مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، حلیمه خادمی: سوسوی نور در میان درختان منطقه‌ی آزادمهر  سوادکوه؛ چراغ هایی که از 9  شب روشن  نیمه های شب خاموش می شوند.

شب است و تاریکی مطلق.  مسیر ریلی را در پیش گرفته‌ام؛ دو خط موازی خط راه آهن، سنگین و صبور هنوز هم مایه آرامش هستند.

روی تراورس های چوبی حرکت می کنم تا سنگ‌ریزه های کنار ریل کمتر به پاهایم آسیب برساند.

ساعت از 9  شب عبور کرده و هنوز مسیر ریلی راه آهن به طور کامل از شهر خارج نشده که چند نفر را با ادوات سنگین می بینم.

صدای خشن زنجیرِ چرخ های غلتک، سکوت شب را در هم می‌شکند و زمین زیر پایم از حرکت چرخ های بولدوزر می لرزد. بیل مکانیکی قسمتی از ریل را بلند کرده، دو قطعه ریل از هم جدا می شوند. حالاکارگران می آیند و ریل را با کمک هم بلند می کنند و در کنار مسیر قرار می دهند.

صدای سوت مرا به خود می آورد. سرپرست کار به من هشدار می دهد از میانه راه کنار بروم. صدای سوت بعدی  دستور حرکت لودر را صادر می کند و تمام سنگ ریزه های مسیر سریع توسط لودر جمع می شود.

صدای ماشین آلات گوش خراش‌اند و بی شک چند روزی سردرد مهمانم خواهد بود.

از همان کسی که سوت را برایم زده بود می پرسم: «چرا در تاریکی و نیمه شب کار می کنید؟»

با لبخند پاسخ می دهد: «اگر در روز بخواهیم کار کنیم باید عبور و مرور چند قطار را مختل کنیم و کلی مسافر، سرگردان در ایستگاه های راه آهن می شوند.»

به کارمندانی فکر می کنم که در روز هم درست کار نمی کنند و ارباب رجوع را بلاتکلیف رها می کنند.

«مختار شیرزاد» سرپرست تیمی است که از 29 تیر ماه سال جاری فعالیت شبانه خود را دربخش بهسازی تراورس های خط ریلی زیراب – پل سفید آغاز کرده است.

این تیم هر شب 72 متر خطوط ریلی را به‌سازی و تراورس های بتونی را جایگزین تراورس چوبی می کنند و قبل از 3 بامدادکه نخستین قطار مسافر بری به خط پل سفید برسد، کار را تمام می کنند.

آقای شیرزاد همان طور که چشمش به کارگران است، می گوید: «ابتدا پیچ ها را با موتور باز می کنیم که ریل ها برداشته می شوند. بولدوزر سنگ ریزها را جمع و سپس گریدر، کار را تصحیح می کند. در ادامه غلتک باید طول مسیر را صاف و هموار کند تا عمل تراورس چینی انجام شود.»

*شبی 72 متر

طول ریل ها 72 متر است تا ریل ها برش نخورد و هرشب باید 72 متر از کار انجام شود. این تیم هر شب از ساعت 19 درمحل عملیات حاضر شده، ادوات را آماده می کنند. از ساعت 21:30، وقتی آخرین قطار مسافری از مسیر گذشت، تا ساعت و 3/5 بامداد که اولین قطار مسافری تهران- شمال به ایستگاه پل سفید می‌رسد، کار اجرا می شود.

کار در  شب با دید کم، استرس و فشار فراوانی بر مجموعه وارد می کند. تمام حواس آقای شیرزاد و همکارانش پی مسافرانی است که فردا قرار است از این مسیر عبور کنند. او و نیروهایش با تمام انرژی می کوشند خط از ایمنی بالایی برخوردار باشد.

هنگامی که غلتک شروع به کار می کند پروژکتورها روشن می شوند. غلتک بیش از 10 بار مسیر را می رود و برمی گردد و در کنارش کارگران با بیل سنگ ریزه ها را جمع و ناهمواری ها را هموار می کنند.

-«کار سختی دارید آقای شیرزاد؟ این طور نیست؟»

- «نه برای منی که از 15 سالگی روی ریل ها کار کردم. وقتی ریزش کوه ها و برف و کولاک های زمستان  و شلاق باد و باران را روی خط ریل دیده ام، این کار در نظرم ساده است.»

او ادامه می دهد: «ریل گذاری ساری تا بهشهر را به تنهایی انجام دادم، در دهه 60 و به یاد دارم نزدیک عید قطار مسافربری در برف و کولاک گرفتار شد.»

شاهین ابزاری آهنی است که سه زنجیر به فاصله 60 سانتی دارد- و این وسیله همزمان سه تراورس را بلند می کند و کنار هم می چیند. دو کارگر تراورس ها را گونیا می کنند.

در کنار «مختار شیرزاد» که تجربه ای 30 ساله در این حرفه دارد،جوانان تازه کار هم دیده می شوند.

*سخت مانند آهن

ساعت از 23 گذشته و خسته می شوم، اما کار به نیمه هم نرسیده. به خانه برمی گردم تا شبی دیگر بیایم. آن‌قدر صداها گوش‌خراش و برخورد آهن و پیچ، آزار دهنده است که از صبر و تحمل من خارج است. نمی توانم تصور کنم این کارگران 3 ماه است که هر شب با این صداهاز ندگی می کنند.

