مازندنومه، سرویس اقتصادی: در پی مقاومت شرکت ملی گاز ایران در مقابل قیمت‌گذاری غیرمنطقی شرکت ترکمن گاز، از صبح امروز صادرات گاز از سوی این شرکت ترکمنستانی قطع شد.

انتشار خبر قطع گاز طرف ترکمن از شامگاه امروز در فضای مجازی، مردم استان های شمالی را در دل نگرانی فرو برد؛ چه، حداقل مازندرانی ها خاطرات ناخوشایندی از قطع گاز در سال 86 و حتی پاییز امسال دارند.

حالا اما منتقدان و مخالفان دولت دستاویزی جدیدی به دست آورده اند تا در ساعات آینده تیتر بزنند: "گاز تدبیر در رفت" و "خبر گازش!"

بالاخره آن هزار میلیارد تومانی که مخالفان دولت به 3 هزار سایت داده اند تا روحانی و کابینه اش را تخریب کنند(خبری که مدتی است در فضای مجازی پخش شده و هرگز تکذیب نشد)، باید در جایی مصرف شود، بنابراین مخالفان تدبیری ها، پیوسته منتظر سوژه و گاف احتمالی دولتی ها هستند. شاید هم در دل آرزو کنند گاز قطع و مصیبتی هم بر مردم وارد شود تا حسابی بر پاستورنشین ها بتازند! واقعا" هم شب انتخابات این سوژه های دم دستی و پاس گل طلایی، چه قدر می چسبد!

پس از قطع گاز از سوی ترکمن ها، شرکت ملی گاز ایران بیانیه داد، اما آیا این موضوع اتفاقی غيرقابل پیش بینی بود؟ دیپلماسی در دقیقه 90 و وقت های اضافه، معمولا" نتیجه بخش نیست. شاید هم وزارت نفتی ها از ابتدا می دانستند و اراده بر همین محور بود. به همین دلیل در هفته های گذشته با ادارات استان نامه نگاری شد که حتما" دوگانه سوز شوند و مرتب روی کلیدواژه های «صرفه جویی» و «دوگانه سوز شدن» سازمان ها  ونانوایی ها و مانند این ها تاکید می کنند.

مازندران در انتهای مسیر خط لوله جنوب قرار دارد و اگر برودت هوا و مصرف گاز سایر استان ها بیشتر شود، حتما" با افت فشار و قطع گاز روبه رو خواهیم شد. البته مسئولان وزارت نفت اعلام کرده اند اوایل سال آینده با اتصال به خط لوله سراسری جنوب که از دامغان می گذرد و به کیاسر و نکا می رسد، مشکل قطع گاز برای همیشه حل خواهد شد. تا آن زمان باید با استرس بی گازی، زمستان را سپری کرد.

*همیشه پای احمدی نژاد در میان است

 در سال 1374 قرارداد واردات گاز از جمهوری تازه به استقلال رسیده ترکمنستان امضا شد. طی این قرارداد، ترکمنستان متعهد شد در قبال قیمت ثابت 42 دلار برای هر مترمکعب، به مدت 25 سال، سالیانه 8 میلیارد مترمکعب به ایران گاز صادر کند. این قرارداد از سال 1376 اجرایی و به مرور سقف صاردارات گاز ترکمنستان به 6 میلیارد مترمکعب رسید.

 دولت عشق آباد در سال 1385 با بستن شیرهای گاز، به تعهد خود در خصوص ثابت نگاه داشتن قیمت گاز صادراتی به ایران عمل نکرد و خواستار افزایش قیمت شد.

 با مذاکراتی که بین مقام های دو کشور ایران وترکمنستان در این خصوص انجام شد که همراه با تعلل و کوتاهی دولت احمدی نژاد بود، الحاقیه ای به قرارداد اولیه افزوده شد و براساس آن قیمت فروش هر هزار مترمکعب گاز به ایران از 42دلاردر دو مرحله به 75 دلار افزایش یافت.

