مازندنومه، سرویس اجتماعی: «کافه‌کتاب» نوعی کافه با محیطی انبان‌شده از کتاب است که در آن افراد می‌توانند کتاب بخوانند، خوراکی و نوشیدنی سفارش دهند و گفتگو کنند.

ظاهراً اولین کافه کتاب ایران، به همت نشر روشنگران و مطالعات زنان در اوایل دهه ۸۰ با عنوان پاتوق فرهنگی تهران با مدیرت شهلا لاهیجی شکل گرفت که شعار آن خواندن کتاب با یک فنجان چای بود.

کافه کتاب چیزی فراتر از یک کتابفروشی است و در واقع مکانی فرهنگی-تفریحی محسوب می شود.

«کافه کتاب بهاری» بیش از یک سال است که در قائم شهر فعال و مکانی مناسب برای فعالیت های فرهنگی، در کنار خوردن غذا است. با سید مهدی هاشمی نسب، مدیر این مجموعه گفتگو کردیم.

*کافه کتاب بهاری، با چه هزینه  و ایده ای راه اندازی شد؟

-کل مجموعه با هزینه شخصی و با ایده سرمایه گذاران طراحی و اجرا شد.

*مشابه این کافه را در قائم شهر نداشتیم؟

-به هیچ وجه. حتی شبیه‌ اش از منظر نوع نگاه و فعالیت و تیم تشکیل دهنده و... را قبل از این در شهرمان نداشتیم.

*با چه نگاهی این مجموعه را راه اندازی کردید؟ صرفاً تجاری یا ذهنیت فرهنگی هم داشتید؟

-اینجا در نگاه اول یک بنگاه اقتصادی با دید مهندسی و لحاظ کردن زمان و هرینه (cost&time) هست.

می دانیم که برای بازدهی مالی نیاز به زمان و اعتماد سازی داریم . چیزی که باید توضیح بدهم این است که سرمایه‌گذاران این مجموعه با دید فرهنگی و با تعیین یک رسالت واقعی (و نه صرفاً رسانه‌ای و تبلیغاتی) در صدد ایجاد فضای مناسبی برای علاقه‌مندان در حوزه‌های مختلف هستند تا کمکی برای افزایش سطح سواد شهروندان باشد. البته منظورم سواد اکادمیک نست، بلکه منظورم بالارفتن سطح آگاهی و در نتیجه اثرگذاری در کیفیت زندگی همشهریان است.

مابه این نتیجه رسیدیم که این فضا و مکان پتانسیلی برای ترغیب مهمانان جهت علاقه‌مند شدن به کتاب و مطالعه وجود دارد. هم چنین علاقه‌مندان به حوزه موسیقی، نقاشی، سینما و مانند این ها از طریق برگزاری ایونت‌های مختلف می توانند در این کافه حضور یابند و از خدمات ما استفاده کنند. البته وسواس داریم که صاحبان واقعی سواد در این حوزه‌ها حضور یابند و شهروندان از آن ها بهره گیری کنند.

در این زمینه ها فعالیت‌هایی تابه حال داشته‌ایم و در عین حال ایده‌هایی هم داریم که هنوز شرایط اجرای آن‌ها به دلایل مختلف مهیا نشده است.

*می توانید تعدادی از برنامه های فرهنگی اجرا شده ی کافه کتاب بهاری را نام ببرید؟

-فعالیت‌های مختلفی در حوزه‌های فرهنگی داشتیم مثل برگزاری ایونت یا رویداد کتابخوانی به صورت منظم هر هفته در قالب گرو‌ه‌های مردمی که در حال اجراست، برگزاری نمایشگاه نقاشی، برگزاری موسیقی زنده با هدف  در معرض نمایش گذاشتن هنر کسانی که در این حوزه به صورت واقعی تلاش کردند و صاحب علم شدند و هم چنین حضور بندهایی از شهرها و مناطق دیگر با این دید که بستر مناسب ایجاد ارتباط‌های کاری برای علاقه‌مندان با گروه‌های خوب و فعال و اثرگذار فراهم شود.

ایونت‌هایی در حوزه کودک و نوجوان نیز با دید تربیتی و پرورشی برگزار کردیم.

اضافه کنم که ایونت مجله فرهنگی «آنگاه» را هم برگزار کردیم و محل عرضه و فروش این مجله هستیم و البته رویدادها و اتفاقات فرهنگی دیگر

*کافه برای اجرای چه برنامه های فرهنگی و هنری آمادگی دارد؟

-اگر از سوی فرد یا مسئولی محدود نشویم، ما آمادگی داریم که هر برنامه و رویدادی را با حضور فعالان مرتبط و صاحب نظر، با هدف افزایش سواد و آگاهی های مردم برگزار کنیم.

