مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، اشکان جهان آرای:عصر دیروز در فرهنگخانه مازندران از جدیدترین و آخرین اثر پژوهشی-موسیقایی استاد فقید «احمد محسن‌پور» رونمایی شد.

فرهنگخانه مازندران یک سال پس از درگذشت استاد محسن‌پور آخرین اثری را که این پژوهشگر و نوازنده برجسته موسیقی بومی در دست تولید داشت، با حضور جمعی از هنردوستان و هنرمندان رونمایی کرد.

«امیر و گوهر» عنوان مجموعه‌ای است که فرهنگخانه با موسیقی اجرا شده توسط استاد محسن‌پور و صدای «حسین علمباز» منتشر کرده و در آن هشت قطعه موسیقی مربوط به منظومه «امیر و گوهر» گنجانده شده است.

فرزند استاد محسن‌پور درباره این اثر گفت: ضبط قطعات این آلبوم از پاییز سال 93 آغاز شد و تا خرداد 94 طول کشید. با توجه به بیمار شدت گرفتن بیماری پدر در این بازه زمانی، ایشان بخشی از ضبط آلبوم را در همان روزهایی که شیمی‌درمانی داشتند انجام می‌داد. اما همکاری پدر و آقای «حسین علمباز» از مدت‌ها پیش از آن آغاز شده بود.

«آرش محسن‌پور» افزود: پدر و آقای علمباز از حدود 8 سال پیش این پروژه را آغاز کردند. تقریباً هر جمعه آقای علمباز به قادیکلا می‌آمد و در منزل ما به همراه پدر لحن‌هایی که با هم گردآوری کرده‌ بودند را ثبت می‌کردند و می‌نوشتند. کم‌کم همین متن‌ها و لحن‌ها در بازنگری‌ها ساختار اصلی خود را پیدا کردند و برای ضبط آن‌ها اقدام شد. گروه موسیقی شواش نیز قطعه‌های ساخته و تنظیم شده توسط پدر را در آلبوم اجرا ‌کرد اواخر 93 شروع کردیم.

وی اظهار کرد: در این آلبوم، متن داستان بر اساس 16 روایت گردآوری شده از 16 منطقه مازندران در شهرستان‌های آمل، بابل، تنکابن، نوشهر و قائمشهر تدوین شده است که در پژوهش‌های انجام شده توسط یکی از اهالی هر منطقه روایت شده بود. قطعه‌های موجود در این آلبوم به ترتیب «گفتار و کردار»، «امیرعلی چوپان»، «تعبیر خواب»، «گوهر در پشت کوه»، «گوهر در عروسی»، «بازگشت امیر»، «مرد بارفروش» و «برادر کوچک گوهر» نام دارند.

*فرهنگخانه و گروه شواش به کار خود ادامه می دهند

جهانگیر نصری اشرفی، پژوهشگر و سرپرست دانشنامه مازندران، در آیین رونمایی از آلبوم امیر و گوهر گفت: برنامه ها و طراحی های بزرگی برای نخستین سالگرد درگذشت استاد محسن پور در سالن سیدرسول حسینی داشتیم که شرایط خارج از اراده و توان ما سبب شد این برنامه بزرگ اجرا نشود. بنابراین با تصمیم شورای راهبردی فرهنگخانه مازندران، تصمیم گرفتیم در این نشست آلبوم «امیر و گوهر» را رونمایی کنیم تا به دست علاقه مندان برسد.

وی با بیان این که «امیر وگوهر» آخرین اثر استاد محسن پور است، تصریح کرد: دو کار آخر استاد فقید ما بر مبنای داستان است، مانند عاشیق ها و شروه خوان ها و سایر خوانندگان مقامی نواحی ایران که حتی تا چند روز به نقل داستان های موسیقیایی خود می پردازند.

این پژوهشگر ادامه داد: همین جریان در مازندران هم وجود داشت و در گذشته های نه چندان دور داستان ها و نقل های «طالب و زهره» و «کافر و مسلمان» و «نجما و رعنا» و «امیر و گوهر» و مانند این ها حتی در چند شب اجرا می شد. بنابراین دو آلبوم «طالب و زهره» و «امیر گوهر» استاد محسن پور، کارهای مبنایی و پایه ای برای موسیقی مازندران محسوب می شود.

نصری اشرفی در ادامه افزود: علاقه مندن نگران نباشند، چرا که گروه شواش و فرهنگخانه و تمام نهادهایی که توسط استاد محسن پور ایجاد شد، با قدرت به کار خود ادامه خواهند داد.

وی با بیان این که تمام گروه های موسیقی استان تحت تاثیر آقای محسن پور هستند، تاکید کرد: همین کنسرتی که هفته گذشته در هلال احمر برگزار شد، آقای درویشی تنها تنظیم کننده و اصل ماجرا شخص احمد محسن پور بود.

