مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: آرزو ولی‌پور در اختتامیه نخستین جشنواره ملی قصه‌گویی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که 30 خردادماه در ساری برگزار شد، اظهار کرد: قطار نخستین جشنواره قصه‌گویی ویژه کتابداران کشور پس از عبور از هشت ایستگاه منطقه‌ای در مرحله آخر در ایستگاه جنگل و دریا توقف کرد تا منتخبان نهایی معرفی شوند.

وی افزود: برای ارتقای کیفیت برگزاری این جشنواره، با فعالان حوزه کتابخوانی و سازمان‌های مردم‌نهاد در این زمینه نشست‌های متعددی داشتیم.

مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی مازندران گفت: 56 قصه‌گو در این جشنواره به مرحله نهایی راه یافتند و در رقابت سه روزه، منتخبان جشنواره مشخص شدند.

این مسئول با اشاره به اینکه کودکان امروز، تشنه شنیدن قصه هستند، تصریح کرد: امیدواریم این جشنواره زمینه بازگشت دوباره خانواده‌ها به قصه‌گویی را فراهم کند.

ولی‌پور با بیان اینکه فاصله گرفتن از قصه‌گویی برای کودکان، آسیب‌های متعددی را برای آنها به همراه دارد، ادامه داد: اگرچه ممکن است این آسیب‌ها الان در کودک بروز نکند اما آینده کودک را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه قصه‌گویی سنت حسنه‌ای است که از نیاکان ما به ارث رسیده، خاطرنشان کرد: شاید وارث خوبی نبودیم که نتوانستیم این میراث کهن را به درستی به نسل آینده منتقل کنیم.

مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی مازندران با بیان اینکه با وجود زمان کمی که خانواده‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند قصه باید در محور خانواده قرار گیرد، اظهار کرد: از فرصت اندک در کنار هم بودن بهره ببریم و فضای پر بار برای فرزندان این سرزمین فراهم کنیم.

این مسئول با اشاره به تاثیر قصه‌گویی در روند رشد کودک، افزود: قصه‌گویی برای کودکان، در افزایش اعتماد به نفس آنها تاثیر دارد چرا که از این طریق متوجه می‌شوند کسی به آنها اهمیت می‌دهد و دیده می‌شوند.
 
وی گفت: این جشنواره در ابتدای راه قرار دارد و در نخستین مرحله، رخداد فرهنگی مهمی است که به میزبانی مازندران برگزار شد و ارتقای این جشنواره را در سال‌های آینده خواستاریم.
 
* در این جشنواره محدودیتی برای شرکت‌کنندگان قائل نبودیم

مهدی رمضانی در این مراسم اظهار کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در حوزه کودک و نوجوان در سال‌های اخیر، ورود گسترده داشته است

وی افزود: توسعه و تجهیز بخش‌های کودک، خرید اسباب بازی، برگزاری برنامه‌های متعدد فرهنگی برای کودکان و نوجوانان و برگزاری دوره‌های مهارتی برای کارشناسان جهت ارتباط بهتر با کودکان از اقدامات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: قصه از بهترین ابزار تربیتی برای کودکان و نوجوانان است که انتقال مفاهیم ارزشی، اخلاقی و آموزشی را در کودکان ممکن می‌سازد.

این مسئول تصریح کرد: برگزاری دوره‌های آموزشی قصه‌گویی و آموزش بیش از 1500 کتابدار و برگزاری سه دوره مهارت قصه‌گویی و 2 دوره متمرکز در تهران در سال 94 از دیگر اقدامات نهاد در زمینه تقویت این مهارت است.

رمضانی با بیان اینکه در این جشنواره محدودیتی برای شرکت‌کنندگان قائل نبودیم، ادامه داد: به منظور انتخاب قصه‌ها هم محدودیتی وجود نداشت و شرکت‌کنندگان در زمینه‌های آموزشی و تربیتی، انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، ادبیات ملی و گویش محلی از موضوعات قصه‌ها بود.

