مازندنومه، علی احسانی: اوقات فراغت میلیون ها دانش آموز با پایان سال تحصیلی بعد از 2 سال زورآزمایی ناجوانمردانه با ویروس منحوس کرونا ، تابستان امسال رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است. والدین از هر فرصتی برای حضور فرزندان خود در کلاس های متنوع فوق برنامه بهره می برند. «هنر هفتم» در سبد تابستانی والدین و فرزندانشان جایگاه نحیف و کوچکی را به خود اختصاص داده است. «والدین امانتی» تازه ترین محصول سینمایی کشور است که با موضوع کودکان و نوجوانان بعد از مدت ها فرصت اکران یافته و در سینماهای استان نیز بر پرده نقره ای جا خوش کرده است. «حسین قناعت» -فیلمساز سختکوش آملی- نزدیک دو دهه است که در عرصه سینمای کودک و نوجوان آثار متعددی به ثبت رسانده و جوایز مختلفی را در جشنواره های سینمایی نصیب خود کرده است.  

فقیر مظلوم در آوردگاه غنی زیاده‌خواه  

بستر موضوعی زور آزمایی فقیر و غنی، عمری به اندازه تاریخ بشریت دارد. سینماگر مازنی در «والدین امانتی» چانه زنی دارا و ندار را در مواجهه دو خانواده شهری و روستایی دستمایه روایی اثر خود قرار داده و در یک اتمسفر کلیشه ای چند موضوع تربیتی و اجتماعی را برای خالی نبودن عریضه به سازمان داستان خود سنجاق کرده است. فیلم در در دو بستر فانتزی و واقعیت در حال چرخش است و با اهرم «درخت بخشنده» آرزوهای دو خواهر و برادر فقیر قصه را رنگ واقعیت می زند.

فیلمساز با هل دادن «پارسیا» و «عسل» روستایی به درون خانواده سبطی (نادر سلیمانی) جامعه مصرف زده شهری و مناسبات زندگی پایتخت نشینان را زیر ذره بین می برد تا در گام  نخست به به دو نوجوان قهرمان فیلمش ثابت کند «در شهر خبری نیست!»؛ اتفاقاً این نوع نگاه کلیشه ای  به آدم های شهری خودش محل پرسش است؛ چون آمار مهاجرت های سال های اخیر و آمار بالای حاشیه نشینان نشانگر آن است که اتفاقاً در روستاها خبری نیست!

نگاه شعار زده و کلیشه ای فیلمساز به دغدغه های زیست محیطی و موضوع حفظ «اردوگاه جنگلی» به نوعی پرش موضوعی است  که روند روایت را به بیراهه می برد. فیلمساز به بهانه فضای فانتزی که برای بچه ها رقم زده ، آن ها را به خانواده های مختلف می برد، به نوعی از این شاخه به آن شاخه می پرد تا زمان فیلم را پر کند. 

روستایی که فیلمساز ترسیم کرده و مناسباتی که برای قهرمان های نوجوان روستایی اش رقم زده  مطابق با واقعیت نیست. دو نوجوان روستایی فبلم، واضح است پایتخت نشین هستند و به عنوان دختر و پسر روستایی مازنی اصلاً محلی از اعراب ندارند. ایکاش فیلمساز مازنی برای شخصیت های روستایی از بازیگران شناخته شده بومی بهره می برد و حداقل با اهرم گویش و لهجه شیرین مازنی وجه بومی بودن قصه را با این حربه آشنا تقویت می کرد.     

بچه دزدها به بهشت نمی روند ...

 مولفه دزدیده شدن قهرمان های نوجوان قصه اکنون به یک ترفند تکراری و کلیشه ای در سازمان روایی فیلم های یک دهه اخیر «حسین قناعت» بدل شده است. در دو سوم انتهایی زمان بندی فیلم بعد از نقطه عطف دوم داستان، معمولاً در آثار اخیر سینماگر مازنی قهرمان یا شخصیت های محوری توسط آدم بدهای قصه برای باج گیری و ... دزدیده می شوند. فصل های پایانی فیلم های این کارگردان کهنه کار عرصه سینمای کودکان و نوجوانان ایران با دستگیری دزدان ختم بخیر می شود. این ترفند کلیشه ای فیلمساز از فرط تکرار در فیلم های یک دهه اخیرش دیگر نخ نما شده و بیننده دست او را می خواند.

ارادت فیلمساز به ورزش های رزمی و تسویه حساب نوجوانان رزمی کار با دزدها در فیلم های اخیر «قناعت» به فرمولی بیات و از رده خارج بدل شده و بیشتر فضای مضحکی را در آثار او رقم می زند. چون بازیگران کودک و نوجوان و هنرپیشه های بزرگسال فیلم از هنرهای رزمی، فقط فریاد و هوار کشیدن آن را باسمه ای اجرا می کنند که سوهان ذهن بیننده است، حتی فضای شاد و فانتزی را هم به سبب اجرای مضحک بازیگران رقم نمی زند!     

سینماگر آملی برای نگارش فیلم‌نامه وقت اندکی می‌گذارد، حفره‌های روایی در آثار او به‌شدت عیان است و بیرون می زند. شاید کودکان و نوجوانان به بهانه فضای نیم بند فانتزی فیلم تا آخر بتوانند صبوری نشان دهند و بزن بهادری قهرمان های نوجوان فیلم را دنبال کنند اما والدینی که همراه فرزندان خود به ضیافت پرده نقره ای نشسته اند از این همه شلختگی روایت و ناهمگونی رخدادهای قصه بهره ای نبرده و اغلب کلافه سالن سینما را ترک می کنند. ضروری است که سینماگر آملی یک تجدید نظر و خانه تکانی در ارتباط با سیاق نگارش فیلم نامه و جلب مخاطبانی که از طیف های مختلف شکل گرفته اند در ادامه مسیر فعالیت های خود انجام دهد.        

«والدین امانتی» در کارنامه سینمایی «حسین قناعت» یک درجا زدن و به نوعی عقب گرد محسوب می شود،  تعجیل و شتابزدگی در نگارش فیلم نامه و اجرای صحنه ها بشدت عیان است، با این حال تلاش و سختکوشی این سینماگر مازنی در ساخت و تولید  مستمر فیلم های مختص کودکان و نوجوانان در سینمای بحران زده و در آستانه ورشکستگی ایران قابل قدردانی و ستایش است.