مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، حلیمه خادمی: 72 بهار را دیده و 20 سال پیش بازنشسته شد، اما با  تبری در دست، در میان 100 پرسنلی که برای مهار رانش‌ها روی ریل راه‌آهن سوادکوه مشغول به فعالیت هستند، حضور دارد.

این روزها در میان تمام خرابی ها و اخبار بد سیل و رانش، دیدن این صحنه، حداقل برای چند ثانیه لبخند رضایت بر لب ها می‌نشاند.

احمد هدایتی، دهه 70 شمسی رئیس قطار بود. او هنگامی که می شنود کارگران راه‌آهن شمال چند روز است که در منطقه آزادمهر مشغول به کار هستند، از پل سفید مسیر ریلی را پیاده به سمت آزادمهر طی می کند تا یاری‌گر همکاران خود برای حل مشکل رانش باشد.

*حبس 24 ساعته!

«حسین» -موتوریست پرسنل راه‌آهن شمال- از 27 اسفند در مسیر ریلی بوده است. او سال را روی ریل تحویل کرده و می‌گوید که کارش بریدن درختان ریزش کرده یا قطع شده در مسیر ریلی است.

تنها با طنابی که به خود می بندد در نقطه رانشی قرار می گیرد تا با اره موتوری درختی را بریده و امنیت ریل را دوباره بازگرداند.

می گوید: بیشترین ریزش بین تونل 3 و 4 زیراب- شیرگاه بوده که در هنگام کار، تونل ریزش کرده و 24 ساعت در پشت تونل بدون اینکه حتی بتوانند به خانواده خبر سلامتش را بدهد، حبس شد.

*بی‌نیاز از نمایش

در «بلاک» 289 راه‌آهن هستم. در طول مسیر یک کیلومتری، بیش از 100 نیرو مشغول به کارند.

لباس‌های گلی، دست های زمخت، هوای بارانی و جابه جا کردن قطعه ریل‌های 5 متری با وزن 300 کیلوگرم از سختی کارشان خبر می‌دهد.

یک ارتش بی ادعای ریلی برای جنگ با رانش آمده و از عکس یادگاری  و نمایش و خودنمایی بی‌نیازند.

این‌جا در مسیر ریلی دچار رانش شده-جایی میان کوه، جنگل، رود و جاده- امدادگر و نیروی کمکی حضور ندارد و  فقط پرسنل راه‌آهن مشغول کارند.

بامداد 13 فروردین نیز بخش دیگری از مسیر راه‌آهن در سوادکوه دچار رانش شد و باز این مردان خدمت‌گزار بی منت هستند که باید مسیر را ترمیم کنند.

*زحماتی که دیده نشد
 
۲۷ اسفند 97 با شروع سیل در استان، به دلیل بارش برف در خطوط ریلی این منطقه، زیر ریل شسته و تردد خطرناک تشخیص داده شد.

به گفته‌ی یوسف گران‌پاشا -مدیرکل راه‌آهن شمال- به دلیل وجود خط فرعی که برای بارگیری زغال به سمت آزادمهر می‌رفت، تصمیم به تغییر واریانس گرفته شد و خط اصلی را روی خط آزادمهر گذاشتیم تا بهره‌برداری از خط قطع نشود.

او بیشترین خسارت را در مسیر ریلی شمال در مسیر زیراب-شیرگاه اعلام کرد و ادامه داد: سه روز بارش شدید باران و سیراب بودن زمین  موجب رانش و ریزش گسترده شد، هرچند برای خطوط مشکلی ایجاد نشده بود اما از مناطق بالادست ریل، در حدود ۱۲ نقطه رانش داشتیم و در این مدت، حدود ۲ هزار کامیون تخلیه‌ی رانش انجام شده است.

گران‌پاشا خسارت موج نخست سیل اخیر و هزینه ۲ میلیارد تومانی در مرحله اولیه، همچنین میزان هزینه برای بازگشت راه‌آهن به وضعیت اولیه خود و احداث دیواره‌های حفاطتی بیشتر را بیش از ۲۰ میلیارد تومان برآورد کرد و افزود: در طول این مدت، تمام تلاش ما این بود که مزاحمتی برای ستاد بحران استان ایجاد نکنیم، چرا که آنها خود درگیر بازگشایی مسیرهای اصلی، فرعی و روستایی بوده‌اند و کار بازگشایی مسیر ریلی را خودمان انجام داده‌ایم و ماشین‌آلات هم از پیمانکاران خودمان و نواحی اطراف بوده است.

