مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، حلیمه خادمی: کهن روستای برنت، در جنوبی ترین بخش شهرستان سوادکوه و در 25کیلومتری پل سفید قرار دارد. این روستای خوش آب و هوا با مرکز استان مازندران 106 كيلومتر فاصله دارد.

برنت یکی از روستاهای مورد اقبال گردشگران و طبیعت دوستان، به ویژه در شش ماه نخست سال است است. در هفته های اخیر اما عملیات اکتشاف و بهره برداری از یک معدن در این منطقه خبرساز و باعث واکنش اهالی و فعالان محیط زیست شده است.

اهالی برای رساندن اعتراض شان نسبت به صدور مجوز معدن، کمپینی تشکیل داده، با حمایت تشکل های زیست محیطی، هفته گذشته در مسیر روستا راهپیمایی کردند.

آن ها با نوشتن پلاکارد و سر دادن شعارهایی همچون «نگذار بمیرد خرس، نگذار بمیرد گون و نگذار بمیرد توسکا»، لغو مجوز اکتشاف معدن را خواستار شدند. برای پیگیری موضوع به سراغ چند تن از اهالی و برخی مسئولان محلی رفتیم، با این توضیح که اعضای شورای روستای برنت به ما گفتند اجازه مصاحبه ندارند!

*زیستگاه کبک دری

رسول شریفی فر –از اهالی برنت و فعال فرهنگی و زیست محیطی- به مازندنومه می گوید: اين منطقه زيستگاه پرنده درحال انقراض کبک دري است.

وی ادامه می دهد: يكي از شاخصه هاي مهم روستاي برنت آن است كه در فاصله دو كيلومتري، دو نوع آب و هواي به نسبت خشك استپی و آب و هواي جنگلي دارد.

شریفی فر تصریح کرد: از آبان ماه امسال مردم روستای ما متوجه شدند که فردی با گرفتن مجوز اکتشاف معدن شن و ماسه، قرار است پای سیستم های معدنی را به این روستا باز کند و به همین دلیل از طریق مراجع ذی ربط پیگیر این موضوع شدند.

وی با اشاره به این که تلاش های اولیه حاصلی در پی نداشت تا این که خرابی بیل مکانیکی هنگام اکتشاف معدنی نشان داد عمق احتمالی آلوده سازی طبیعت بیشتر از حد تصور اهالی روستاست، اظهار کرد: اهالی با تشکیل کمپینی به اعتراض مدنی پرداختند و اواخر هفته گذشته در مسیر روستا راهپیمایی کردند.

این فعال فرهنگی و زیست محیطی یادآور شد: در حال حاضر کار بهره بردار معدن متوقف، اما پس از راهپیمایی، برخی از اهالی احضار شده اند.

* ظرفیت معدن در برنت وجود ندارد

نادعلی محمدی –یکی دیگر از اهالی برنت- چشمه های پرآب و آثار تاریخی این روستا را وجه تمایز آن از روستاهای اطراف می داند و به مازندنومه می گوید: درختان توسکا که از عبور برنت تا ورودی روستا حدود 2 کیلومتر را پوشانده اند، از قدمت 200 ساله برخوردار هستند و موقعیت جغرافیایی روستا به گونه ای است که یک طرف به کوه و طرف دیگر به جنگل متصل است.

وی با تاکید بر اینکه معادن سنگ شکن، محور خطیرکوه را از بین برده اند به نابودی غاراسپهبد خورشید و کوه دبرار اشاره کرد و افزود: این منطقه بیش از این ظرفیت برای بهربرداری معادن را ندارد.

محمدی با اشاره به اینکه مجوز اکتشاف معدن که در مراتع برنت داده شده، غیر کارشناسی است، تاکید کرد: اطراف محلی که مجوز گرفته شده مرغداری (در فاصله 500 متری) و باغ وجود دارد که مورد بررسی قرار نگرفته است.

وی تصریح کرد: وجود باغات گیلاس و گردو در پایین دست این پروژه و آسیب به محصولات از طریق عقیم سازی گیاه و شکوفه های آن از دیگر دلایل مخالفت اهالی است.

این فعال زیست محیطی تصریح کرد: با بیل مکانیکی ظرف دو روز حدود 500 متر طبیعت را از بین برده اند و این فرصت برای برخی سوء استفاده کنندگان  فراهم شد که تعدادی از درختان توسکا را قطع کنند و منابع طبیعی و ثروتی را که اهالی برنت سال ها در حفظ و نگهداری آن کوشا بودند، از بین ببرند.

