مازندنومه، سرویس محیط زیست و گردشگری،گزارش از مرضیه شفیعی، مسئول پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی شهرستان بابل- عکس از کیوان یوسف پوری: در پی بازدید اعضای کمیسیون فرهنگی شورای شهر و سرپرست شهرداری بابل از تپه‌های باستانی این شهرستان با برخی مسئولان این شهر گفتگو کردیم.

*می توانیم گوشه‌ای از کم‌لطفی میراث فرهنگی را جبران کنیم

  جواد بیژنی -رییس کمیسیون فرهنگی شورای شهر بابل و نماینده پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی- در گفتگو با ما بیان داشت: با توجه به وجود چند تپه باستانی در حومه شهر بابل، متأسفانه تا امروز کاوشی در این شهرستان صورت نگرفته است.

وی با بیان این که وجود تکه سفالینه‌های متعدد در سطح تپه‌های باستانی بابل گویای فرهنگی چند هزارساله در دل این تپه‌ها است، ادامه داد: باوجود شواهد انبوه، متأسفانه بودجه‌ای برای کاوش این تپه‌ها از سوی سازمان میراث فرهنگی در نظر گرفته نشده است.

بیژنی با اشاره به این که بر اساس تحقیقاتی که بر روی یکی از این تپه‌ها صورت گرفته، به‌احتمال‌ قوی این تپه شهر باستانی ترنجه است، گفت: بر اساس منابع مکتوب تاریخی و جغرافیایی، این شهر یکی از شهرهای مهم سده‌های اولیه اسلامی در تبرستان بوده است. این شهر که در متون به نام‌های گوناگونی نظیر بُرجی، تُرَنجی، تُرجی، تَریجی، تورانجیر و تژیر اشاره‌شده، مابین شهرهای مامَطیر (بابل کنونی) در جنوب، میله (آمل) در غرب و سارویه (ساری) در بخش شرقی در منطقه جلگه‌ای قرار داشته است.

وی تصریح کرد: به‌منظور اثبات این مسئله که این تپه باستانی همان شهر تاریخی ترنجه بوده، نیاز به مدارک باستان‌شناختی و مطالعات گسترده‌ای است. در سال 1389 مجتبی صفری بررسی‌های باستان‌شناختی و نقشه‌برداری این محوطه باستانی را مورد مطالعه قرار داد و نتایج حاصل از آن را منتشر کرد؛ اما باوجود انتشار این تحقیقات نیز کاوش علمی در این منطقه صورت نگرفته است.

عضو شورای شهر بابل تاکید کرد: در ماه جاری همراه با اعضای کمیسیون فرهنگی شورای شهر بابل، سرپرست شهرداری بابل، مسئولان اداره میراث فرهنگی شهرستان و متخصصان باستان‌شناسی که تجربه کاوش و تحقیق در مورد تپه‌های باستانی بابل را داشتند به بازدید تپه باستانی رفتیم.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه بخشی از بودجه سالانه شهرداری‌ها به فعالیت‌های فرهنگی تعلق دارد و کاوش این تپه‌های باستانی می‌تواند حجم قابل‌توجهی از اطلاعات انسان‌شناسی و فرهنگ (اتیمولوژی) شهر بابل را نمایان کند، اگر اعضای شورای اسلامی شهر همراهی کند، شهرداری بابل می‌تواند گوشه‌ای از کم‌لطفی میراث فرهنگی استان در حق این شهر را جبران کند.

در حد توان حمایت خواهم کرد*

  حسین نیاز آذری -نماینده مردم بابل و منتخب پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی مازندران در مجلس شورای اسلامی- در این زمینه گفت: شهرستان بابل به توجه جدی مسئولان ذیربط در حفظ آثار تاریخی و میراثی نیازمند است.

 وی افزود: از مهم‌ترین دغدغه‌های امروز شهرستان بابل مراقبت، نظارت و حفظ بیش از ۸۰ اثر ثبتی و ۱۳۰ اثر حفاظتی و بافت تاریخی و فرهنگی آن است که به دلیل نبود اعتبار لازم شرایط مطلوبی ندارد. بخشی از این آثار نیازمند کاوش‌های باستانی، خرید، حفظ و مرمت ابنیه تاریخی بوده و هرروز شاهد شرایطی نامناسب‌تر از قبل هستیم.

عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه آثار موجود در بافت تاریخی بابل باید به‌عنوان آثار ملی به ثبت برسد، خاطرنشان ساخت: باتوجه به اختصاص نیافتن اعتبار و امکانات لازم جهت حفظ و مرمت بافت تاریخی و آثار در معرض خطر و کاوش تپه‌های باستانی این شهرستان از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری؛ شایسته است که دیگر نهادهای متولی شهرستان و شهر بابل به‌ویژه اداره  اوقاف، شورای اسلامی شهر و شهرداری‌ از این آثار پاسداری کنند و این‌جانب نیز در حد توان از این اقدام ارزشمند و ماندگار حمایت خواهم کرد.

*برای کشف و ترمیم و تعمیر ابنیه تاریخی بکوشیم

  دکتر سیف الرضاشهابی -نویسنده و پژوهشگر، نماینده پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی در شورای شهر و عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر بابل- در این خصوص گفت: در کشورهای توسعه یافته که قدمت تاریخی دارند، یا مترو نمی سازند؛ یا اگر ساخته می شود، با احتیاط هر چه تمامتر آن گونه عمل می کنند که به آثار باقیمانده از اعصار گذشته و شهرهای مدفون در زیر خاک آسیبی وارد نشود. چرا که ابنیه تاریخی ،که هویت یک ملت را نشان می دهد، برای شان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

وی افزود: بر اساس قرائن موجود در بخش هایی از اطراف شهر بابل آثاری از دوران قدیم و احیانا شهرهایی نهفته در زیر خاک وجود دارد که بر دولت، سازمان های دولتی و مردم نهاد فرهنگی که حافظان آثار باستانی هستند، فرض است با مساعدت و همکاری یکدیگر در کشف و ترمیم و تعمیر آن بکوشند.