وی با اشاره به اینکه در نخستین مرحله 1556 نفر در این جشنواره شرکت کردند، گفت: خراسان شمالی، بوشهر و چهارمحال بختیاری بیشترین و آذربایجان شرقی و تهران کمترین شرکت کننده را داشتند.

این مسئول با بیان اینکه 339 نفر به جشنواره‌های مناطق راه یافتند که در نهایت 56 نفر برای شرکت در مرحله نهایی انتخاب شدند، اظهار کرد: از این تعداد، 9 نفر آقا و 47 نفر خانم از 30 استان شرکت کردند و فقط استان سیستان و بلوچستان در این جشنواره نماینده‌ای نداشت.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به اینکه ارزیابی ما از جشنواره آن است که اشتیاق همکاران برای شرکت در جشنواره مثبت است، گفت: تجارب قصه‌گویان با سایر همکاران در استان‌ها در میان گذاشته شده و فرهنگ بی‌بدیل کتابخوانی را به کودکان و نوجوانان منتقل کنند.

رمضانی با بیان اینکه قصه‌گویی مقوله مهمی است اما انتخاب قصه امری مهمتر است، ادامه داد: قصه‌هایی انتخاب شود که مفاهیم ایمانی و اخلاقی را منتقل کرده از فرزندان ما انسان سالم بسازد، شخصیت‌های اسطوره‌های کشور و انقلاب در این قصه‌ها معرفی شود.

 
*نباید قصه را امر پیش پا افتاده فرض کنیم

حسین حسن‌نژاد در ادامه این مراسم در سخنانی اظهار کرد: انسان همواره مایل است کویر ذهن خود را به دانایی تبدیل کرده و با دیگران ارتباط برقرار کند.

وی با بیان اینکه قصه فرصتی است برای پاسخ دادن به بخشی از نیازهای انسان، افزود: قصه اثرگذارترین هنر برای انتقال برخی مفاهیم است.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار مازندران با اشاره به اینکه انسان در انتقال مفاهیم، از هنرهای مختلف استفاده می‌کند، گفت: اگر اثرگذاری قصه بر همه مبرهن نبود، بزرگترین کتاب الهی به قصه بودن تمسخر نمی‌شد.

این مسئول با بیان اینکه برای این اثرگذاری مطلوب باید مهارت لازم قصه‌گویی و شنیدن قصه‌های درست فراهم شود، تصریح کرد: برای شنیدن قصه‌های درست باید ذهن‌ها را آماده کنیم.

حسن‌نژاد با اشاره به اینکه قصه‌ای که بر دل می‌نشیند در ذهن هم می‌ماند، ادامه داد: در قصه‌گویی روابط عاطفی عمیق برقرار می‌شود و به همین دلیل قصه اثرگذار است.

وی با بیان اینکه باید بپذیریم قصه امروز یک ابراز برای انتقال مفاهیم و برقراری ارتباط است، خاطرنشان کرد: اگر از این ابزار به شکل هنرمندانه استفاده کنیم بخشی از کنجکاوی‌ها را پاسخ می‌دهیم.

این مسئول با اشاره به اینکه بسیاری از مفاهیم عرفانی همراه با داستان است، اظهار کرد: نباید داستان و قصه را امر پیش پا افتاده فرض کنیم و اگرچه به سادگی اثر می‌گذارد اما باید قصه مناسبی انتخاب شود تا اثرگذاری آن پایدار باشد.

حسن‌نژاد با بیان اینکه قصه باید تفکر جدید در ذهن شنونده ایجاد کند، افزود: اگر می‌خواهیم قصه‌گوی خوبی باشیم باید به شنونده‌ها بیاموزیم بین مجموعه زندگی و افکار او، انسجام اتفاق افتد.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار مازندران با اشاره به اینکه در قصه‌گویی با تعادل داشته باشیم، گفت: کسی که شنونده قصه است باید آمادگی داشته باشد خود را به جای یکی از شخصیت‌های قصه جا بزند تا در سایه آن به تعالی برسد.

