شهرستان سوادکوه يکى از شهرستانهاى پانزده گانه استان مازندران است که با وجود ذخاير عظيم طبيعي، علمي، جاذبه هاى گردشگري، استعدادهاى دامپرورى وکشاورزى از محروميت خود رنج مى برد. اين شهرستان در جنوب استان مازندران وبر دامنه جنوبى سلسله جبال البرز ودر مجاورت استان تهران قرار گرفته است .حد جنوبى آن هم مرز با شهرستان فيروزکوه در منطقه ى گدوک، حد شمالى آن با شهرستان قائم شهر در منطقه پل روستاى منگل در مسير اصلى تهران- مازندران مى باشد .

بر اساس سرشمارى سال 75 اين شهرستان 68286 نفر جمعيت داشته که به گفته مسئولين اين شهرستان در بر داشت اوليه ومقدماتى سرشمارى سالجارى جمعيت سوادکوه به 66817 نفر کاهش يافته است .وسعت شهرستان سوادکوه 2078 کيلومتر مربع داراى چهار شهر زيراب، شيرگاه، پل سفيد و آلاشت بوده که مرکزيت آن پل سفيد مى باشد .سوادکوه با تراکم نسبى جمعيت 9/32 نفر در هر کيلومتر مربع مساحت داراى پايين ترين ميانگين در سطح شهرستانهاى استان مازندران است .

 اين شهرستان داراى پنچ دهستان راستوپي،ولوپي، کسليان، لفور، شرق وغرب شيرگاه و 219 آبادى وروستا و183 آبادى و روستاى سکنى دار مى باشد که فاصله مرکز شهرستان سوادکوه(پل سفيد) با مرکز استان مازندران ( سارى)70 کيلومتر است.سوادکوه در دوران مختلف تاريخ، محدوده ثابتى نداشته ومرزهاى آن در اثر عوامل طبيعي، اقتصادى و سياسى تغيير يافته است.

يافته هاى باستان شناسى به همراه اسناد ونوشته هاى تاريخى حاکى از ان است که سوادکوه از نواحى کهن طبرستان و ايران بوده و انسجام بافت اجتماعى و فرهنگى ان در دوران اساطيرى ايران ريشه دارد. اين ناحيه همواره در تعيين مسير تاريخ طبرستان حضور موثر داشته ومورد توجه حکام دولت مرکزى بوده است .مورخينى مانند ابن اسفنديار تا قبل از قرن دهم هجرى آن را جزئى از ناحيه تپورستان در ايالت فرشوادگر ذکر کرده اند که از شرق تا جرجان، از غرب تا ديار آذربايجان، از جنوب تا نواحى ري، دامغان وسعت داشته است .شهرستان سوادکوه داراى دو شرايط کاملا متمايز آب وهوايى مى باشد که در بخش شمالى آب وهوايى معتدل ومرطوب خزرى و در بخش جنوبى داراى آبو هواى سرد و کوهستانى است .

سوادکوه با وسعت مراتع بالغ بر 127 هزار هکتار ووسعت جنگلى 150 هزار هکتار و وسعت اراضى حدود 15 هزار هکتار داراى تنوع محصولات زراعى و باغى بيش از 36 نوع محصول است .به گفته مسئولان کشاورزى اين شهرستان، سطح زير کشت محصولات زراعى وباغى از جمله برنج3 هزار هکتار، مرکبات و سياه ريشه 2 هزارو300هکتار، جو2 هزار 50 هکتار مى باشد.شرايط خاص جغرافيايي، وضعيت آب وهوايي، وجود مراتع و جنگل ها اين شهرستان را يکى از مناطق مهم دامپرورى در استان تبديل نموده است به طورى که وجود 180 هزار راس دام سبک ثابت، 160 هزار دامهاى سنگين ومهاجر و270هزار راس دامهاى سبک مهاجر از استعداد هاى موجود در بخش دامپرورى در اين شهرستان مى باشد .

همچنين بيش از يک ميليون قطعه طيور بومى و صنعتى در اين شهرستان پرورش داده مى شود.

وجود 52 واحد صنعتى و نيمه صنعتى پرورش گاوهاى شيرى وپروار بندى با ظرفيت 6 هزار راس با توليد 6 هزار و800 تن شير و هزار و750 تن گوشت قرمز و 70 واحد مرغ گوشتى وم رغ مادر با ظرفيت بيش از يک ميليون قطعه طيور با توليد 6 هزار و700 تن گوشت سفيد و نيز يک واحد کارخانه جوجه کشى با ظرفيت توليد 50 هزار قطعه جوجه در هر دوره و يک واحد مرغ اجداد، دو واحد مرغ تخم گذار با توليد 370 تن تخم مرغ ، 26 هزار کلنى زنبور عسل با توليد 210 تن عسل و شش واحد استخر پرورش ماهى سرد آبى و 7 استخر پرورش ماهيان گرم آبى با توليد 170 تن ماهى در منطقه از ديگر فعاليتهاى اين شهرستان در بخش کشاورزى است .

