مازندنومه؛ سرویس سیاسی، دکتر علی کریمی مله، عضو هیات علمی دانشگاه مازندران: پیامد درگذشت و فقدان یک شخصیت بر هندسه سیاسی کشور تابعی از میزان اثرگذاری او در دوران حیاتش است.

آیت الله هاشمی رفسنجانی در کلیه مراحل پیش و پس از انقلاب اسلامی چهره ای ممتاز و بسیار اثرگذار بود. در دوران مبارزه با استبداد و مظاهر استعمار از شخصیت های پیشتاز در طراحی استراتژی و تاکتیک مبارزه بود و سهمی فراموش ناشدنی در به پیروزی رساندن انقلاب اسلامی ایفا کرد و از آغازین روزهای شکل گیری نظام در مراحل گوناگون نهادسازی، تثبیت و نهادینه کردن ساختار هنجاری نظام نوپا (قانون اساسی) حضوری تأثیرگذار داشت.

ایشان به ویژه در دوران دفاع مقدس در سمت جانشین فرماندهی کل قوا مخصوصاً در ماه های منتهی به پایان دفاع مقدس که مآلاً به پیروزی ملت ایران انجامید، نقشی تعیین کننده داشت و سپس با هدایت سکان اجرایی کشور در 8 سال دولت سازندگی در به حرکت درآوردن چرخ های توسعه و نوسازی در فضای پساجنگ، پایه گذار شکل گیری روندها و پیدایش نیروهای اجتماعی نوینی در قاموس سیاست جامعه شد که هنوز آثار آن پابرجاست.

بی تردید صلابت و ایستادگی او برای صیانت از آرای ملت در انتخابات حماسی دوم خرداد 76 و برآمدن دولت اصلاحات، اثر انکارناپذیر آیت الله هاشمی رفسنجانی را در هندسه پیچیده سیاست و قدرت در ایران و ایجاد توازن بین نیروهای مختلف سیاسی و اجتماعی نمایان کرد.

هرچند در دوران پسااصلاحات او از ناحیه نورسیدگان سیاسی متحمل شدیدترین و غیراخلاقی ترین فشارها شد، هیچگاه از پا نایستاد و اگرچه به دلایل گوناگون قدرت اثرگذاری اش در ساحت قدرت رسمی رو به کاهش نهاد، در حد توان و با استفاده بهینه از اقبال رو به فزونی اجتماعی، بسان سدی استوار در برابر روند تخریب، تعلیق و تعطیل فزاینده بنیان های توسعه کشور مقاومت کرد.

ثمره پایمردی های فکورانه و سیاست ورزی هوشمندانه آیت الله هاشمی رفسنجانی در مواجهه با تندروی و افراطی گری در انتخابات ریاست جمهوری 1392 به بار نشست و بارقه های تعادل و توازن البته با پرداخت هزینه های سنگین از ناحیه آیت الله هاشمی تابیدن گرفت.

بدیهی است فقدان شخصیتی که همواره وزنه تعادل در حدود چهار دهه اخیر سیاست ایران اسلامی بوده است، بر منظومه قدرت سیاسی ایران بی تأثیر نخواهد بود.

به گمان من میانه روی سیاسی، اجتماعی، نواندیشی فکری و روشن بینی و مداراجویی فرهنگی کلیدی ترین معمار و مستحکم ترین پشتیبان خود در سال های اخیر را از دست داده است و در مقابل تندروی سیاسی، واپس گرایی فکری و محافظه کاری اجتماعی دیگر با باصلابت ترین مانع فراروی خود مواجه نیست. در نتیجه انتظار می رود بر شدت و سرعت یکه تازی سیاسی خود بیفزاید. مخاطرات ناموزونی سیاسی و فاصله گیری از میانه روی در آینده های نه چندان دوردست محیط سیاسی ایران بر صاحبان تحلیل پوشیده نخواهد بود.

لزوم میانه روی و موازنه بین نیروهای سیاسی و اجتماعی در هنگامه ای که جامعه ما بستر مستعدی برای بروز بی تعادلی های اجتماعی و سیاسی در منطقه ای نااستوار، بی ثبات و پرتنش سیاسی نشان می دهد، نیاز به وجود مرد تاریخ سازی چون هاشمی رفسنجانی را می طلبد.