زحمات پرسنل راه‌آهن در ایام تعطیلات دیده نشد. در این روزهای بحرانی از 1700 پرسنل راه‌آهن، حدود 1000 نفر در آماده باش کامل قرار دارند و با به جان خریدن مخاطرات ریزش و رانش سنگ‌ها و درختان، حتی لحظه تحویل سال را هم در خطوط بوده‌اند.

 در باران و سرما در کنار خطوط چادر زدند و ماشین‌آلات در مسیر مستقر هستند تا در هر ساعت شبانه‌روز مسیر ایمن را فراهم کنند.

نبود راه دسترسی  برای برداشت رانش‌ها و آزادسازی مسیر ریلی یکی از سختی‌های کار پرسنل راه‌آهن است. تنها راه دسترسی به مسیر همان خطوط ریلی است و با توجه به اینکه هر دو سمت، مسدود شده بود، برای ورود بولدوزر و لودر و جابجایی قطار مشکلاتی وجود داشت، اما با کار شبانه‌روزی راه‌آهنی‌ها در بارندگی شدید، در عرض سه روز خط آزاد و تردد قطار انجام شد. طی این مدت، مسافران تهران- مشهد از ایستگاه پل‌سفید با اتوبوس به ساری منتقل شده و سپس ادامه مسیر انجام می‌شد.

مدیرکل راه‌آهن شمال به زخمی شدن 6 تن از همکارانش در مسیر زرین‌دشت اشاره کرد و یادآور شد: برای ایجاد امنیت سفر در این ایام، پیش از حرکت هر قطار مسافربری، یک درزین پیش‌رو برای بررسی مسیر و وجود خطر احتمالی تردد می‌کند که در مسیر زرین‌دشت، ۶ تن از همکاران ما به دلیل سقوط سنگ ۳۵ تنی زخمی شدند و یکی از آنها هنوز در بیمارستان بستری است.

روی خطوط ریلی ساری- بهشهر را در بارندگی شدید اواخر اسفند گذشته، آب گرفته بود. این مسیر ۱۲ ساعت و ۱۰ ساعت نیز مسیر پل‌سفید-ساری بسته شده بود، اما نیروهای راه آهن با سرعت مسیر را بازگشایی کردند.


کارگران راه‌آهن با مدیرکل‌شان عکسی می‌اندازند. این عکس یادگاری با لباس کار کجا و عکس‌هایی که با کت و شلوار اتو کشیده کنار مردم سیل‌زده می گیرند، کجا؟

*رانش بعد از رانش

ساعت از 4 بعدظهر گذشته است. یکی از مدیران کشوری راه‌آهن کشوری هم اینجا حضور دارد. می گوید برای عرض خداقوت به همکارانش آمده و نیازی به رسانه ای شدن حضورش ندارد.

  یک ساعت از حضور من در بین این کارگران می گذرد، اما سرما به طور عجیبی در تنم رخنه کرده، دستانم بی‌حس است و نمی توانم دوربین را در دست بگذارم. کارگران راه آهن اما چند روزی است در این وضعیت مشغول کارند و در چادر روزگار می گذرانند.

قسمتی از مسیر را با درزین طی می کنم تا چند نقطه از منطقه رانشی ریل را ببینم.

علی حسن نژاد -مسئول روابط عمومی راه آهن شمال- با اشاره به ماشین چند منظوره راه‌آهن بیان کرد: از این ماشین به تعداد انگشت شمار در کشور وجود دارد.

با آمار و عددهای که به دستگاه می‌دهند، ریل بالانس می شود. این ماشین کار چند دستگاه را انجام می دهد. از روی کنجکاوی قیمت آن را می پرسم که می گویند بیش از 30 میلیارد تومان است.

کنار این دستگاه، چندین واگن، لودر چرخ زنجیری و ماشین‌آلات دیگر هم وجود دارد که مشغول به فعالیت هستند.