 به این ترتیب،عملا" دولت اصولگرا به راحتی زیر بار زیاده خواهی های طرف ترکمن رفت. این قیمت براساس توافق طرفین برای مدت سه سال ثابت و بدون تغییر اعلام شد.

 در این الحاقیه همچنین مقرر شد حجم گاز وارداتی ایران از ترکمنستان از سال 2008 از 8 میلیارد مترمکعب به 14 میلیارد مترمکعب در سال افزایش یابد.

 طرف ترکمن که دروازه سیاست خارجی ایران را در آن روزها تا این حد گشاد دید، سال بعد نیز بدعهدی کرد و ارسال گاز به ایران را از روز هشتم دی ماه سال 1386 متوقف کرد.

 با قطع گاز که مصادف با سرمای بی سابقه در شمال کشور بود، هموطنان شمالی با مشکلات بزرگ مواجه شدند و متاسفانه چندین نفر از این عزیزان جان خود را از دست دادند.

ترکمنستان در ابتدا دلیل قطع گاز را انجام پاره ای تعمیرات در خط لوله گاز عنوان کرد؛ اما بعد مشخص شد که هدف از این اقدام، افزایش قیمت فروش گاز به ایران بوده است.

 لذا دور جدید مذاکرات بین مقام های دو کشور ایران وترکمنستان انجام و در نتیجه آن مقرر شد قیمت هر هزار مترمعکب گاز صادراتی به ایران در شش ماهه اول سال 2008، 130 دلار و در شش ماهه دوم سال 2008 میلادی 140 دلار محاسبه شود.

در ماه های پایانی سال 2008، دور تازه ای ازمذاکرات بین دو کشور در خصوص اصلاح قیمت گاز آغاز شد و در آبان ماه شرکت ملی صادرات گاز اعلام کرد که فرمول قیمت خرید گاز از ترکمنستان نهایی شده و باید قیمت پایه فرمول نهایی شود.

 سرانجام در دهمین دور از نشست های دو کشور، تیم مذاکره کننده با اعلام اینکه قیمت جدیدی بین دو کشور برای خرید و فروش گاز به مدت شش ماه نهایی شده؛ عنوان کرد که مذاکرات برای نهایی کردن قیمت پایه فرمول خرید و فروش گاز بین دو کشور در شش ماه اول سال جدید میلادی ادامه خواهد یافت.

در اوایل سال 2009 بار دیگر دولت احمدی نژاد که بارها و به طرق مختلف دولت خاتمی و زنگنه را متهم به ارزان فروشی گاز در قرارداد اجرا نشده کرسنت می کردند، در سکوت خبری قبول کردند، در شش ماه نخست سال، گاز را با قیمت 360 دلار در مترمکعب از ترکمنستان خرید کنند؛ یعنی 9 برابر رقم قراداد امضا شده در زمان ریاست جمهوری هاشمی و گران ترین قرارداد گاز در دنیا.

 این روند تا پایان دولت احمدی نژاد ادامه یافت، ولی به دلیل تحریم ایران نمی توانست بدهی خود را به ترکمنستان پرداخت کند و از طرف دیگر، با کاهش شدید قیمت نفت ادعای طرف ترکمن منحصر به سال های 86 و 87 شد.

 با روی کار آمدن دولت یازدهم و سکان داری زنگنه در وزارت نفت ایران شروع به بازپرداخت بدهی خود به ترکمنستان کرد. اما رقم 360 دلار را مبنای محاسبه قرار نداد و به همین دلیل ترکمنستان با محاسبه بدهی با رقم فروش 360 دلار در مترمکعب برای سال 86 و 87 طلب خود را 1.8 میلیارد دلار اعلام و در اوج سرمای زمستان 95 باز هم به گمان روال سابق، تهدید به قطع گاز کرد و عملا صادرات خود را تا یک دهم کاهش داد.

  این بار موضوع با پشتوانه افزایش مکرر تولید در پارس جنوبی و سیاست چانه زنی وزارت نفت به تدبیر زنگنه از قبل به طرف ترکمن گوشزد شد.قراردادی نیز امضا شد، اما فردای بازگشت هیئت گازی ایران از ترکمنستان، طرف ترکمن دبه درآورد و زیر تعهداتش زد.