وی با بیان اینکه قصه باید قدرت تکلم شنونده را افزایش دهد، افزود: تفکر و بازگویی هم پس از شنیدن قصه باید رشد یابد و ارتباط با جامعه، ارتباط منطقی و کامل باشد.

*امیدواریم دوره بعدی جشنواره در سطح بالاتری برگزار شود

علیرضا مختارپور در ادامه اظهار کرد: رویکرد نهاد کتابخانه‌های عمومی از امانت کتاب به افزایش مهارت، ارتقای جایگاه قصه‌گویی را منجر شده است.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با بیان اینکه امیدواریم دوره بعدی جشنواره در سطح بالاتری برگزار شود، افزود: نقطه پایانی برای کمال انسان وجود ندارد و هر اندازه کار به درستی انجام شود باز هم جایی برای ارتقا وجود دارد.

 *بخشی از بیانیه هیات داوران نخستین جشنواره ملی قصه‌گویی رضوی:

قصه مهمترین رکن در قصه‌گویی است و تلاش قصه‌گو زمانی به نتیجه می‌رسد که قصه‌ای خوب با محتوای مناسب انتخاب شود، هیات داوران، توجه بیشتر در انتخاب قصه‌های مناسب و اجتناب از شتاب‌زدگی را مورد تاکید قرار می‌دهد و پیشنهاد می‌کند در دوره‌های بعد قصه از منابع مکتوب انتخاب شود و قصه‌گو در آغاز اجرای خود به منبع قصه اشاره کند.

با وجود انتظار داوران برخی آثار که مرحله کشوری راه یافتند با افت کیفی مواجه شدند، به نظر می‌رسد انجام برخی تغییرات غیرضروری و یا اضافه کردن برخی موضوعات نامربوط به قصه‌ها، باعث کاهش این کیفیت شده است.

در بخشی از اجراهای مرحله نهایی جشنواره، قصه‌گویان به عناصر محیطی بی‌توجه بودند در حالی که توجه به فضای اطراف و ارتباط با مخاطب از وظایف قصه‌گو است و قصه‌گو بر اساس شرایط مخاطبان گاهی لازم است تغییراتی بر قصه ایجاد شود.

به نظر می‌رسد فن بیان و مهارت ارتباطی قصه‌گویان با مخاطبان، کمتر از سطح انتظار است.

الگوپذیری برخی قصه‌گویان از مجری‌های تلویزیونی و بازیگران نگران‌کننده و ضروری است قصه‌گویان بر ویژگی‌های مستقل قصه‌گویی تمرکز داشته و مرزهای آن با اجرای برنامه کودک، استنداپ کمدی و دیگر موارد را مورد توجه قرار دهند

قصه‌گویی به عنوان هنر مستقل در جذب مخاطبان موفق‌تر است.

قصه‌گویان به اصالت لباس و فرهنگ هر منطقه توجه داشته و از تغییر در این مسائل اجتناب کنند.

لازم است قصه‌گویانی که قصه را با زبان محلی اجرا می‌کنند با بیان خلاق قصه به زبان فارسی، جذب مخاطبان را فراهم کنند.

در انتخاب قصه‌های تاریخی و مذهبی ضروری است قصه‌گویان بر منابع توجه کنند.

مجموعه اجراهای قصه‌گویی از سطح کیفی مناسبی برخوردار و بالاتر از سطح انتظار هیات داوران بود و امیدواریم ارتقای این بخش را در جشنواره بعدی شاهد باشیم.
 
*برگزیدگان:

خدیجه جولایی و طوبی شیرکانی از بوشهر، پرشنگ سنگین آبادی از کردستان و سعیده عزیزی از فارس.

شایستگان تقدیر:

سمیه اصحاب صحف از یزد، مصطفی جعفری جوزانی از اصفهان و اکرم فتحی از مازندران