محمدی با اشاره به اینکه مراتع برنت زیستگاه جانوران، پناهگاه خرس، بز وکبک است، ادامه داد: گونه های نادر گیاهی در منطقه وجود دارد که اهالی برای حفظ این گونه ها، دام های خود را در این مناطق رها نمی کنند.

این فعال محیط زیستی تاکید کرد: 5 روستای برنت، رجه،کردآسیاب، بایی کلا و خرج با احداث این معدن دچار خسارت های زیست محیطی خواهند شد.

وی با تاکید بر اینکه مردم به هیچ عنوان با تخریب محیط زیست موافق نیستند، اظهار کرد: کوه خواری در منطقه باید پایان یابد و مردم به صورت خودجوش برای جلوگیری از ادامه اکتشافات اعتراض و بیانیه صادر کردند.

محمدی اذعان کرد: مردم منطقه شب ها با ترس می خوابند و گمان می برند که شبانه با بیل مکانیکی به سراغ طبیعت می آیند تا آنچه را برای آیندگان است، از بین ببرند.

وی با اشاره به این که روزی که بیل مکانیکی وارد مراتع شد، اهالی روستا اشک می ریختند، ادامه داد: تصور عموم بر آن است که سرنوشتی همچون محور خطیرکوه در انتظار برنت است.

محمدی تصریح کرد: صاحبان معدنی که در محور خطیرکوه احداث شد، چندین هکتار زمین کشاورزی را با اجبار از کشاورزان خریدند تا چاله های پساب معدن کنند.

* استعلامی از محیط زیست نگرفتند

ابراهیم فلاحی -رئیس اداره محیط زیست شهرستان سوادکوه- در همین زمینه به مازندنومه گفت: طبق بخشنامه سازمان صنعت و معدن، برای اکتشاف و استخراج معدن خارج از مناطق چهارگانه «پارک ملی، پناهگاه حیات وحش، منابع و آثار طبیعی  ملی و مناطق حفاظت شده»که تحت مدیریت محیط زیست است، استعلام گرفته نمی شود.

وی با اشاره به اینکه محور خطیرکوه جزو مناطق چهار گانه نیست و برای گرفتن مجوزها استعلامی از محیط زیست گرفته نمی شودکه مشکلاتی را به وجود می آورد، یادآور شد: برای گرفتن مجوز در محدوده روستای برنت نیز هیچ استعلامی از محیط زیست گرفته نشد. فقط یکی از اهالی منطقه به ما خبرداد که یک دستگاه بیل مکانیکی  در حال برداشت است و نیروهای ما اقدامات لازم را انجام دادند.

فلاحی تصریح کرد: به هم زدن اکوسیستم و تخریب محیط زیست خلاف قانون است.

وی با بیان این که با ورود ماموران محیط زیست به منطقه مشاهده شد که بیل مکانیکی با عبور از رودخانه برنت و از بین بردن درخت توسکا، در حال احداث جاده ای برای کار خود است، تاکید کرد: راننده بیل مکانیکی در پاسخ ماموران محیط زیست کپی مجوزی از سازمان صنعت و معدن را نشان داد و حتی تهدید کرد تمام خسارت خود را از محیط زیست خواهد گرفت.

این مسئول با اشاره به اینکه نامه هایی به فرماندار و دادستان سوادکوه ارسال شد که این منطقه ظرفیت احداث معدن جدید را ندارد و اینجا به یک خوزستان کوچک بدل خواهد شد، اظهار کرد: طبیعت از هر سمتی در حال زخمی شدن و گونه های گیاهی در حال از بین رفتن است.

فلاحی با بیان این که سنگ لاشه هایی که از کوه جدا شده و در طی گذر زمان جایی تجمع می یابد را واریزه کوهی می گویند، استدلال کرد: متاسفانه در بعضی از مناطق دیگر واریزه کوهی وجود ندارد و خاک را برداشت یا صخره ها را منفجر و استخراج می کنند  که نتیجه آن تخریب طبیعت است.

این مسئول با تاکید بر اینکه سرچشمه های رودخانه تلار سمت سمنان رفته و دبی آب این رود کاهش یافته است، اظهار کرد: معادن به آب نیاز دارند و در بعضی از معادن  پساب را در حفره هایی که در معدن ها  ایجاد کردند، تخلیه و این آب وارد سفره های زیر زمینی می شود که به همین میزان آب، از آب های سطحی حذف و در نتیجه شالیکاران با مشکلات بی آبی مواجه می شوند. بنابراین تاکید می کنم که منطقه ظرفیت برای احداث معدن جدیدی را ندارد.