*بیانیه شرکت ملی گاز ایران

شرکت ملی گاز ایران با انتشار بیانیه رسمی، ضمن اعلام اینکه جریان گاز وارداتی از ترکمنستان به دلیل کارشکنی این کشور قطع شده، ضمن درخواست از عموم مشترکان شبکه گاز مصرفی برای رعایت اصول مصرف بهینه، از تمهیدات لازم برای تامین گاز استان‎های شمالی خبر داد.

متن بیانیه رسمی شرکت ملی گاز ایران به شرح زیر است:

«به آگاهی ملت شریف ایران می‎رساند، براساس قراردادی که از  20 سال پیش میان شرکت ملی گاز ایران و شرکت ترکمن گاز امضا شده است، بخشی از گاز مصرفی مناطق شمالی با واردات از این کشور تأمین می‎شود. اما در طول این مدت، هر ازگاهی، رفتارهایی مغایر با اصول قرارداد و حسن همجواری از شرکت ترکمنی سرزده است که مهم‎ترین آن قطع جریان گاز در اوج سرمای سال ٨٦ بود که متاسفانه منجر به پذیرش خواست نامعقول شرکت ترکمن گاز و افزایش 9 برابری قیمت گاز شد.

در سه سال اخیر و با تلاش‎های صورت گرفته خوشبختانه مبالغ مربوط به خرید گاز به طور کامل به شرکت ترکمن پرداخت شد و مذاکرات برای چگونگی بازپرداخت بدهی‎های گذشته با حفظ ادعاهای ایران مبنی بر خسارت کمی و کیفی نیز آغاز شد که در مذاکرات اخیر مورد توافق طرفین قرار گرفت اما شرکت ترکمن گاز به طور ناگهانی و خارج از توافق به عمل آمده به صورت غیر منطقی و در اقدامی مغایر با چارچوب قرارداد بار دیگر با آغاز فصل سرما با این ادعا که باید مبلغ مورد مناقشه و اختلاف را به سرعت دریافت کند، از صبح امروز اقدام به قطع گاز ارسالی به ایران کرده است. از آن‌جا که این رفتار شرکت ترکمن گاز خلاف قرارداد فی مابین دو شرکت می باشد ما همچنان بر موضع به حق خود پافشاری نموده و ضمن درخواست از عموم مردم برای مصرف بهینه گاز اعلام می داریم در سایه سخت‎کوشی کارکنان زحمت‎کش صنعت نفت در سه سال اخیر میزان تولید گاز به حدی افزایش یافته که دیگر نیازی به واردات نداشته و صرفا با صرفه جویی در نیروگاه ها، صنایع و بخش خانگی در فصل زمستان می توان آن را جبران نمود.

همچنین به آگاهی می‎رسانیم همکاران ما در صنعت نفت و شرکت گاز تمهیدات لازم را برای جلوگیری از قطع گاز شبکه مصرف خانگی در نظر گرفته‎اند و با یاری خداوند و همراهی مردم در کاهش مصرف سوخت این دوره سرما نیز با حداقل مشکل پشت سر گذاشته خواهد شد.»

*ابراز نگرانی نمایندگان مازندران از قطع گاز

 مجمع نمایندگان مازندران در نامه ای به وزیر نفت، نسبت به قطع احتمالی گاز در استان ابراز نگرانی کرد. در متن این نامه که بیشتر نماینده های مازندران آن را امضا کرده اند و به دلیل شتابزدگی، اشکال های نگارشی متعددی دارد، چنین آمده:

