دریافت می‌شود. در حالی‌که یکی از واحدهای زیرمجموعه کشاورزی محسوب می‌شوند. فعالیت این واحدها هم زمان‌بر است و هم به خاطر فسادپذیر بودن محصول مشمول افت و ضایعات می‌شود. تعرفه بالای برق هزینه فعالیت این واحدها را بالا می‌برد. ما برای تنظیم بازار نیازمند به ذخیره‌سازی مرکبات هستیم و این محصولات باید انبار شوند. هرچه هزینه انبارداری بالاتر برود، روی قیمت تمام شده محصول اثر می‌گذارد. از بخش دولتی تقاضا داریم با توجه به فعال بودن این واحدها در بخش کشاورزی، تعرفه‌های برق‌شان را نیز مانند بخش کشاورزی محاسبه کنند.

چالش‌های بیمه‌ای باغداران که در سال‌های گذشته وجود داشت طی یک سال اخیر چقدر برطرف شد؟

در بحث بیمه‌ای مشکلی اساسی و بنیانی داریم که با این وضعیت موجود حل نمی‌شود. بدون تعارف بگویم، اصلاً اعتمادی به صنعت بیمه در زمینه محصولات کشاورزی نداریم و چشم‌انداز خوبی را هم برای بیمه کشاورزی متصور نیستیم. خسارت وارد می‌شود و به بهانه‌های مختلف خسارت را پرداخت نمی‌کنند. یا آن‌قدر از زمان وارد شدن خسارت می‌گذرد که پرداخت آن دردی را دوا نمی‌کند. یکی از درخواست‌های ما در بخش بیمه این است که صندوق مطمئنی برای پرداخت بیمه کشاورزی داشته باشیم تا بلافاصله پس از حادثه خسارت پرداخت شود. این از معضلات تولید در همه بخش‌های کشاورزی است که امیدواریم با تدبیر دولت حل شود.

در مجموع به بازار مرکبات در سال جاری خوشبین هستید؟

بله. خوشبختانه تولید ما نسبت به سال گذشته افزایش دارد. با توجه به این‌که خیلی از نهال‌های ما که امسال باردهی داشتند جوان هستند، تا 2-3 سال آینده افزایش را داریم و باید برنامه‌ریزی کنیم که جلوی خسارات ما گرفته شود.