 اين شهرستان با توجه به جغرافيا وآب و هواى مستعد آن به گفته کارشناسان شيلات استان يکى از قطبهاى پرورش ماهيان سرد آبى استان است که پس از ارتفاعات هزارو دو هزار تنکابن دومين قطب توليد ماهيان سرد آبى در استان مازندران است.توليد 200 تن ماهى گرم آبى که بيشتر در بخش مستعد شيرگاه ،پرورش ماهى قزل آلا در 5 استخر تکثير و پرورش قرا آلا با توليد سالانه 120 تن و همچنين توليد 3 تا 5 ميليون بچه ماهى در سال در دو واحد تکثير از مهمترين مواهى الهى به اين شهرستان در اين بخش مى باشد

مسئولين شيلات وجود چشمه هاى فراوان در اين منطقه را يکى از مهمترين عوامل مستعد بودن سوادکوه جهت توسعه ماهيان سرد آبى مى دانند که به گفته ى آنها با صدور پروانه تاسيس براى پرورش ماهيان در استخر هاى بتنى که توليد آن 4 برابر روشهاى معمولى وسنتى است توليد ماهى قزل آلا در سوادکوه از 120 تن به 300 تن در سال افزايش خواهد يافت.به گفته آنان در زمينه صنايع وابسته به شيلات دو واحد کنسرو سازى در سوادکوه در حال مقدمات اجرايى شدن است وهمچنين يک واحد توليد قوطى کنسرودر ورسک در حال اجرا شدن است که با اجرايى شدن اين واحدها کنسرو محصولات شيلاتى در منطقه اجرا خواهد شد.

دارا بودن بافت تاريخى کهن، وسعت و منابع فراوان اقتصادى در اين شهرستان مى توان به تنهايى از عوامل توسعه يک شهرستان محسوب شود که متاسفانه سوادکوه از گزينه توسعه بازمانده است .

تصويب احداث مجتمع دامپرورى در شهرستان سوادکوه در جريان سفر هيات دولت به مازندران يکى از تصمى هاى مهم دولت با توجه به بافت و زمينه هاى مستعد در اين شهرستان لازم وضرورى است . از ديگر عوامل مهم اقتصادى موجود در شهرستان که سوادکوه را نسبت به ديگر شهرستانهاى استان متمايز کرده است وجود معادن عظيم زغال سنگ در ناحيه البرز مرکزى است که بسيارى از بوميان اين منطقه را در اين بخش به کارگيرى کرده بود که به جد مى توان گفت: اين معادن چهره اقتصادى شهرستان را دگرگون کرده بود که متاسفانه امروز شاهد تعديل نيروها و حالت انفعال آن هستيم.به گفته ى فرماندار سوادکوه اين معادن زغال سنگ داراى 332 ميليون متر مکعب ذخيره تحت الارضى هستند.

علاوه بر ذخاير عظيم زغال سنگ در اين شهرستان منابع ديگرى همچون فلورين، سيليس نيز ديگر ذخاير اين شهرستان است که متاسفانه اين منابع عظيم که روزى تامين کننده معاش بيش از 7 هزار نفر در سوادکوه بوده در حال حاضر به کمتر از هزار نفر تعديل نيرو کرده است که با تعديل يا به عبارتى ورشکستگى اين شرکت بزرگ بيکارى در اين شهرستان رونق يافته است .عليرضا جمشيدى فرماندار اين شهرستان ميزان بيکارى در اين منطقه را حدود 13 درصد عنوان کرد وافزود: بر اساس آمار اداره کار اين شهرستان 10هزارو500 نفر بيکار دارد که متاسفانه 710 نفر و يا حتى بيشتر اين بيکاران تحصيل کرده اند .

کارخانه اشباع تراورس که به عنوان بزرگترين کارخانه تراورس چوب کشور با بيش از 800 پرسنل به شمار مى رفت امروز با حدود 100 پرسنل وکارگر به حالت انفعال در آمده است. شهرستان سوادکوه3/16 از جنگلهاى استان و16 درصد از مراتع مازندران را تحت مديريت خود دارد که از اين ميزان 105 هزار هکتار آن را جنگل و127 هزار هکتار آن را مراتع تشکيل مى دهند.