این موضوع در جزییات قابل بحث است، اما در کلیات واقعا هدف و رسالت ما استفاده از پتانسیل موجود به بهترین نحو برای حضور مفید و قابل اعتنا در جامعه است.

*از واژه محدویت استفاده کردید. چه محدودیت هایی در مسیر کار شما وجود دارد؟ شما به عنوان یک موسه فرهنگی و هنری ثبت شده، آیا از سوی ادارات مرتبط مورد حمایت قرار گرفته اید؟

-تا به حال به صورت واقعی و عملیاتی حمایت، حس مثبت و دلگرمی ندیدیم.

مثالی می زنم. در راستای رسالتی که توضیح دادم، برای هفته دوم اسفندماه سال گذشته، با هدف حمایت از هنرمندان و نقاشان جوان شهرمان، با ذکر این موضوع که هیچ منفعت مالی برای این مجموعه نخواهد داشت، برای گرفتن مجوز نمایشگاه کارت پستال 20 هنرمند، اقدام کردیم. بعد از یک هفته از تاریخ نامه و درست چند ساعت مانده به آغاز نمایشگاه، نامه‌ای با عنوان غیرمجاز بودن این نمایشگاه برای ما ارسال شد! نهایت هدف ما این بود که در شرایط بد اقتصادی، از جامعه مشتریان ما پولی به این هنرمندان جوان برسد که نشد.

البته از حق نگذریم اداره برق قائم شهر با ما همکاری کرده و چون موسسه فرهنگی و هنری هستیم تخفیفات لازم را در قبوض برق اعمال می کند. اما از آن سو اداره آب و فاضلاب، رفتار حقوقی و سازمانی نامناسبی با ما داشته است.

مورد دیگر این که با اینکه مجوز از ارشاد داریم، با نامه تهدید آمیز از ما خواستند جواز صنفی هم بگیریم که ما هم اقدام کردیم، ولی حدود 500 هزار تومان گرفتند و به بهانه متراژ بالای بنا مجوز ندادند. در حالی که از ما هزینه های مختلف سالانه را دریافت کردند!

*قضیه اداره ی آب و فاضلاب را که اشاره کردید هم توضیح بدهید؟

-در بالا گفتم که موسسه فرهنگی هنری کافه کتاب بهاری به دنبال برگزاری رویدادهای فرهنگی است. پس از گذشت یک سال از فعالیت ما، با وجود این که در حوزه فرهنگ و ادب توانسته تا حدی نظرها را به خود جلب کند، همچنان با معضلاتی در رویارویی با ادارات مختلف دولتی هستیم. طبق قانون، در حالی که اداره برق شهرستان ضمن درک موضوع، به اعمال ضرایب تخفیف تعیین شده در قانون نسبت به این موسسه اقدام کرده که جای قدردانی دارد، اما اداره آب و فاضلاب قائم شهر با وجود این که همانند اداره برق زیر مجموعه وزارت نیروست، حداقل ها را رعایت نمی کند.

این شرکت علاوه بر این که تخفیف قانونی را برای موسسه ما لحاظ نکرده، به تازگی با اینکه هیچ قبض پرداختی تحویل ما نداده، به کندن پیاده روی شهرداری اقدام کرده تا انشعاب آب ورودی کافه کتاب را قطع کند.
 
همان طور که گفتم این موسسه زیر نظر وزارت ارشاد و مطابق مجوز رسمی این وزارت در حال کار و این حرکت اداره آب و فاضلاب شهرستان دور از انتظار بود. تخریب فضای شهری و تهدید ما به قطع آب از شان به دور است. این  در حالی است که این موسسه مکانی برای اجتماع جوانان و جامعه فرهنگی شهر است.

رهبر معظم انقلاب همواره بر تولید و خلاقیت جوان ها و فعالیت اقتصادی داخل مرزها تاکید داشته اند. اما ما مواجه با این معضل هستیم که برخی ادارات از جمله همین اداره آب برای اندک مبلغ قبض آب –آن هم بدون اعمال تخفیفات قانونی موسسات فرهنگی-  به تنگ تر کردن فضا برای فعالیت های جوانان در حوزه های فرهنگی و اقتصادی اقدام می کنند.