شهابی تاکید کرد: بی شک هر آنچه از کاوش تپه های باستانی بابل به دست آید، برگ زرینی خواهد بود بر غنای فرهنگی این شهر و کشور عزیزمان ایران.

* مالکان به فروش و واگذاری رضایت نمی دهند

  اباذری -رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان بابل- در خصوص تپه‌های تاریخی این شهر گفت: تپه‌های باستانی به لحاظ اندک بودن در شهرستان‌ها به‌عنوان شناسنامه و هویت تاریخی شهرستان و استان محسوب می‌شوند و این آثار تاریخی در صورت کاوش، پیشینه تاریخی و فرهنگی و معیشتی و اقتصادی و ...منطقه را مشخص می‌کنند.

وی با بیان این که به علت بررسی نشدن و نبود کاوش‌های علمی دقیقاً نمی‌توان قدمت و مشخصه این آثار را به شکل علمی بیان کرد، اظهار کرد: بر اساس گمانه‌زنی‌ها و بررسی‌های تحت‌الارضی و نمونه آثار به‌دست‌آمده، قدمت اکثر تپه‌های باستانی مازندران به دوران پیش از اسلام و پیش‌ازتاریخ بازمی‌گردد.

این مسئول با اشاره به این که تپه باستانی بزرودپی معروف به تپه قلعه بن از تپه‌های معروف و مهم شهرستان بابل در مسیر منتهی به بخش بندپی غرب محسوب می‌شود، ادامه داد: این تپه دارای آثار سفالینه‌های دوره پارتی و مفرغ و عصر آهن است که در سال‌های اخیر مورد تجاوز و تخریب نهادهای عمومی از جمله شهرداری و حفاران غیرمجاز قرار گرفت. بخش غرب این اثر تاریخی هم توسط شهرداری خشرودپی و راه و ترابری تخریب شد و بخش بزرگی از تپه از بین رفت.

وی با اشاره به این که آثار زیادی از دل خاک بیرون آمد که می‌توان به اسکلت انسان و اشیای تاریخی و سفالینه‌ها اشاره کرد، گفت: این امر سبب شد تا مسئولان امر از ادامه روند تخریب جلوگیری کرده و به فکر ثبت این اثر تاریخی بیفتند که درنهایت در سال ۹۵- ۹۴ ثبت شد.

اباذری با بیان این که در گذشته از روستای ابوالحسن کلا به شهر تژیر یاد می کردند و در کتاب مرحوم دکتر ستوده نام این شهر به کرار یادشده است، افزود: تپه باستانی ابوالحسن کلا معروف به تپه عروس داماد که در این شهر تاریخی قرار دارد، در سال‌های گذشته مورد گمانه‌زنی جهت تعیین حریم قرار گرفت. اکثر نقاط این روستا هم دارای معماری زیبایی است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بابل تصریح کرد: مشکل مهمی که در خصوص تپه‌ها می‌توان عنوان کرد بحث آزادسازی و تملک این آثار است، چراکه به علت قابلیت خاک اثر تاریخی محصولات خوبی قابل‌ کشت بوده که این امر سبب شده مالکان راضی به فروش و واگذاری نباشند. مسئله بعدی هم نبود اعتبار لازم است.

* حفاظت از بافت تاریخی شهر بابل باید از اولویت های شهرداری و شورای اسلامی باشد

  محمد عظیمی -مدیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی هوتو و نماینده انجمن های میراث فرهنگی مازندران- در مورد وضعیت اثار تاریخی بابل اظهار داشت: بابل باتوجه به قدمت تاریخی و آثار برجای مانده از ویژگی های خاصی در مازندران برخوردار است. علاوه بر چند تپه ی باستانی که می تواند معرف بخشی از پیشینه ی کهن منطقه باشد و باید با کاوش باستان شناسان و بررسی های علمی نتیجه گیری شود، ابنیه تاریخی و مذهبی فراوانی در بافت کهن شهری وجود دارد که نیازمند دقت و توجه مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری مازندران است.

وی افزود: متاسفانه در سالهای اخیر به علت نبود نظارت لازم سازمان میراث فرهنگی، تخلف آشکار شهرداری و اداره اوقاف بابل نسبت به تخریب آثار ثبتی می توان گفت که بخشی از هویت تاریخی و هنر معماری این شهر از بین رفته است.

مسئول پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی مازندران گفت: حفاظت از بافت تاریخی شهر بابل باید از اولویت های شهرداری و شورای اسلامی این شهر باشد تا بتوان علاوه بر حفظ اصالت های بومی، گردشگری شهری را پویا کرد.

وی ادامه داد: خوشبختانه نمایندگان گرانقدر بابل در مجلس شورای اسلامی و منتخبان دلسوز مردم در شورای شهر در صیانت، حمایت و کمک همه جانبه نسبت به آثار تاریخی پیشگام بوده و ضمن اعلام مشارکت در انجام پروژه های شهرستانی یاریگر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران خواهند بود.

عظیمی در پایان اظهار داشت: انجمن های دوستداران میراث فرهنگی در مازندران همکاری خود را با کمیسیون میراث فرهنگی و گردشگری در شورای شهرهای مازندران اعلام می کند تا بتوانیم با مشارکت همه جانبه، میراث فرهنگی و طبیعی را در صنعت گردشگری، پویا و ماندگار کنیم و فرزندان خلفی در حفظ میراث گذشتگان باشیم.