فلاحی با اشاره به این که برنت گونه «گون» دارد که جزو گونه هایی است که قطع آن ممنوع است، بیان کرد: این منطقه مرتع محسوب می شود و ما به عنوان متولی محیط زیست این نوع برداشت ها را قبول نداریم.

*به استعلام ها پاسخی ندادند

سعدی عبداللهی –رئیس اداره صنعت و معدن شهرستان سوادکوه- بیان کرد: شخصی در حدود 45 روز قبل یک مجوز اکتشاف معدن از سازمان صنعت و معدن گرفت که دو استعلام از محیط زیست و منابع طبیعی گرفته شد و در این دو ماه به این استعلام ها پاسخی داده نشد. طبق ماده 24 قانون معدن اگر ظرف 2 ماه پاسخی داده نشود پاسخ را مثبت لحاظ می کنیم، از این رو سازمان صنعت و معدن مجوز را صادر کرده است.

وی با اشاره به اینکه شخص مورد نظر با بیل مکانیکی وارد منطقه و در زمان کار با اعتراضات محلی مواجه شد، تصریح کرد: پس از بازدیدی که همراه با بخشدار و رئیس منابع طبیعی از منطقه داشتیم، درصدد هستیم روند قانونی طی شود.

عبدالهی اذعان کرد: با توجه به این که اهالی مخالف احداث معدن هستند و گونه های نایابی در منطقه وجود دارد، نامه هایی به سازمان صنعت و معدن و فرمانداری سوادکوه زده شد. هم چنین تاکید کردیم طبق مصوبه شورای تامین در سال 93 دیگر مجوز معدن در سوادکوه صادر نشود. در نامه ها شرایط محیطی منطقه، وجود گونه های گیاهی نایاب و زیستگاه حیوانات هم شرح داده شد.

وی با اشاره به اینکه مجوز اکتشاف 6 ماه اعتبار دارد، ادامه داد: اگر طی این 6 ماه با اعتراض محلی مواجه شود و اکتشاف صورت نگیرد، به صورت خودکار مجوز لغو می شود و پروانه بهره برداری داده نخواهد شد.

این مسئول با بیان اینکه شهرستان هیچ اختیاری در صدور مجوز ندارد، گفت: ما در شهرستان فقط نظارت بر عملکرد اجرایی داریم و هر کجا معارض محلی وجود داشته باشد، سازمان صنعت و معدن استان پیگیری و نتیجه را به ما اعلام خواهد کرد.

*تجمع خودجوش مردم

در آخرین روز آذرماه مردم برنت در اعتراض به تخریب محیط زیست و مجوز اکتشاف معدن، تجمعی خود جوش برگزار و در پایان نیز بیانیه ای صادر کردند.

در بخشی از این بیانیه که امضاهای زیادی پای آن دیده می شود، آمده: «منطقه برنت از سرمنشاء رودخانه تلار و زیستگاه جانوران تحت حمایت سازمان محیط زیست است. معتقدیم انقطاع چرخه حیات با حذف این جانوران ضربه ای جدی به محیط زیست جانوری است.»

در بخش دیگری از این بیانیه آمده: «این منطقه ذخیرگاه ژنتیک توسکا، از جنگل های هیرکانی ثبت شده است که با این اقدام در معرض خطر قرار می گیرد و این سهم از نگاه مسئولان مغفول مانده است.»

هم چنین در این بیانیه آمده: «منطقه برنت زیستگاه خرس قهوه ای است که از گونه های نادر جانوری و تحت حفاظت محیط زیست است. مردم برنت برای این جانوران حق حیات قائل هستند و آنان را در چرخه محیط زیست انسانی موثر می دانند و این زیستگاه نباید ناامن شود.»

به نوشته نویسندگان این بیانیه منطقه برنت در سالهای گذشته محل اجرای طرح آبخیز داری بوده که توسط جهاد کشاورزی و با هزینه های زیادی از سوی دولت انجام شده و اعطای مجوز معدن موجب اتلاف سرمایه های ملی شده و بر خلاف سیاستهای جهاد کشاورزی است.

وجود مزارع کشت برنج در فاصله کمتر از 500 متر و آسیب رسیدن به این مزارع از دلایل دیگر مخالفت اهالی است که در بیانیه به آن اشاره شده است.

در بخش دیگری از بیانیه چنین آمده: «مردم برنت با احترام به قانون، با هر گونه دور زدن قانون برای رسیدن به منافع شخصی و قربانی کردن منافع عمومی مخالف هستند و همگان را دعوت به ملتزم بودن به قانون می کنند و از مراجع ذیصلاح بررسی و برخورد با عوامل این رفتار غیر قانونی را خواستارند.»