مازندنومه؛ سرویس اقتصادی، شبنم لشکری: هر جای استان که باشید اگر سری به بازارروزها و بازارهای میوه‌وتره‌بار بزنید، کم کم حضور میوه‌های تابستانی خوش آب و رنگ را می‌بینید. میوه‌های رنگارنگی که بر تعدادشان افزوده و از قیمت نوبرانه‌ای‌شان کاسته می‌شود. پیشگام این میوه‌ها هم دو محصول آلوچه و توت‌فرنگی هستند. به ویژه توت‌فرنگی که برداشت آن از فروردین آغاز شد و هنوز هم ادامه دارد. این محصول در اندازه‌های مختلف و با قیمت‌های گوناگون این روزها در بازار عرضه می‌شود. برخی باغداران و فروشندگان هم در کنار خیابان اقدام به فروش توت‌فرنگی‌های کشت شده می‌کنند.

البته با وجود افزایش کشت این محصول در مازندران، مشکلات عمده‌ای در افزایش کمیت و کیفیت توت فرنگی ایران وجود دارد که لزوم تدوین و ارائه برنامه‌ریزی جامع برای حل آن موانع را آشکار می‌سازد. مشکلاتی از قبیل انتخاب رقم مناسب، انتخاب سیستم کشت مناسب و استفاده از سیستم‌های تحت فشار آبیاری با مصرف بهینه آب در مزارع توت فرنگی و سایر تنش‌های غیر زنده نظیر اسیدیته خاک، کنترل آفات و بیماری‌ها و علف‌های هرز در مزارع، تغذیه نامناسب و نبود الگوی خاص برای تغذیه و استفاده نکردن از الگوی مناسب و روش‌های نگهداری و مسائل پس از برداشت از مشکلات اساسی توسعه کشت توت فرنگی در ایران به شمار می‌روند. در استان مازندران با کارهای ترویجی و کارشناسی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی که بین کشاورزان صورت گرفته، از این مشکلات کاسته شده و  این استان را تبدیل به ﺩﻭﻣﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﻩ ﺗﻮﺕ ﻓﺮﻧﮕﯽ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭ تبدیل کرده است.

جایگاه دوم مازندران در ایران

کارشناس میوه‌های ریز جهاد کشاورزی استان با بیان اینکه مازندران پس از کردستان دومین تولید کننده  توت فرنگی به لحاظ سطح زیر کشت در ایران است، افزود: سطح زیر کشت این محصول در استان مازندران ۱۵۰۰هکتار و میزان تولید ۱۵ هزار تن در سال است که مازاد بر مصرف بازار استان، برای فروش به استان‌های دیگر فرستاده می‌شود.

«حسین مولایی» اظهار کرد: کشت توت فرنگی در استان به صورت نوین و به صورت ردیفی و با استفاده از مالچ پلاستیکی است و از روش‌های سنتی کمتر استفاده می‌شود. مالچ پلاستیکی تأثیر بسزایی در کنترل علف هرز، زودرسی محصول و افزایش کمی و کیفی محصول دارد. توت فرنگی در تعداد محدودی از گلخانه‌های استان به صورت آبکشت و نیمه آبکشت، کشت می‌شود.

ترویج کشت توت فرنگی در فضای باز

این کارشناس تصریح کرد: سیاست جهاد کشاورزی در استان ترویج کشت در فضای باز است. به علت رطوبت بالای هوای استان؛ سمپاشی و محلول پاشی مداوم باید صورت گیرد که منجر به تجمع نیترات شده و آسیب‌زا است. به همین دلیل توصیه ما استفاده از فضای باز برای کشت است که مزیت نسبی زیادی نیز دارد. البته مصرف آب در کشت فضای باز نسبت به کشت گلخانه‌ای زیاد است. به همین خاطر برای کنترل هدررفت آب در کشت فضای باز از آبیاری قطره‌ای و نواری استفاده می‌شود.

کارشناس جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه در گذشته ارقام محلی برای کشت استفاده می‌شد، خاطرنشان کرد: این ارقام حساس به بیماری و آفات بودند. از لحاظ کیفی محصول خوبی تولید نمی‌کردند و ماندگاری کمی داشتند. به همین دلیل کشاورزان امروز از ارقام تجاری اصلاح شده استفاده می‌کنند. که رقم غالب «کاماروسا» نام دارد و رقمی روز کوتاه با میوه‌های سفت است. این ارقام پربار و مقاوم به آفات و بیماری‌ها هستند به همین علت استفاده از سموم در تولید آن‌ها می‌تواند به حداقل برسد. کشاورزان نیز از این ارقام استقبال کرده‌اند.

مولایی افزود: برگزاری کارگاه‌های آموزشی از سوی جهاد کشاورزی استان نیز در این امر نتیجه‌بخش بود. حضور کشاورزان در این جلسات آموزشی باعث ارتقاء فنی و مهارت تولیدکنندگان شد. در این کارگاه‌ها، آموزش‌هایی برای تغییر شیوه کشت صورت گرفت که تاثیر بسزایی در توسعه کشت این محصول در استان داشت.

