مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، سيدحسن موسوي چلک، رئيس انجمن مددکاران اجتماعي ايران، اهل نوشهر: انسان موجودي اجتماعي است و يکي از ويژگي‌هاي اجتماعي‌بودن، داشتن ارتباط با ديگران است که ممکن است از منظرهاي مختلف قومي، مذهبي، زباني و... يکسان نباشند اما نياز به زندگي مسالمت‌آميز و آرام در کنار هم دارند تا بتوانند لذت بيشتري ببرند. يکي از مؤلفه‌هاي مهم در اين زمينه مداراي اجتماعي با ديگرانی است که ممکن است با آنها اختلافاتي هم داشته باشيم. لغت‌نامه دهخدا، مداراکردن را معادل مهرباني‌کردن، نرمي‌کردن، شفقت و ملايمت‌ نشان‌دادن تعريف کرده است. به‌خوبي آگاهیم که برخي اختلافات نبايد زمينه دعوا و خشونت را فراهم کند، بلکه بايد همديگر را به رسميت بشناسيم، تحمل کنيم و به حقوق متقابل هم به عنوان شهروندان يک جامعه احترام بگذاريم. موضوعي که پيشوايان دين مبين اسلام هم بر آن تأکيد کرده‌اند.

پيامبر اسلام(ص) در روايتي «مهم‌ترين رکن عقلانيت بعد از ايمان به خدا را مداراکردن با مردم» مي‌دانند و مي‌فرمايد: «عاقل‌ترين مردم کسي است که بيشترين مدارا را با مردم مي‌کند و خوارترين مردم کسي است که آنان را تحقير مي‌کند». حضرت علي(ع)  مي‌فرمايد: «نتيجه خردورزي مداراکردن با مردم است». مداراکردن نقش بسيار مؤثري در زندگي افراد به دنبال خواهد داشت.

اگر انسان بنا را بر مداراکردن با مردم نگذارد و در مشکلات، با ديگران به‌تندى و خشونت رفتار کند، بـه منزلت اجـتـمـاعـى خود آسيب خواهد زد. در محيط‌هاي زندگي، کار و ساير محيط‌هاي اجتماعي، اگر مدارا را پيشه نکنيم، خشونت زندگى را فراخواهد گـرفـت؛ چـراکـه در طـول ارتباطات خانوادگي و اجتماعي، موارد فراوانى يافت مى‌شود که رفتار و گفتار همسر، همکار، دوست و... مطابق ميل ما نيست و حتی ممکن است برخلاف ميل ما باشد و هر يک از اين موارد مى‌تواند زمينه‌اى بـراى بـروز خـشـونـت مـيان افراد باشد؛ درحالی‌که  مي‌توان با مداراي اجتماعي بـسـيـارى از اخـتلافات را حل و آرامش و صميميت را حاکم کرد. بي‌دليل نيست که در ادبيات ما هم به اين موضوع توجه ويژه‌اي شده است:

آسايش دو گيتي تفسير اين دو حرف است
با دوستان مروت با دشمنان مدارا

يا آنجا که «سعدي» مي‌گويد:

خواهي از دشمن نادان که گزندت نرسد
رفق پيش آر و مدارا و تواضع کن و جود

مدارا موجب افزايش محبت، صميميت، نشاط، انسجام، احساس تعلق  و گذشت ميان مردم مي‌شود. تأملي بر آمار‌هاي بالاي پرونده‌هاي قضائي، خشونت‌هاي اجتماعي و خانگي، طلاق و... در کشور گوياي اين مي‌تواند باشد که اين فضيلت اخلاقي در جامعه خيلي نهادينه نشده است.

مدارا از آن نظر فضيلت اخلاقي به حساب مي‌‌آيد که باعث سازگاري بين انسان‌‌ها و همچنين دوام روابط انسان‌‌‌دوستانه مي‌شود. برخي مدارا را يک رفتار برتر انساني قلمداد مي‌کنند؛ چرا‌که معتقد هستند مدارا از انساني سر مي‌زند که قدرت بروز عصبانيت هم دارد، اما خشم خود را مهار کرده و رفتار شايسته بروز مي‌‌دهد. بياييم نوروز را بهانه کنيم و در سال جديد با تقويت مداراي اجتماعي در خود، جامعه و خانه‌اي با صفا را شکل دهيم.