مازندنومه، سرویس فرهنگی و هنری: تالیف دانشنامه مازندران به سرپرستی جهانگیر نصری اشرفی و با همکاری بیش از 800 نویسنده، در مراحل پایانی قرار دارد. بنابر اظهار نظر سرپرست گروه تدوین دانشنامه، چنانچه مسائل مالی حل شود می‌توانند دانشنامه مازندران در یک ماه آینده به زیر چاپ ببرند. به همین بهانه با جهانگیر نصری اشرفی، سرپرست گروه تالیف دانشنامه و محمود جوادیان کوتنایی، قائم‌مقام گروه تالیف دانشنامه مازندران گفت‌وگو کردیم.

ایده تالیف دانشنامه مازندران را چه کسی مطرح کرد؟

سال 89 بود که آقای طاهایی استاندار وقت مازندران درخواست کرد دانشنامه مازندران را به اتفاق دکتر انوشه بنویسیم، قرار بر این بود بخش میراث معنوی بر عهده من و بخش میراث مادی بر عهده استاد انوشه باشد. بنا بر نظر استاد انوشه، قرار شد بعد از امضای قرارداد، وی فعالیت خود را شروع کند. دیگر به من چیزی نگفتند و کار را شروع کردند که البته پس از چند ماه، کار تالیف دانشنامه بنا به دلایلی تعطیل شد.

شروع مجدد کار دانشنامه چگونه بود؟

در این مدت از سوی شهرداری ساری و استاد حسین اسلامی تماس‌هایی برای شروع کار دانشنامه داشتم، به نتایجی رسیدیم و کار را در مرکز ساری‌شناسی شروع کردیم. استاد حسین اسلامی، یک طبقه از ساختمان مرکز ساری‌شناسی و چند نفر از کارکنان این مرکز را در اختیار ما گذاشت. قرار بود از استانداری بودجه دریافت کنیم، استاندار وقت که آقای فلاح بود، برای بازدید هم آمد و قرار بود کمکی برای تالیف دانشنامه بکند، اما کمکی نکرد.

چطور به فرهنگخانه نقل مکان کردید؟

در ساری‌شناسی، فضای کمی در اختیار داشتیم، با استاد محسن‌پور و استاد اسلامی به ملاقات استاد یوسفی‌نیا در تنکابن رفتیم و موضوع را در میان گذاشتیم. همان جا زنده یاد محسن‌پور تقاضا کرد فضای کار تالیف شناسنامه به فرهنگخانه مازندران منتقل شود. این مکان را برای ما ساخته و تجهیز کردند. به این ترتیب ظرفیت استاد محسن‌پور هم به جمع گردآوری دانشنامه اضافه شد و اکنون 2 طبقه از ساختمان فرهنگخانه در اختیار ما است.

مدخل و سرشناسه‌یابی به چه شکل انجام شد؟

تاکنون بیش از 80 هزار سرشناسه نوشتیم، سرشناسه‌های ما تعریف دانشنامه‌های ملی را ندارد، برخی موضوعات استاندارد لازم را نداشتند و نتوانستیم به شکل سرشناسه تدوین کنیم.
در سرشناسه‌های بومی و قومی به دلیل تنوع موضوعات، به شکل بهتری کار کردیم.

یک سال قبل از شروع کار دانشنامه، فهرست 120 صفحه‌ای برای سرشناسه‌ها نوشتیم که تمام موضوعات را دربرمی‌گرفت، پایان این فهرست، باز بود تا چنانچه سرشناسه‌ای از قلم افتاده بتوانیم به فهرست اضافه کنیم.

استاد محمود جوادیان از نخستین افرادی بود که برای همکاری، دعوت کردیم، وی به عنوان قائم‌مقام گروه تالیف دانشنامه مشغول به کار است و بر محتوای کار نظارت دارد، برخی سرشناسه‌ها هم به قلم استاد جوادیان است.

ویژگی این دانشنامه چیست؟

به هیچ عنوان از منابع اینترنتی استفاده نکردیم و اگر مولفی از منابع اینترنتی بهره برده بود، مطلب تهیه شده را نپذیرفتیم.

با توجه به گسترده بودن تعداد مولفانی که در تالیف دانشنامه همکاری می‌کنند برای هماهنگی متون چه اقدامی انجام شد؟

از ویراستار هماهنگ‌ساز استفاده کردیم، با 2 نفر در فرهنگستان زبان و ادب فارسی قرارداد همکاری بستیم که این وظیفه را بر عهده دارند. البته در کار ویراستاری، شخصیت قلم‌ها حفظ می‌شود. بسیاری از دوستان ما افراد آگاهی بودند اما صاحب قلم نبودند، نیمی از سرشناسه‌ها را به شکل کامل بازنویسی کردیم و برای همین زمان تالیف دانشنامه طولانی شد.

از چه قلمی برای دانشنامه استفاده کردید؟

بیش از 20 نفر از نویسندگان و زبان‌شناسان مازندران از شرق تا غرب استان، در 2 جلسه بر روی این موضوع بحث و تبادل نظر کردیم که نگارش دانشنامه چگونه باشد و یک قلم برای دانشنامه خلق کردیم و این قلم، بسیاری از مشکلات را رفع کرد.