در برگشت راننده بولدوزر را می بینم. نامش «سلیمان علیزاده» و 7 سال است که به عنوان راننده ماشین آلات سنگین در بخش به‌سازی و زیر ساختی راه آهن مشغول به کار است.

می گوید: «هر کاری سختی های خودش را دارد. در بلاک خط شیرگاه به زیراب که بودیم، داخل تونل امکان مانور نداشتیم. شب تاریک را داخل تونل تصور کنید که چه کار دشواری است!»

می پرسم: «خانواده تان می دانند کارتان این حد سخت است؟»

علیزاده در جواب می گوید: «نه، نمی گذارم خانواده ام از سختی کار من مطلع شوند.»

«مرتضی بخشی» هم 2 سال سابقه کار دارد. می گوید: «راه آهن ، راهی است که با آهن ساخته شده، پس همانند نامش سخت و انعطاف ناپذیر است.»

به گزارش های پیشینم فکر می کنم، آن روز که داخل معدن رفتم، آن شب سرد زمستانی و پر برف و کولاک که با راهداران به گدوک رفتم، نیمه شبی که با پیرزن سبزی فروش همراه شدم و... حالا که در میان کارگران راه آهن هستم. می خواهم مقایسه کنم کار کدام‌شان سخت تر است. کار هیچکدام قابل ارزیابی و مقایسه با یکدیگر نیست.

به خانه برمی گردم و شدیداً احساس کوفتگی و خستگی دارم.

*به ارزش 15 میلیارد تومان

 دو شب بعد دوباره راهی می شوم تا گزارش را تکمیل کنم.

«خدایار طالبی» -مدیرکل راه آهن ناحیه شمال- هم آمده تا از نزدیک بر پروژه نظارت داشته باشد. هفته ای یک بار برای بازدید می آید و به گفته‌ی او بیش از 90 درصد کار اجرا شده است. طالبی می گوید: «هر بار که آمده ام، هنگام دست دادن به کارگران متوجه شده ام دست‌های‌شان زمخت‌تر شده و ما شرمنده تر!»

 مدیرکل راه آهن شمال ادامه داد: «پروژه به‌سازی خطوط ریلی زیراب به پل سفید به طول 7 کیلومتر است که از مرداد شروع شده است. برآورد هزینه مستقیم و غیر مستقیم این پروژه بیش از 150 میلیارد ریال و این پروژه در ادامه‌ی پروژه های قبلی بوده که در ایستگاه پل سفید به پایان می رسد. برای سال آینده هم به‌سازی خطوط ریلی شیرگاه تا قائم‌شهر را به طول 12 کیلومتر در دستور کار قرار داده ایم.»

طالبی با اشاره به اینکه در طول روز ما 16 رام قطار در مسیر داریم، بیان می کند: «برای اینکه خللی در تردد قطارها به وجود نیاید ما این پروژه را درساعتی از  شب انجام می دهیم که رام تردد نداشته باشیم.»

پس از اتمام این پروژه چند پروژه به‌سازی خطوط ریلی که در سیل ابتدای سال دچار آسیب شده اند، در دستور کارراه آهن شمال قرار دارد که 10 میلیارد تومان بودجه برای آن  درنظر گرفته شده است.

راه آهن در چند شهر همچون ساری، شیرگاه و زیراب در قسمت راه‌بندی ها، پنل پلاستیکی نصب کرده که این پنل‌ها وارداتی و گران است. آقای طالبی می گوید: «دو مسیر راه‌بندی  در پل سفید و آزادمهر هم به پنل‌های پلاستیکی نیاز دارند که در حال پیگیری هستیم تا آن ها را تهیه ونصب کنیم.»

-تراورس های چوبی را چه می کنید؟

-مدیرکل راه آهن شمال پاسخ می دهد: «بخشی از تراورس های چوبی که سالم هستند درخطوطی از  راه آهن استفاده می شوند و مابقی در مناقصه به شرکت های متقاضی فروخته می شوند.»

در این پروژه به طور مستقیم 40 نفر کار مشغول به فعالیت هستند؛ پروژه ای که همانند یک کارگاه آموزشی است و با تجربه ها کنار جوانان کار می کنند و آموزش می بینند.

مدیرکل راه آهن شمال تاکید می کند: «کار در دل شب و در مسیر راه آهن دشوار است وآن طور که شایسته این کارگران است، ازآنها قدردانی نشده. دریافتی‌شان نیز در مقابل کاری که می کنند، پایین است.»

*صادقانه  و صمیمی

کارگران صادقانه و با تمام وجود مشغول کارند. چند کارگر بازنشسته به محل پروژه آمده اند تا به جوانان دلگرمی  بدهند. راهبانان و ماموران شب راه آهن نیز با شیرینی یا خوراکی به اینجا می آیند تا صمیمانه به همکاران شان خداقوت بگویند.

وقتی سیاهی شب کنار برود و آفتاب بدمد، مسافران به ذهن‌شان خطور نمی کند که شب گذشته 40 نفر ساعت ها در دل سیاهی، سخت کوشیدند تا آنها بدون توقف سفرکنند.

 تراورس های بتونی با سنگ ریزه ها پوشیده می شوند و خیلی ها حتی متوجه این به‌سازی و تغییر هم نمی شوند.

کنار آتش می نشینم و چای می خورم. چراغ های خانه ها یکی یکی رو به خاموشی می رود، اما راه آهنی ها همچنان بیدارند.

سوت آقای شیرزاد به صدا در می آید. کارگران چای را -خورده و نخورده- روی زمین می گذارند و می روند به سوی ریل.