مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، فاطمه عربی: نوشتن در مورد وضعیت اسفبار سینما و صنعت سینماداری در مازندران فقط تکرار مکررات است و شاید بتوان تنها واژه «دغدغه» را برای آن به کار برد. دغدغه‌ای که هر یک از فعالان فرهنگی و خبرنگاران را دست به قلم می‌کند تا از روی دردمندی درمورد آن بنویسند تا مرگ تدریجی سینماهای استان که خاطره‌های 4 دهه را همراه دارند دست‌کم به تأخیر بیفتد.

روزگاری مرکز استان 3 سینما داشت. سینما ایران، سینما مولن‌رژ و سینما سپهر که سینما سپهر تنها بازمانده آن روزهاست. نیم قرن از تاسیس سینما سپهر می‌گذرد. سینمایی که پس ازآغاز به کار 2 سینما در ساری تاسیس شد، سینما ایران نخستین سینمای مرکز استان بود که سال37 تاسیس شد، بعد از آن سینما فرهنگ یا مولن‌رژ قدیم در سال40 و سینما سپهر در سال42 ایجاد شدند. در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب تعداد سینماهای فعال مازندران22 سینما بود، سینماهایی که تکنولوژی امروز را نداشتند و با وجود مشکلات متعدد فیلم‌های روز را اکران می‌کردند و هر روز مخاطبان زیادی هم داشتند.

 حالا با گذشت نزدیک به 60 سال، سینما ایران به مخروبه ای تبدیل شده که سال‌ها است قفل بزرگی بر در آن زده‌‌اند. پیش از تعطیلی سینما ایران وعده داده شد که این سینما به زودی بازسازی می‍‌شود! سینما فرهنگ هم به همین بهانه‌ها تخریب شد. مسئولان وقت که تریبون در اختیار داشتند در هر جلسه‌ای خبر از ساخت دومین و بزرگترین سینما چهارسالنه در کشور می‌دادند که قرار بود در محل سینما فرهنگ ساخته شود. این خبر بارها از زبان «علی‌اکبر طاهایی» استاندار پیشین، حجت‌الاسلام «عباسعلی ابراهیمی» مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی و «عزیزالله محمدپور» رئیس حوزه هنری وقت استان بیان شده و تیتر نخست آن سال‌های نشریات مازندران شد.

استاندار وقت آن سال‌ها با افتخار از اختصاص بودجه (طرح بازسازی سینما) از محل سفر رئیس‌جمهور وقت می‌گفت. رئیس حوزه هنری در دولت نهم شهریورماه سال90  در گفت‌وگویی اعلام کرده بود «سینما فرهنگ با اعتباری بالغ بر یک میلیارد و800 میلیون تومان در حال بازسازی است که600 میلیون تومان از این اعتبار توسط استانداری،600میلیون تومان توسط حوزه هنری و600میلیون دیگر توسط سینما شهر تامین شده است.» به هر شکل که بود سینما فرهنگ تخریب شد. وقتی بودجه‌ای برای ساخت نیست، پس بهترین راهکار حفظ سینما و نوسازی آن است تا پس از تخصیص اعتبار اقدام به ساخت بنای جدید شود.

در سال‌های پس از انقلاب به دلیل جو حاکم آن روزها و هجمه‌هایی که به سینما وارد بود، سینما از رونق افتاد و سال‌های بعد به دلیل بازار سیاه کپی فیلم‌های روی پرده و نبود امکانات، تجهیزات و تسهیلات کافی برای ساخت و بازسازی سالن‌های سینما، این صنعت در کشور افول کرد. تا جایی‌که بعضی از سینماداران ورشکسته و مجبور شدند سینما را واگذارکنند.

50 سال پیش با آن‌که جمعیت مازندران کمتر بود، اما بیشتر شهرهای مازندران دارای سالن‌های سینما بودند. فقط در ساری 4 سینما فعالیت داشت، اما در طول سال‌های پس از انقلاب به دلیل مدیریت نامناسب و به‌کار‌گیری مدیران ضعیف و غیرمتخصص، نه تنها سینما بلکه حوزه فرهنگ و هنر سال‌های سکوت را پشت سرگذاشت.

البته چند سالی است که موسسه بهمن سبز وابسته به حوزه هنری کشور برای نجات سینماهای کشور وارد کارزار شده و با هدف حفظ اعتبار، هویت و شناسنامه سینما که خاطرات چند نسل را با خود به همراه دارد، کار بازسازی و ساخت و ساز را با همکاری مسئولان استان‌ها آغاز کرده است. اولویت با شهرهایی است که مسئولان آن دغدغه فرهنگی دارند، بخشی از هزینه بازسازی و ساخت‌و‌ساز را این مؤسسه تامین می‌کند. در بسیاری از مراکز استان‌ها چندین سینما بازسازی و ساخته شده است و استان‌های اصفهان و خراسان رضوی از سایر استان‌ها پیشی گرفتند.