به گفته کارشناسان منابع طبيعى از ميزان 105 هزار هکتار اراضى جنگلى شهرستان سوادکوه 48 هزار هکتار تجراي، 34 هزار هکتار حفاظتى و22 هزار هکتار مخروبه است که 6 شرکت تعاونى ودولتى مديريت بهره بردارى از اين جنگلها را بر عهده دارند .شهرستان سوادکوه با توجه به دارا بودن جاذبه هاى متنوع گردشگرى و توريستى و مناطق زيبا، قابليت توسعه بخش جذب تويست و گردشگر را دارا مى باشد.

چندى پيش کلنگ احداث بزرگترين مجموعه تفريحي، جهانگردى وگردشگرى کشور توسط معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان ميراث فرهنگى وگردشگرى در منطقه ى جوارم اين شهرستان ب زمين خورد تا به گفته ى برخى ها سوادکوه را به قلب تپنده گردشگرى آسيا تبديل کند.

رحيم مشاعى در مرراسم کلنگ زنى اين پروژه يکى از برنامه هاى مهم دولت نهم را شناسايى و ظرفيت سازى مناطق نمونه گردشگرى در استان عنوان کرد وگفت: 60 منطقه گردشگرى در مازندران شناسايى شده که 6 منطقه در شهرستان سوادکوه واقع شده است که اين نشان دهنده ظرفيت بالاى سوادکوه در بخش گردشگرى است .رئيس هيان مديره شرکت کوثر سوادکوه گفـت: اين مجموعه در زمينى به مساحت 432 هکتار و با اعتبارى بالغ بر 2 هزار ميليارد ريال با حداقل اختلاف تراز 520 متر احداث مى شود .

به گفته ى مهندس حسن صائب اين پروژه شامل پارک آبي، شهر بازي، تله کابين، آمفى تئاتر، مراکز خريد، ويلا هاى اقامتي، رستوران، هتل پنج ستاره وپارک جهانى است که يکى از بزرگترين پروژه هاى جهان به شمار مى رود .وى مدت زمان احداث کامل پروژهى وبهره بردارى از ان را طى 5 سال آينده پيش بينى کرد وافزود: در بدترين شرايط با توجه به وضعيت آب وهوايى منطقه ظرف 10 سال اين مجموعه به بهره بردارى مى رسد.

وى افزود: با احداث اين مجموعه جوارم براى حدود 4 هزار نفر به طور مستقيم و 50 هزار نفر به طور غير مستقيم شتغال زايى مى شود .در سفر هيات دولت به مازندران و ميزبانى شهر زيراب سوادکوه از دکتر احمدى نژاد به عنوان اولين شهر پس از مرکز استان احياى معادن البرز مرکزى به عنوان يکى از مباحث مهمى بود که کليه مسئولين استانى وشهرستانى بر آن عزم راسخ داشتند.عليرضا جمشيدى فرماندار شهرستان سوادکوه يکى از مهمترين راههاى احياء معادن البرز مرکزى سوادکوه را احداث کارخانه کک سازى در اين شهرستان مى داند ومى گويد: با ساخت وبهره بردارى از اين کارخانه و احياى معادن البرز مرکزى کارکنان زغال سنگ البرز مرکزى به بيش از 5 هزار و600 نفر خواهد رسيد واين يهنى اشتغال پايدار در سوادکوه.

به گفته ى وى البرز مرکزى در حال حاضر بيش از 400 نفر کارگر دارد وبخش عظيمى از اين معادن در اختيار يک شرکت خصوص به نام سامان گستر است که اين شرکت حدود 10 پيمانکار دارد و به طور متوسط هزارو 200 نفر در آنجا مشغول به کار هستند.

سد البرز که بيش از 10 سال از آغاز به کار آن مى گذرد که از سوى برخى به بهانه توسعه و پيشرفت است و لى از سوى ديگر عامل محروميت منطقه سوادکوه شده است که به گفته ى مسئولان آب منطقه اى مازندران از سوى ديگر عامل محروميت منطقه سوادکوه شده است.

که به گفته مسئولان آب منطقه اى مازندران تا به حال حدود 76 درصد پيشرفت فيزيکى داشته است .