«وزیر محترم نفت

با توجه به این که در انتقال گاز ترکمنستان به ایران، در خبرها به علت عدم توافق بین ایران و ترکمنستان آمده است و گاز استان مازندران از مسیر ترکمنستان تامین می شود و قطع گاز در این فصل سرد سال (زمستان) آسیب های زیادی را در استان ایجاد خواهد کرد و صرف تامین گاز برای مصارف خانگی و قطع گاز بخش صنعت و کشاورزی و گردشگری خسارات زیادی را به استان در طول فصل زمستان ایجاد خواهد کرد و نارضایتی شدید مردمی را به دنبال خواهد داشت، فلذا ما نمایندگان استان مازندران مراتب شدید نگرانی خود را نسبت به این موضوع ابراز داشته و درخواست می نماییم که هرچه سریع تر به هر طریق ممکن نسبت به رفع مشکل و جلوگیری از پیامدهای احتمالی اقدام لازم به عمل اورده و نتیجه را اعلام فرمایید.»

در همین راستا نمایندگان بابل و بهشهر، یک شنبه شب تلفنی با مدیرعامل شرکت گاز گفتگو کردند.

با توجه به اخبار منتشره در خصوص قطع گاز تركمنستان به ايران و نگرانی مردم از قطع يا افت فشار گاز مازندران، علی نجفی -نماينده شهرستان بابل- در تماس فوری با مديرعامل شركت ملي گاز ايران، ضمن ابراز تاسف از رفتار غير دوستانه دولت تركمنستان، بر ضرورت توجه جدی مسئولان وزارت نفت جهت جلوگيری از بروز مشكل مجدد برای مردم و تامين گاز به هر روش ممكن تاكيد کرد.

عراقی -مديرعامل شركت ملی گاز- نيز با اشاره به تلاش های انجام شده براي تمديد قرارداد گاز با تركمنستان و رفتار دولت تركمنستان و مخالفت با تمديد قرارداد، تاكيد کرد كه تمام تلاش را به كار خواهد بست تا مردم با مشكل مواجه نشوند.

 نجفی در ادامه پيگيريهای قبلی خود، بر اهتمام جدی وزارت نفت در اتمام پروژه انتقال گاز سمنان به مازندران تاكيد کرد.

هم چنین نماینده شرق مازندران با معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران گفتگو کرد.

در این ارتباط تلفنی علی محمد شاعری در خصوص رفع مشکلات احتمالی قطع گاز ترکمنستان و پیامدهای آن تاکید کرد و بیان داشت: وزارت نفت در فصل سرد، باید تمام تمهیدات و اقدامات را به منظور پیشگیری از افت فشار و قطع گاز به عمل آورد.

* فقط صرفه جویی

محمد اسماعیل ابراهیم زاده -مدیرعامل شرکت گاز مازندران- نیز امشب در گفتگوی زنده با تلویزیون مازندران ضمن بیان شرایط کنونی مصرف گاز در استان، جدی گرفتن صرفه جویی را توسط شهروندان خواستار شد.

وی درباره وضعیت تامین گاز این استان در پی قطع گاز ارسالی از سوی کشور ترکمنستان اظهار کرد: در حال حاضر گاز این استان با مدیریت دیسپچینگ، از سوی استان‌های گیلان و گلستان تامین می‌شود و غیر از نیروگاه و کارخانه سیمان، گاز منازل و تمامی صنایع وصل است.

این مسئول با تاکید براینکه پس از قطع گاز از سوی شرکت ترکمن گاز ما هیچگونه افت فشاری در استان نداشته‌ایم، خاطرنشان کرد: اکنون شرایط در حالت کاملا عادی است، به طوری که رامسر گاز را با فشار ۷۳۰ دریافت می‌کند.

مدیرعامل شرکت گاز مازندران از مردم خواست که تا جایی که امکان دارد با صرفه‌جویی در مصرف، از افت و یا قطعی گاز جلوگیری کنند.

علی نبیان -معاون عمرانی استاندار مازندران- هم امشب در گفتگو با خبر تلویزیون مازندران گفت: نیروگاه نکا از مدار گاز خارج شده و گام بعدی این است که سی.ان.جی ها را هم غیرفعال و از مسیر خارج کنیم.

وی با بیان این که بخش اعظم نانوایی های استان دوگانه سوز شده اند، افزود: مردم مصرف بهینه انرژی را در دستور کار خود قرار دهند