از 23سینمای موجود در مازندران نزدیک به 10 سینما اکنون فعال است. سپهر ساری، بهمن بهشهر، بهمن 1و2آمل، آزادی بابل، شقایق بابلسر، جهان‌نما چالوس، انقلاب تنکابن و هتل رامسر هنوز اکران فیلم دارند. اداره کل فرهنگ و ارشاد مازندران هم اقدام به ساخت سالن سینمایی در مجتمع‌های فرهنگی در شهرهای فاقد سینما کرده که سینما حر قائمشهر، پیامبر اعظم نور، شقایق نوشهر و غدیر جویبار از جمله این سینماها هستند.

فاصله‌ای کهکشانی با استانداردهای جهانی

جمعیت مازندران 3میلیون و200 هزار نفر و تعداد صندلی‌های موجود 5 هزار و 73 صندلی است. در واقع بدون احتساب مسافران و جمعیت شناور استان، به ازای هر 647 نفر در مازندران یک صندلی سینما وجود دارد. استاندارد جهانی می‌گوید به ازای هر 10هزار نفر باید یک سالن سینمایی وجود داشته باشد که این استاندارد در ایران 8 تا 10برابر پایین‌تر از استاندارد جهانی است. نباید از نقش مکان‌های فرهنگی و اجتماعی مانند سینما در تربیت نسل جدید غافل بود. آیا واقعا در این سال‌ها نبود یا کمبود فضاهای فرهنگی و هنری در شهرهای مازندران احساس نشده است؟!

نباید از نقش شهرداری و شورای شهرها در اعتلای فرهنگ شهر غافل ماند. اما در سال‌های اخیر کدام شهرداری یا شورای شهر برای بازسازی و ساخت سینما در استان اقدام کرده است؟ حداقل در مرکز استان که چنین نبود. هرچند مسئولان شهر ساری از اختصاص یک ساختمان در بوستان ولایت و تجهیز آن برای راه‌اندازی سالن سینمای با ظرفیت متوسط خبر داده‌اند که تا گشایش آن باید منتظر ماند.

مدیر امور سینمایی استان مازندران در گفت‌وگو با همشهری ضمن انتقاد از کم‌توجهی مسئولان استانی به حوزه فرهنگ به ویژه سینما گفت: زمانی می‌گفتند علت استقبال کم مردم از سینما، به دلیل نبود فیلم‌های فاخر یا ارزشی است، اما حداقل در یک دهه اخیر شاهد استقبال خوب مردم از سینما هستیم و تعداد فیلم‌های فاخر اکران شده در این سال‌ها کم نبود. با نگاهی  به آمار سایر سینماهای استان‌ها متوجه خواهید شد با وجود مدرن بودن سینمای استان‌های دیگر، اما استقبال از سینما در آن استان‌ها مانند مازندران و شهر ساری نیست. چون مردم برای دیدن فیلم مورد علاقه خود از شهر و روستاهای دور و نزدیک به سینما سپهر می‌آیند.

دغدغه فرهنگی با شعار عملی نمی‌شود

«مسعود حسین‌پور» افزود: مهمترین مشکلی که در این استان وجود دارد نبود نگاه و همت فرهنگی است. دغدغه فرهنگی را نمی‌توان با شعار و ارائه آمار برطرف کرد. اگر مسئولی بگوید دغدغه فرهنگی برای این استان دارد فقط شعار داده است. بارها مسئولان حوزه هنری از تهران به ساری آمدند تا باهمکاری موسسه بهمن سبز اقدام به بازسازی یا ساخت سینما کنند، اما تاکنون وعده‌های مسئولان اجرایی نشد.

وی افزود: هرسال یک سینما در این استان از اکران خارج می‌شود. تا زمانی‌که مسئولان استانی از شهردار گرفته تا استاندار، مدیرکل فرهنگ و ارشاد، مسکن و شهرسازی و سایر مسئولان مرتبط هم‌فکری و مساعدت نداشته باشند هیچ اتفاقی در این حوزه صورت نمی‌گیرد.

به گفته حسین‌پور سینما سپهر ساری یک بار در سال 85 بازسازی شد، اما هنوز مشکلات سرمایشی و گرمایشی سالن‌های سینما برطرف نشده است. این فعال فرهنگی افزود: مردم حرمت ما را نگه می‌دارند، پول می‌دهند و می‌آیند فیلم مورد علاقه خودشان را می‌بینند، تا الان هم اعتراض نکردند، اما این دلیل نمی شود که برای رفاه مردم کاری از پیش نبریم. ماهم باید حرمت نگه‌دار باشیم. چقدر بگوییم به داد سینما برسید!

وی تصریح کرد: نزدیک به 4 سال است که پیگیر ساخت سینما فرهنگ هستم. اما تا کنون آجری روی آجر قرار نگرفت. مردم همیشه پای کار هستند و به خوبی وظیفه خودشان را انجام می‌دهند، اما مسئولان دغدغه فرهنگی ندارند و شاید فکر می‌کنند به دلیل سبز و توریستی بودن استان به ساخت سینما نیاز نیست. زمانی نداشتن توجیه اقتصادی را بهانه قرار می‌دادند، اما حالا که توجیه اقتصادی دارد دیگر چه بهانه‌ای می‌توانند داشته باشند؟ شخصا از این‌که در دوران مسئولیتم نتوانستم کاری انجام دهم شرمنده مردم هستم.