مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، سید اصغر عفتی، دانشجوی دکتری تخصصی جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه: چگونگی حفظ هویت تاریخی در شهرهای مدرن یا شهرهای در حال پیشرفت، دغدغه‌ای است که نه تنها در ایران، در کشورهای دیگر نیز وجود دارد. در تمام شهرهای معاصر که به سرعت پیشرفت می‌کنند، بیشترین نگرانی‌ها در نگهداری از هسته‌های تاریخی شهرهاست که باید بتوانیم میان این دو مسئله‌ یعنی داشتن شهر مدرن‌ و حفظ بناهای تاریخی تعادل ایجاد کنیم.
 
پروفسور فابریزیوتوپتی -معمار برجسته ایتالیایی- با تاکید بر لزوم حفظ هویت تاریخی شهرها و بهره مندی از امکانات یک شهر مدرن، می‌گوید: «حفظ همزمان روند حرکت به سمت مدرنیته و حفاظت و نگهداری از بافت‌های تاریخی، اصل مهم در حفظ هویت تاریخی شهرها است و با توجه به اینکه شهر یک عنصر سیال است، به بهانه نگهداری از  آثار تاریخی نمی‌توان حرکت شهرها بر روند مدرنیته را متوقف کرد، چون شهرها هیچ وقت به عقب باز نمی‌گردند در هیمن راستا توجه مردم به سمت بافت‌های تاریخی به عنوان هویت شهرها باید بیشتر شود.»

آن طور که شواهد حاکیست گویا حفظ بناهای تاریخی در ایران از اهمیت خیلی زیادی برخوردار نیست و متاسفانه برخی آثار تاریخی با بی توجهی و یا کم توجهی آشکاری از سوی مردم و مسئولان مواجه شده است، به طوری که برای نگهداری از این آثار ملی کمترین بودجه در نظر گرفته شده که اغلب آن هم بدون کارشناسی دقیق به هدر می‌رود و در حوزه‌ی کاری خود هزینه نمی‌شود. هر چند در این میان هستند افراد ناآگاهی‌ که صدمات و لطماتی جبران  ناپذیر بر این آثار وارد می‌کنند.

توجه به هویت تاریخی و میراثی شهرهای ایران، حفظ معماری اسلامی، تاریخی و ایرانی از اولویت‌ های برنامه های دولت است و باید بین دستگاه‌های مختلف یک هماهنگی به وجود آمده که این امر کمک می‌کند برنامه ها را در راستای حفظ بافت‌های تاریخی کشور با سرعت بیشتری پیگیری شود.

 حفظ بناهای تاریخی و آثار معماری قدیمی در کشور با حضور مردم میسر می شود چرا که اگر مردم در این بافت‌های تاریخی حضور نداشته باشند، این میراث شادابی کافی را ندارند.

*روزی روزگاری گونی بافی

حدود نیم قرن پیش کارخانه گونی بافی محمودآباد همزمان با دو شهر دیگر از جمله رشت و قائم‌شهر آغاز به‌کار کرد.

با توجه به اینکه در این مناطق جلگه‌ای از زمان قدیم کنف کشت می‌شد برای فرآوری و تبدیل کنف به نخ، این سه کارخانه در استان‌های گیلان و مازندران مورد استفاده قرار می گرفت. در شهر کوچک محمودآباد این کارخانه سبب رونق کار و حضور کارگران فراوانی از شهرهای دیگر شده بود.

 این کارخانه در سه شیفت به‌صورت 24 ساعته کار می‌کرد و کارگران و مردم شهر با صدای سوتی که از برج کارخانه به صدا در می‌آمد متوجه زمان تعویض شیفت کارگران کارخانه می‌شدند.

کارگران زن و مرد فراوانی در سالن‌های اینجا کار می‌کردند و شور و نشاط خاصی در بین مردم موج می‌زد اما به ناگاه سه شیفت تبدیل به دو شیفت کاری شد و در نهایت یک شیفت و سرانجام به علت استفاده از کیسه‌های نایلونی بجای کیسه گونی در کار کشاورزی و مقرون به صرفه نبودن، کارخانه نیمه تعطیل و پس از چند سال کلاً تعطیل و کارگران اخراج شدند. در دهه 70 بگیر و ببند و اعتراض کارگران و اوضاع امنیتی را در شهر حاکم کرده بود که با اخراج کارگران غائله پایان یافت و بسیاری بیکار شدند.

در این مدت تعطیلی درختان سر به فلک کشیده و قدیمی فراوانی محوطه این کارخانه را شبیه جنگل‌های انبوه کرده بود که با توافق شهرداری مقداری از زمین ضلع جنوبی برای احداث پارک به شهرداری واگذار و پارک طاهباز احداث شد.

 در خلال دهه 70 تاکنون این زمین به‌صورت ویرانه‌ای در دل شهر باقی مانده و نه مالک آن را سروسامان می‌داد و نه برنامه مشخصی برای بازسازی یا بهسازی آن وجود داشت و با آمدن و رفتن چندین مسؤول مشخص نشد که تکلیف این ملک با ارزش و گران‌بهایی که می‌تواند در همه نوع کار اقتصادی و عمرانی و سایر کارها مورد بهره‌برداری قرار گیرد، به چه فرجامی می‌رسد؟

در گذشته با قطع درختان داخل محوطه کارخانه و خارج کردن دستگاه‌های باقی مانده قدیمی یک جنب و جوشی پدید آمد و بعد از آن دوباره سکوت این کارخانه قدیمی را در بر گرفته است.

این زمین حدود 10 هکتاری که مقداری از آن به پارک شهری تبدیل شده با ساختمان‌های قدیمی و باستانی می‌توانست منشا یک تغییر و تحول اساسی برای شهرستان محمودآباد باشد.

امیدواریم با همکاری و مشارکت مردم و مسئولان ذی ربط در حفظ بناهای تاریخی، این هویت چند هزارساله و پیشینه تاریخی کشور غبار فراموشی به خود نگیرد.