مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: بهراد جوانبخت -طراح و گرافیست- با حضور در ساری به ابعاد مختلف برنامه خندوانه پرداخت. وی مدیر هنری برنامه خندوانه است.

هویت بصری خندوانه چگونه شکل گرفت؟

اوایل دهه ۸۰ با دانشجویان هنر ساری آشنا شدم. خیلی تلاش کردند گرافیک در دیگر شهرهای ایران تسری یابد و از پایتخت تمرکززدایی شود.

گرافیک ساری رشد کرده و دیگر شهرها هم تشویق شدند به این سمت حرکت کنند. ساری در این حرکت پیش‌رو بود و امروز هم گرافیک در ساری چنین وضعیتی دارد. ساری را به عنوان خانه خودم قبول دارم و در اولویت من قرار دارد.

هویت بصری

یکی از بخش‌های مهم گرافیک هویت بصری است. لوگو که اصلی‌ترین نشان و هویت هر مجموعه در گرافیک است بخش کوچک از هویت بصری را شامل می‌شو. لوگو سنگ بنای هویت بصری است.

وقتی لوگو بد باشد شاید هویت بصری مناسبی نداشته باشد یا برعکس. نظرم این است لوگوی بد را با هویت بصری خیلی خوب به جای خوبی برسانیم یا برعکس. اولویت با هویت بصری است و اگر لوگو خوب نباشد هویت بصری می‌تواند هدایت کند.

خندوانه را پیشنهاد دادم

پیش از خندوانه کارهای مختلفی انجام دادم اما هیچکدام مانند خندوانه جامع نبود. این دغدغه از دهه ۸۰ در ذهن رامبد جوان بود. شبکه نسیم آن سال‌ها تازه تاسیس شد و با پیشنهاد رامبد جوان موافقت کردند. جلسه‌های نخست از دفتر من شروع شد و بعد فواد صفاریان‌پور به ما اضافه شد. همه ایده‌های نو داشتیم.

قبل از هرچیز به یک اسم احتیاج داشتیم. در جلسات دو نفره با رامبدجوان،اسم های خندونه، شادگان و خندوانه را پیشنهاد دادم و خندوانه پذیرفته شد.

برای اینکه هویت بصری خندوانه را شروع کنیم چند شرط داشتیم. برنامه‌های تلویزیون خیلی کم به گرافیک می‌پرداختند در حد جدی انجام‌ نمی شد در حد لوگو بود.

شرط من این بود گرافیک به شکل کامل اجرا شود. خندوانه نخستین برنامه است که هویت بصری کامل و جامع در ایران داشت

عنوان خندوانه برای اینکه مخاطب بسیار گسترده‌ای داشت تاکید دارم که لوگو برای مخاطب گسترده باید خوانا باشد از بچه‌ای که تازه خواندن یاد گرفته تا درجات بالاتر.

گرافیک این عنوان بسیار ساده است و خیلی از قوانین خوشنویسی استفاده نکردیم، حشو و زواید را حذف کردیم تا خوانایی راحت‌تر باشد.

یک تفاوت لازم داشتم، حرف خ را معمولا به این شکل معکوس نمی‌نویسیم که در خندوانه استفاه شد. این را معکوس کردیم تا اتفاق کمتر دیده شده بیفتد. تکرار نباشد با حرف د . مورد دیگر تصویری بودن این ماجرا بود و طرف لبخندی داشته باشیم.

خندوانه بر وزن هندوانه بود و به نظرم هندوانه میوه خوشحال است و رنگ‌آمیزی جذاب دارد، به ما یک قاچ هندوانه هم می‌داد. در توسعه این لوگوتایپ به تصویر رسیدیم.

دخالت سفارش دهنده

دخالت در حد بسیار حرفه‌ای است و اگر رامبد جوان تصویربردار یا هر همکار دیگری  را انتخاب می‌کند اعتماد می‌کند در نهایت پیشنهاداتی می‌دهد که می‌توانیم قبول کنیم یا نه. اغلب پیشنهاداتش قابل قبول است. خیلی حرفه‌ای است و حرف منطقی را زود می‌پذیرد.

تا قبل از خندوانه ۲بار تجربه طراحی صحنه داشتم. نخستین دکور ما در یک مکان‌متروکه در باغ بهشت تهران بود. سقف بلند و عرض زیاد نداشت و آکوستیگ‌نبود. مجبور شدیم ساخت و ساز کنیم.

سعی کردم گرافیک را در طراحی صحنه تزریق کنم. تاکید داشتیم‌موسیقی زنده داشته باشیم. منع تصویری از سوی صداوسیما داشتیم.

به ایده‌ای رسیدم که سازها به شکل واضح نمایش داده نشود. بخشی از استدیو را شیشه منحنی مات طراحی کردیم و با نور رنگ دادیم و نوازنده‌ها پشت بودند و سازها دیده نمی‌شد.

گل و گیاهی که برای فصل یک انتخاب کردم انواع کاکتوس بود. کاکتوس نوعی طنز هم دارد. چیدمان گل روی میز مجری بد نیست اما شیوه طراحی من نبود.

اسم خنداننده برتر را هم‌من انتخاب کردم. هویت‌سازی فقط طراحی به معنای ساخت یک چیز نیست، اینها در دلش است و فکر را در کنار خود دارد.

بخش بیرون از استودیو موافقان و مخالفانی داشت. به جای لموزین که مخالفانی داشت، فولکس سبز و قرمز آوردیم.

دغدغه‌های زیست‌محیطی

دغدغه‌های زیست‌محیطی همیشه در خندوانه بود. من به یک غار سفر کردم که صعب‌العبور بود در آن غار علاوه بر خفاش، زباله  رخته بودند که صحنه ناراحت کننده بود. برای فصل سه تحقیقات کردم و گفتم در این فصل ایده من بازیافت است. کسی صحنه‌آرایی برنامه تلویزیونی را کامل با وسایل بازیافتی نساخته بود.

خیلی وسایل دورانداختنی داریم اما بطری و لیوان یک بار مصرف بیش از دیگر وسایل ما را اذیت می‌کند. کف استیج به طول کامل با در بطری ساخته شد.

لباهنگ پیشنهاد رامبد بود. ایده اصلی در فصل ۴ این بود به حیوانات در حال انقراض بپردازیم.