در یک قسمت از منطقه رانشی ریل، کارگران سخت مشغول جابه جا کرد آهن هستند. قطعه آهنی با بیل مکانیکی بلند می شود تا توسط کارگران در زمین کاشته شود. ناگهان در یک لحظه آهن از دهانه بیل مکانیکی جدا می‌شود. از ترس به عقب می روم اما کارگران بر خلاف من همزمان به سمت پایه آهن می روند و قبل سقوط آهن آن را نگه می دارند!

شرایط که عادی شد، بیل مکانیکی همانند چکش بر آهن ضربه می زند و کارگران قطعه‌های بزرگ و کوچک سنگ‌های حفظ سازه را بین ریل و این سازه می‌ریزند.

خیلی از کارگرها شرکتی هستند و گاه حقوق آنها به تعویق می افتد، اما این روزها در صحنه حضور دارند و عقب نمی نشینند.

مهرداد رضازاده -معاون فنی زیربنایی راه‌آهن شمال- این کار را سپرکوبی می‌نامد و آن را راهکاری برای جلوگیری از رانش و ریزش مسیر ریلی می‌داند.

تجربه نیروهای راه‌آهن سبب شده یک سپرکوبی با 20 نفر نیرو، 2 ساعته به پایان برسد.

  هرچند شرایط فنی برای حرکت قطار مسافربری وجود داشت، برای احتیاط بیشتر از خط فرعی موجود در این مسیر استفاده شد.

  به گفته رضازاده از چند روز قبل کارگران فنی بازدید اولیه مسیر را انجام دادند و نقاط مستعد ریزش و رانش و خطرخیز شناسایی شد در دو بلاک شیرگاه تا زیراب و زیراب تا پل‌سفید، حدود ۴ نقطه مستعد ریزش شناسایی و سپرکوبی انجام شد. همچنین، ۲۰ نقطه از مسیر با طول متغیر ۵ تا ۱۰۰ متر نیز دیواره بالادست تخریب و سبک‌سازی انجام شد.

*ساز نوروز

با طغیان رود تلار، بامداد 13 فروردین نیز مسیر راه‌آهن دچار رانش شد.

رانش شدید مسیر زیراب - پل سفید بر اثر طغیان کم سابقه رود تلار، حرکت قطارها را متوقف کرد و باز نیروهای امدادی راه آهن در محل حادثه برای مدیریت بحران و بازگشایی مسیر حاضر شدند.

حسن نژاد می‌گوید: در شرایط بحرانی  ایستگاه موقت تشکیل می‌شود و مدت هر شیفت رئیس موقت این ایستگاه ۲۴ ساعت کامل است.

به گفته مسئول روابط عمومی راه‌آهن شمال، قطار نجات هم در ایستگاه پل‌سفید حضور دارد که  با توجه به شرایط بحرانی این ایام، تمام لوازم و دستگاه ها بر روی این قطار سوار هستند تا در سریع‌ترین زمان ممکن به محل حادثه انتقال داده شود.

در مسیر برگشت یونس احمدی نوازنده ساز کمانچه را می‌بینم که با کلنگ مشغول کار است. او هنر لطیف نوازندگی را با کار زمخت راه‌آهن تلفیق کرده است.

می‌گوید: سال‌های جوانی قبل از رفتن به سربازی به کلاس‌های موسیقی رفته و چون درآمدی از کار هنری نداشت، مانند پدر و پدر بزرگش وارد راه‌آهن شد و حالا ساز نوروزش، کشیدن آرشه کلنگ بر روی سنگ و صخره است.

این روزها در سخت ترین شرایط باران و سیل و رانش، کارگران و نیروهای راه‌آهن، مهربانانه مشغول خدمت‌رسانی هستند؛ آن‌قدر مهربان که هنگام تهیه گزارش، چتری روی سرم نگه‌ داشتند تا دوربین و وسایلم خیس نشود، دستمال تعارف می کردند تا گوشی موبایلم را خشک کنم، مرا به چای زغالی شان مهمان کردند و...

به خانه برمی گردم. باران و برف قصد خداحافظی ندارد، اما راه‌آهنی‌ها در سرمای بهار امسال، با بیل و کلنگ و تبر مشغول انتشار عطر شکوفه مهربانی‌اند.

*مطلب مرتبط:

کسی برای مردم سوادکوه هشتک نمی زند!

«رانش» پل سفید را خواهد برد