کارشناسان آب منطقه اى مازندران بر اين باورند که ساخت وبهره بردارى اين سد آب مورد نيازبيش 40 از هزار هکتار از اراضى کشاورزى شهرستانهاى بابل، بابلسر، قائمشهر وجويبار تامين مى شود .مسا له مهمى که ذکر آن ضرورى به نظر مى رسد اين است که اين سد که هزينه بسيار زيادى را چه از لحاظ زمانى و چه از لحاظ اعتبارى صرف کرده است چه منفعتى را براى مردم شهرستان سوادکوه به ارمغان مى آورد .اين سد در زمينهاى متعلق به مردم روستاى لفور شيرگاه احداث مى شود و مردم آن نيز طى سالهاى گذشته به دليل خريد زمينهاى کشاورزى و جتى مسکونى آنها به شهر هاى مجاور مهاجرت کرده و در حال حاضر بخشى از اين روستا خالى از سکنه مى باشد .

مردم اين منطقه معتقدند مهاجرتهاى اجبارى لطمه ى بسيار زيادى را از نظر جمعيتى و توسعه منطقه اى به سوادکوه وارد کرده است .ساکنان حاشيه سد البرز نيز بر اين اعتقادند که اين سد يکى از عوامل مهم در مهاجرت مردم و خروج سرمايه ها به مناطق ديگر است

نکته اى که ذکر آن ضرورى است اين است که توسعه ى هر شهرستان به اختصاص اعتبارات بر اساس شاخص جمعيتى آن است وکمبود جمعيت در اين منطقه باعث کاهش اعتبارات در اين شهرستان شده است تجهيز ونوسازى زمينهايى که در مسير و پشت سد البرز قرار دارد موضوع مهمى است که تاکنون فکرى براى آن نشده است ومردم اين روستاها که کشاورزى از منابع در آمدى آنها است با مشکلات فراوانى ساخته است .

شهرستان سوادکوه يکى از مهمترين قطبهاى دامپرورى در استان است که از اين شغل به عنوان مشاغل اصلى خود ياد مى کنند.عملياتى کردن خروج د ام از جنگل نيز د امداران اين منطقه را نگران کرد به طورى پس از اجراى اين طرح توليد شير و مواد لبنى طبيعى در طى سالهاى گذشته کاهش چشمگيرى داشته است.استاندار مازندران در اولين هم انديشى فرهيختگان شهر شيرگاه با نتقاد از قانون جنگلدارى فعلى گفت: اگر بخواهيم مجموعه ى قانونهاى موجود جنگلدارى را اجرا کنيم نه تنها موجب آبادانى جنگل نمى شود بلکه تخريب جنگلها را هم به دنبال دارد.

 ابوطالب شفقت اظهار داشت: مسئولان امر بايد به جاى سياست خروج دامداران از جنگل مدل دامدارى را در خود جنگل اصلاح کنند تا از رها شدن دامها جلوگيرى شود.استاندار مازندران که در دوران تصدى گرى خود چندين بار به اين منطقه براى بازديد رفت، محروميت زدايى را از اولويت هاى مهم دولت نهم خواندو اظهار اميد وارى کرد شخصا رفع محروميت سوادکوه را پيگيرى خواهم کرد.رئيس جمهور نيز در سفر اخير خود به مازندران براى تسريع در اجراى طرح ها 180 ميليارد ريال تسهيلات ارزان قيمت در اختيار اين شهرستان قرار دادکه قرار شد براى احياى معادن البرز مرکزي، استقرار صنايع جانبي، گازرساني، تجهيز بيمارستان، احداث مرکز تربيت معلم و چهار بانده شدن راه ترانزيتى وهمچنين احداث شهرک و مجتمع دامپرورى هزينه شود.

شهرستان سوادکوه متاسفانه در آمارگيرى امسال با کاهش 6 دهم درصدى روبرو بوده است .

عليرضا جمشيدى فرماندار سوادکوه در گفتگويى علت اين امر را عدم وجود منابع اشتغال زا و امکانات رفاهى عنوان کرد. با توجه به اين كه اين شهرستان از مواهب طبيعى بسيارى بر خوردار است اما متاسفانه هيچ بويى از توسعه در ابعاد مختلف نبرده است و مسئولان تنها به شعارى الكتفا مى كنند وبس.مسئولان مردم را تنها ريسمان ونردبانى براى رسيدن به اهداف و برنامه هاى خود مى خواهند و اين مردم اين شهرستان هستند كه با سعه ى صدر سختى ها را تحمل مى كنند .

با اين حال بايد گفت: آيا با توجه به شعار هاى مسئولين سوادكوه كه بزرگترين ذخيره معادن کشور، جاذبه هاى گردشگرى ، استعدادهاى بالقوه ى کشاورزى ودامپرورى را در اختيار داردمى وتوانداز اين محروميت فاصله گيرد .(aryanews)