نصری اشرفی یادآور شد: بسیاری از چهره های مطرح موسیقی ایران مانند لطفی و علیزاده، شکارچی و... با اقای محسن پور همراه بودند و هنرمندانی مانند خوشرو، علیزاده، طالبی، نیکخو، عالمی، طیبی، و ده ها خواننده مازندرانی، در این سال ها با گروه «شواش» و قبل از آن با گروه «صبح روجا» همکاری داشته اند.

سرپرست دانشنامه تبری با اشاره به این که آلبوم «امیر و گوهر» کاری ژرف است، افزود: تمام تلاش چند ساله آقای محسن پور بر محور و مبنای امیری بود و آلبوم «امیر و گوهر» حاصل نیم قرن تلاش اوست. ما حدود 18 گونه و واریاسیون های امیری داریم که در این اثر نمود داشته و حاصل تحقیقات آقای محسن پور است.

وی با بیان این که استاد محسن پور احترام زیادی برای خانم ها قایل بود، تاکید کرد: در گروه او حتما خانم ها حضور داشتند و نقش آن ها را نادیده نمی گرفت. این ریزبینی استاد محسن پور بود که علی رغم مشکلات موجود، از بانوان هم در آثارش بهره گیری کرد.

نصری اشرفی تصریح کرد: در میانه تولید این آلبوم استاد محسن پور بیمار شد، اما تا آخرین لحظه کار و تا حدی که انرژی داشت، در استودیو نشست و کار را بست.

پیش از سخنان نصری اشرفی کلیپی هم از مراحل تولید این کار پخش که در آن استاد محسن پور با وجود بیماری در استودیو حاضر شد و برای آخرین بار ساز زد.

در ادامه از هنرمندانی که در تولید این آلبوم نقش داشتند قدردانی شد و حسین علمباز -خواننده آلبوم امیر و گوهر- و محمد ابراهیمی عالمی -خواننده گروه شواش- خاطراتی را از استاد محسن پور تعریف کردند و در پایان نیز آلبوم رونمایی شد.

*هنرمندانی که امیر و گوهر را تولید کردند

علاوه بر کمانچه استاد محسن‌پور در این آلبوم صدای لَلِه‌وای «ارسلان طیبی»، «دوتار «مسلم فهیمی»، کمانچه بمِ «حامد ایمانی»، «کمانچه «سعدی صادقی»، «نی، سرنا و لبک «مهدی ولی‌زاده»، قرنه «پرویز عبداللهی»، «تار و بم‌تار «علی نیکزاد»، دِ سر کوتِن «جمشید نیکوزاد» و دهل و دست‌دایریه «حسینعلی اسحاقی» نیز شنیده می‌شود. «حسین علمباز» تک‌خوان آواز و روایت‌کننده متن است و «سیما شکرانی»، «فاطمه جعفری»، «مینا رحمان‌زاده»، «مهدی تبرستانی»، «هورآسا درخشان»، «آبد درخشان» و لیلا علی‌پور» همخوانان «امیر و گوهر» هستند.

بازنویسی متن داستان توسط «گلوا بیشه‌سری» و «حسین علمباز» انجام شده و برگردان، آوانویسی و ویرایش متن را «محمود جوادیان کوتنایی» انجام داده است.

«آبد درخشان» صدابرداری اثر را به عهده داشت و میکس و مسترینگ توسط «آرش محسن‌پور» انجام شد.

«فاطمه آوازه»(حروف‌‌چین)، «سیاوش دانش»(طراح جلد)، «فردوس مجیبی»(خوشنویس) و «یاسر عزآباد»(مشاور هنری) نیز در تولید این مجموعه همکاری داشتند.

«صادق صادقی» از کمدره آمل، «رحمت خون‌چین» از آهنگرکلای قائمشهر، «ساداتی» از کردخیل ساری»، «عباس برقانی» از بربری‌خیل آمل، «لیلا قاسمی» از میانای دودانگه ساری، «گلستان حسن‌نتاج جلودار» از بندپی بابل، «احمد رضانژاد» از امیرده بندپی شرقی بابل، «یزدان یزدانی» از واز چمستان، «جعفر شیردل» از چالکیاده آمل، «علی شیر اسماعیلی مقدم» و «شیرخوان اسماعیلی مقدم» از روستای وره‌زمین سه‌هزار، «هدایت توپا ابراهیمی» و «مؤمن توپا ابراهیمی» از کلارستاق نوشهر، «حسن خدادادی» از گزنک آمل، «عیسی شیرزاد» از نشل اندوار آمل، «ایرج علمباز» از آمل و «معصومه حسنی» از روستای ترک‌کلا آمل راویان «امیر گوهر» برای این آلبوم هستند.

*بشنوید

تراک پنجم از آلبوم امیر و گوهر را با عنوان «بازگشت امیر» اینجا بشنوید.