مازندنومه؛ سرویس اجتماعی،  فاطمه عربی: امروزه تنبیه بدنی دانش آموزان منسوخ شده و در سیستم آموزشی تخلف به شمار می‌آید. تنبیه‌های دیگری را جایگزین تنبیه بدنی و کلامی کرده اند. آیین‌نامه اجرایی مدارس و مصوبه 652 در سال 1379 مربوط به موضوعات اجرایی و بحث تنبیه در مدرسه است. در فصل ششم این آیین‌نامه موضوع مقررات انضباطی عنوان و مربوط به دانش‌آموزان و مسئولان مدرسه است.

 با وجود خطوط قرمز سیستم آموزشی و تخلف شمرده شدن تنبیه، کماکان از گوشه و کنار استان و سایر استان‌ها می‌شنویم که دانش‌آموزی پس از تنبیه بدنی معلم دچار جراحت شد. آسیب دیدن دو انگشت دانش‌آموز قائم شهری، تنبیه با کابل کامپیوتر در یکی از هنرستان‌های ساری یا مدتی پیش تنبیه با خط کش فلزی در نوشهر برخی از موارد علنی شده هستند. در این گزارش هدف نادیده گرفتن زحمات معلمان نیست، اما نظام آموزشی این فرآیند را نمی‌پذیرد و تأکید دارد که از تنبیه بدنی پرهیز شود.

*حتی یک تنبیه بدنی هم نباید اتفاق بیفتد

رئیس اداره امور تربیتی آموزش و پرورش مازندران با بیان اینکه تنبیه به بیان لغوی اگر آگاه‌سازی باشد خوب است، به همشهری گفت: در هر نظام انسانی بحث تنبیه و تشویق وجود دارد. زمانی تنبیه و تشویق مؤثر است که در ارتباط با مسائل تربیتی و آگاهی‌بخشی باشد. شرایط و نیازهای دانش‌آموز در این دو مورد حتما باید موردتوجه قرارگیرد.

«سید عباس حسینی» افزود: تنبیه بدنی و پرخاشگری کلامی به‌طور حتم از نظر آموزشی و تربیتی مورد قبول نیست و دستورالعمل هم چنین اجازه‌ای را به آموزگاران نمی‌دهد. در سیستم آموزشی، آموزگار متخلف به هیات تخلفات معرفی می‌شود و تصمیم نهایی در مورد معلم گرفته می‌شود. ضمن اینکه همه ما در یک نظام اجتماعی زندگی می‌کنیم که مدرسه یکی از بخش‌های آن است. کارکرد هر یک از ما بر اجتماع تاثیر می‌گذارد. معتقدیم که حتی یک مورد تنبیه جسمی در سیستم آموزشی ما نباید اتفاق بیفتد و اگر موردی پیش آمد آموزش و پرورش حتما پیگیری می‌کند. چرا که پیشگیری از آسیب دیدن دانش‌آموزان از نظر جسمی و روحی و همچنین حفظ حیثیت سازمانی برای ما مهم است.

وی با اشاره به برنامه‌های آموزشی آموزش و پرورش برای ارتقاء مهارت‌های معلمان، گفت: دوره‌های ضمن خدمت بر اساس نیاز‌سنجی‌های انجام شده برگزار می‌شود. یادگیری مهارت‌های ارتباطی برای ما بسیار مهم است. یک معلم باید مهارت تعاملی و ارتباطی را داشته باشد تا بتواند با استفاده از این مهارت شیوه‌های تنبیه و تشویق را متناسب با روحیات هر دانش‌آموز به کار بگیرد. دوره‌های علمی و عمومی معمولا برای آموزگاران به صورت حضوری و غیرحضوری برگزار می‌شود.

*از دست دادن حس ارزشمندی و شایستگی

یک روان شناس و مشاور آموزشی نیز اظهار کرد: معنای واژگانی تنبیه، آگاهی‌بخشی است؛ اما آنچه که در اصطلاح از کلمه تنبیه می‌شناسیم، تنبیه بدنی است. نگاه عامه مردم از تنبیه، شکل بدنی آن است. در حالی که پژوهش‌های تربیتی نشان می‌دهند مخرب‌ترین تنبیه، تنبیه بدنی است. آثار مخرب این نوع تنبیه در تمام دوره تحصیلی و زندگی بر فرد باقی می‌ماند و عوارض بسیار بدی را بر عواطف کودک برجای می‌گذارد.

«محمدعلی نیکوبیان خرّمی» با بیان اینکه تنبیه بر رفتار کودک به سرعت تاثیر می‌گذارد، گفت: بازدارندگی باید همراه با مجموعه‌ای از پیامدهای تربیتی، روانشناسی و روانشناختی باشد. اصولاً تنبیه بدنی بر رفتار و شخصیت کودک تاثیر سویی می‌گذارد. اگر شخصیت کودک تخریب شود، دیگر آن احساس ارزشمندی و شایستگی را ندارد. باید فرد را با شیوه مؤثر به تغییر رفتار تشویق کرد. تشویق مهم‌ترین و مؤثرترین شیوه برای تغییر رفتار فردی است. این مشوق‌ها صرفاً جایزه دادن نیست، بلکه هر پیامد مثبت برانگیزاننده و سازنده‌ای که احتمال تکرار رفتار مثبت را در فرد ایجاد می‌کند می‌تواند مشوق باشد، حتی یک لبخند. در تعامل با کودک و دانش‌آموز باید نگاه ما مبتنی بر تشویق کننده باشد تا بازدارنده.

*کسب سواد تربیتی

مدیر دبیرستان استعدادهای درخشان شهید بهشتی2 با بیان اینکه پیامدهای تنبیه بدنی و کلامی را می‌توانیم در رفتار نامناسب اغلب کودکان و دانش آموزان ببینیم، گفت: خانواده و معلم باید کاربرد درست تنبیه و تشویق را بدانند تا بتوانند با کسب سواد تربیتی از شیو‌ه‌های مؤثر برای تربیت فرزند و دانش‌آموز خود بهرمند شود. داشتن سواد تربیتی به معنای دارا بودن مدرک بالا نیست، بلکه منظور داشتن مجموعه‌ای از دانش و مهارت‌های لازم است.

براساس آیین نامه اجرایی مدارس، معلم و مربی حق تنبیه دانش‌آموز را ندارد. حقیقت این است که در ازای حذف کردن حق تنبیه از معلمان، نتوانستیم مهارت‌های لازم را متناسب با رفتار دانش‌آموزان به معلمان آموزش دهیم تا در صورت مواجهه با هنجارشکنی دانش‌آموز از ابزار و روشی درست استفاده کنند. به همین دلیل هر از گاهی خبرهایی از تنبیه بدنی دانش‌آموزان در رسانه‌ها می‌بینیم.