برای تالیف دانشنامه چقدر هزینه شده و این هزینه‌ها چگونه تامین می‌شود؟

ما اینجا 15 نفر نیروی ثابت داریم که حداقل از یک میلیون تومان دریافت می‌کنند تا 2.5 میلیون تومان که مربوط به سرپرست است اما اکنون 11 ماه است که دریافتی نداشتیم. برخی از ابتدای همکاری با دانشنامه تاکنون یک ریال هم دریافت نکردند. دکتر امامی سرپرست عکاسان دانشنامه است که 2 سال است تدریس در دانشگاه را رها کرده و با ما همکاری می‌کند و البته هنوز ریالی دریافت نکرده و 50 میلیون تومان به وی بدهکار هستیم 101 هزار قطعه عکس گرفته و پالایش کرده و روزانه 15 ساعت کار می‌کند و در موارد دیگری هم به ما کمک کرده است.

 برای تالیف دانشنامه ماهانه 15 میلیون تومان هزینه ثابت داریم. از این مبلغ، 10 میلیون تومان را خیران پرداختند و هر ماه پنج میلیون تومان بدهکار شدیم.

ماه گذشته فقط چهار میلیون تومان هارد خریدیم تا موضوعات دانشنامه را در هارد نگهداری کنیم. تسهیلات 200 میلیون تومانی با بهره 30 درصدی دریافت کردیم، استانداری می‌توانست برای دریافت تسهیلات کم‌بهره، به ما کمک کند اما این کار را هم نکردند. فقط سازمان مدیریت و برنامه ریزی مازندران به مدیریت آقای نوربخش، 70 میلیون تومان در سال 95 به ما کمک کرد و توانستیم یکی از تسهیلات دریافتی را با این پول تسویه کنیم چراکه بار سنگینی بر دوش ما بود.

حدود 800 میلیون تومان از سوی خیران برای تالیف دانشنامه دریافتی داشتیم و اغلب این افراد عضو شرکت فولاد طبرستان بودند و این کمک‌ها، مبنای حرکت دانشنامه بود.
استاد جوادیان هم ریالی دریافت نکرده و بخشی از قرارداد مولفان هم باقی مانده که نپرداختیم و امیدواریم بتوانیم پس از انتشار دانشنامه، از محل فروش این دانشنامه طلب مولفان را بپردازیم. اکنون 800 میلیون تومان بدهی داریم.

این دانشنامه را با سه میلیارد تومان تالیف کردیم و اگر هر نقطه دیگر دنیا این اتفاق می‌افتاد 10 میلیارد تومان هزینه داشت.

در مسائل اقتصادی دانشنامه، شفاف هستیم و چیزی برای پنهان کردن نداریم، استاد اسلامی در جذب خیران، کمک بسیاری به ما کرد و بیشترین جذب سرمایه از سوی خیران، توسط وی انجام شد.

دانشنامه مازندران چه وقت منتشر می‌شود؟

اگر رایزنی با خیران به نتیجه برسد می‌توانیم در یک ماه آینده، دانشنامه را زیر چاپ ببریم.

از قرار لوح های فشرده ای هم ضمیمه دانشنامه است؟

بله، 2 لوح فشرده هم ضمیمه دانشنامه است، یکی از این لوح‌های فشرده مربوط به نقشه‌ها، جداول و آمارها و دیگری شامل موسیقی، متل‌ها، وزن‌های گفتاری و شعرهای فولکلوری که استفاده کردیم.

*دانشنامه مازندران، موضوعی است

استاد محمود جوادیان کوتنایی به عنوان قائم‌مقام گروه تالیف دانشنامه هم به برخی سوالات ما پاسخ داد.

دانشنامه مازندران از چه ویژگی‌هایی برخوردار است؟

این دانشنامه، موضوعی بوده و الفبایی نیست. سرشناسه‌ها و بخش‌ها بر اساس حروف الفبا تدوین شده اما شکل کلی دانشنامه، موضوعی است. ما ناگزیر از این کار بودیم چون از سویی می‌خواستیم کار کتابخانه‌ای و سرشناسه‌ای بنویسیم و از سوی دیگر نیاز به کار میدانی بود. یکی از ویژگی‌های این دانشنامه، کار تیمی است.

سرمولف، مطالب را از مولفان تحویل می‌گیرد و از نظر موضوعی و ساختاری تدوین می‌کند. بنابر رشته‌های مختلف، سرمولف و مولفان در هر بخش از افراد متفاوتی استفاده کردیم. به ویژه در حوزه فرهنگ مردم، از کارهای میدانی این دانشنامه است.

راستی‌آزمایی مطالب نویسندگان به چه شکل انجام می‌شود؟

مطالب با ذکر منبع در اختیار ما قرار می‌گیرد و چند نفر مسئولیت بررسی این منابع و درستی آن را بر عهده دارند. ضمن اینکه با کسانی کار می‌کنیم که نسبت به جایگاه و پیشینه علمی، ادبی، فرهنگی، هنری و ... آنها آگاهی داریم.

ویراستاری کارها به چه شکل است؟

ویراستاری دانشنامه را به شکل فنی، ساختاری، زبانی، محتوایی و دانشنامه‌ای انجام می‌دهیم. ویراستار با سبک نویسنده کاری ندارد و فقط در مواردی که مطرح شد کار ویراستاری انجام می‌شود. حتی شیوه خط جدید هم تدوین کردیم.