این کارشناس با بیان اینکه بالا بودن هزینه تولید توت فرنگی از محدودیت‌های کشت و کار این میوه است، گفت: هزینه تولید در هر هکتار بیش از ۲۰ میلیون تومان است که برای تشویق کشاورزان به کشت این محصول، لازم  است دولت از کشاورزان حمایت کرده و به آنها تسهیلات کم بهره اعطا کند.

ظرفیت درآمدی مناسب

مولایی افزود: قیمت فروش هر کیلو میوه توت‌فرنگی در گذشته ۱۴۵۰۰ تومان بود، اما با توجه به افزایش سالانه 100 تا 500 هکتار سطح کشت، اشتغال‌زایی بالا و اقبال کشاورزان برای کشت این محصول، تولید استان و کشور افزایش یافته و به سبب آن قیمت نیز کاهش یافت و به میانگین ۶ هزار تومان رسید. در سال جاری به دلیل اثر منفی عوامل محیطی مثل سرمازدگی زمستانه و تگرگ بهاره، تولید توت فرنگی در کردستان و سایر نواحی کشور کاهش یافت و منجر به افزایش قیمت توت فرنگی مازندران که از این بلایا دور مانده بود، شد.
کارشناس میوه‌های ریز جهاد کشاورزی مازندران درآمد بالای کشت توت فرنگی را مزیت نسبی کشت آن برشمرد و گفت: جامعه نسبت به مصرف این میوه اقبال خوبی پیدا کرده است. در گذشته توت فرنگی یک ریز‌میوه کم مشتری بود، اما در حال حاضر به خاطر کشت گسترده و خاصیت ضد سرطانی و آنتی‌اکسیدانی بالایی که دارد، در سبد خانوار قرار گرفته است.

آلودگی نشاهای وارداتی

وی افزود: یکی دیگر از مشکلات موجود در این کشت و کار، نبود نظارت لازم بر روند تولید نشا است. لازم است مراکزی برای فروش نشاهای سالم در استان ایجاد شود و نهالستان‌های مجوز‌دار نشا را با اصالت رقم بفروشند. ضمن اینکه این نهالستان‌ها باید به‌صورت تخصصی در تولید نشا فعال باشند، نه تولید میوه. کشت بافت از روش‌های نوین تکثیر توت فرنگی است که از طریق آن می‌توان به صورت انبوه، نشاهای سالم و عاری از بیماری‌های قارچی که از معضلات اصلی توت فرنگی در مازندران است را تولید کرد.

کارشناس جهاد کشاورزی استان با بیان اینکه نشاهای وارداتی از گرگان به مازندران، آلوده به عوامل بیماری‌زا هستند، افزود: ضد عفونی کردن این نشاها با قارچ‌کش‌های معمولی از ابتدایی‌ترین و ساده‌ترین راه‌های پیشگیری از وقوع بیماری‌هاست. توت فرنگی محصول تازه‌خوری و  بدون پوست است که باید در استفاده از سموم خیلی احتیاط شود. سموم سیستماتیک به علت ورود به گوشت میوه خیلی خطرناک هستند. لذا باید حتما اقدامات پیشگیرانه انجام داد.

وی خاطرنشان کرد: جهاد کشاورزی ۱۰ روش پیشگیرانه را به کشاورزان ارائه داده است. از این اقدامات پیشگیرانه می‌توان به کاهش تراکم کشت، استفاده از ارقام تجاری مقاوم به بیماری و استفاده از کودهای آلی و بیولوژیک به جای کود شیمیایی اشاره کرد.

نیاز به حمایت دولت

«سید حسن اسماعیل‌زاده» توت‌فرنگی کار اهل شهرستان بابلسر است که در منطقه بهنمیر با ایجاد یک شرکت تعاونی متشکل از توت‌فرنگی‌کاران منطقه، در بین تولید کننده‌های برتر استان قرار گرفته است. او در گفت‌و‌گو با همشهری اظهار کرد: از استاندار و مسئولان جهاد کشاورزی استان تقاضا داریم که از توت‌فرنگی‌کاران استان بیشتر حمایت کنند. ما قصد داریم برای کشت و کار توت فرنگی گلخانه تأسیس کنیم که تحقق این هدف مستلزم برخوردار شدن از حمایت دولت است.

این تولیدکننده توت‌فرنگی خاطرنشان کرد: شرکت تعاونی ما در منطقه بهنمیر در زمینه ترویج، آموزش و همچنین خرید، فروش و فرستادن محصولات به بازار سایر استان‌ها فعالیت می‌کند. در حال حاضر ۴ هکتار زمین را زیر کشت توت فرنگی برده‌ایم که زمینه اشتغال بیش از ۵۰ نفر را فراهم کرده است.

در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری طی تعاملی سازنده با کارشناس جهاد کشاورزی و توت فرنگی‌کاران شاغل به کشت در فضای باز و گلخانه برنامه‌ریزی شده است تا در روزهای 14 و 15 شهریور امسال دومین سموپوزیوم ملی میوه‌های ریز ایران در مازندران برگزار شود. در این همایش با دعوت از برترین متخصصان و پژوهشگران فعال در زمینه توت‌فرنگی و سایر میوه‌های ریز همچون تمشک، کیوی، زرشک، ذغال اخته و انگور، زمینه تبادل اطلاعات و جدیدترین یافته‌های علمی برای توسعه کمی و کیفی کشت توت‌فرنگی و سایر میوه‌های ریز در استان فراهم می‌شود.