مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، فریده یوسفی: روز گذشته به اتفاق دوست و همکار عزیزم خانم مهندس نصیری -مدیرعامل شرکت صنایع غذایی  Emi  بنا به دعوت دکتر رجبی- برای بازدید و انعقاد قراداد همکاری  به شهرستان ابهر رفتیم. ساعت شش صبح از تهران حرکت کردیم و پیش از ساعت ده صبح آنجا بودیم.

بعد از انجام کارهای از پیش تعیین شده، به اتفاق دکتر رجبی گشتی در شهر زدیم.

ابهر شهریست شلوغ با ساختاری نیمه سنتی و نیمه مدرن. مثل همه شهرهای در حال توسعه ایران.

 برای بازگشت بدون ترافیک به سوی تهران، چند ساعتی فرصت داشتیم. طبق عادت مالوف، از میزبان محترم درخواست کردم ما را به یک فضای گردشگری ببرد. دکتر رجبی بزرگوارانه ما را به روستای "در سجین" بردند که در سیزده کیلومتری ابهر به خرمدره واقع شده و باغ های انگورش معروف است.

قرار است روزهای ۲۳ و ۲۴ شهریور جشنواره انگور آن جا برگزار شود.

پیاده وارد روستای بکر و دست نخورده درسجین شدیم. نخست فکر کردم درسجین باید نامی اوستایی یا پهلوی باشد، هرچه در ذهنم کنکاش می کردم، نمی توانستم ارتباطی بین این واژه و زبان های باستانی مان پیدا کنم.

همین طور که در روستا پیش می رفتیم، متوجه شیب نسبتا ملایم روستا شدم و نیز جویبار های زیبایی که با آب زلال در کوچه باغ های کاهگلی جریان داشت. آنجا بود که "دره"  در ذهنم تداعی شد و این دو واژه را از هم جدا کردم:"دره سجین".

دکتر رجبی از یکی از اهالی به ترکی سوالی کرد. جالب بود که هیچ کس در آنجا به ترکی صحبت نمی کند. اصلا ترکی بلد نیستند. با چند پیر و جوان روستایی در مورد سجین سوالاتی کردم فقط می دانستند مهاجرند. تا اینکه با پیرمردی آشنا شدم که می دانست کریم خان وکیل الرعایا(!) اجداشان را که از بختیاری های شیراز بودند، به این منطقه کوچانده است. 

می گفت: در سجین به معنای جهنم است. به یاد عبدالملکی های‌ خونگرم زاغ مرز بهشهر افتادم که از کردهای غیور قروه کردستان بودند و این خان زند برای اینکه از آنان به عنوان دیواره دفاعی در برابر حملات پیاپی و مرگبار ترکمانان، استفاده کند، به زاغمرز کوچاند تا افرادی که به دست ترکمانان کشته نشدند، با نیش پشه های مالاریای مرداب لپو بمیرند. در کجور هم به خصوص روستای پول اقوام کرد زندگی می کنند که اجدادشان به این منطقه تبعید شدند.

اقوام کرد و لر در طول تاریخ از سلحشوران و مرزبانان میهن بودند و حاکمان جابر برای پیشگیری از تراکم قدرت آنان را به نقاط عموما بد آب و هوا تبعید می کردند.

دره سجین هم همین گونه است. سجین به معنی حبس، زندان، جایگاه ابدی تبهکاران و یک وادی از وادی های جهنم است.

این یادداشت حاصل مطالعات میدانی چندساعته من است. امیدوارم پژوهشگران منطقه اطلاعات دقیق تری ارائه کنند و چنانچه آنان هم به تئوری بنده در مورد نام روستا رسیدند، نسبت به تغییر نام روستا اقدام کنند.