مازندنومه، سردبیر: آبان ماه 1401 دو کتابم را حوزه هنری مازندران انتشار داد: «علی(ع) در فرهنگ مردم مازندران» و «محرم در فرهنگ مردم مازندران».

کتاب «علی(ع) در فرهنگ مردم مازندران» بررسی و کاوش امیرمومنان در فرهنگ مردم مازندران است. چاپ نخست آن بیست‌و‌یک‌سال پیش به مناسبت نخستین جشنوارۀ شعر علوی، سال از سوی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران انجام و از آن سال، محتوای کتاب به عنوان مرجع بسیاری از پژوهشگران و رسانه‌ها در مناسبت‌هایی چون میلاد و شهادت حضرت امیر، عید غدیر خم و مانند این‌ها بهره‌گیری شد.

با توجه به این که بعد از گذشت بیش از دو دهه، هنوز اثر دیگر و کامل‌تری در این زمینه منتشر نشده،  از سوی دیگر این کتاب در دسترس علاقه‌مندان نیست، به پیشنهاد حوزۀ هنری مازندران، ویراست دوم کتاب همراه با مطالبی افزوده هم‌اکنون به زیور طبع آراسته شده‌است؛ شامل سه گفتار: علی در موسیقی آیینی مازندران، علی در نغمه های عامیانه مازندران، علی در آیین‌ها، سنت‌ها و اعتقادات و بیست‌وچهار بخش.

اما کتاب دوم مرور و بررسی مهم‌ترین آداب و رسوم، آئین‌ها و اعتقادات مردم مازندران در ماه محرم است که در هشت بخش گردآوری شده:  مازندران و محرم، استقبال از محرم،  ابزارها و وسایل، آیین‌های محرم در مازندران، تاسوعا و عاشورا و شام غریبان، محرم در فرهنگ عامه و هنر و ادبیات مازندران، آیین‌ها و اعتقادات و مراسم بعد از دهه اول محرم.

دربارۀ زندگی و قیام در نهضت خونین امام حسین کتاب‌ها، مقاله‌ها و پژوهش‌های فراوانی در داخل و خارج از ایران نوشته و شعرهای مختلفی به زبان‌ها و گویش‌های مختلف سروده‌اند، همایش‌ها و کنفرانس‌های گوناگونی هم برپاکرده‌اند، با این‌همه بخش بزرگی از شعائر و مراسم دینی ایرانی‌ها اجرای آئین‌ها و رسوم مردمی محرم است و محرم در فرهنگ مردم آداب و ترتیبی خاص دارد؛ البته باعث تقویت وحدت اجتماعی هم شده‌است.

مبنای هر دو کتاب بر پژوهش کتابخانه‌‌ای و میدانی استوار است. کوشیدم در این آثار به حاشیه نروم و پرنویسی نکنم، تنها به ضرورت، مثال و مصداق آورده‌ام. حجیم‌کردن کتاب با نگارش موارد غیر ضروری و حاشیه‌ها آفت برخی پژوهش‌هاست و به نوعی کتاب‌سازی محسوب‌می‌شود.

منابع و مآخذ مورد استفاده در کتاب‌ها چند دسته‌اند: منابع صوتی و نوارهای قدیمی، گفت‌وگو، منابع کمکی که نگاهی به آن‌ها شده، اما موضوعی از آن‌ها به کار این مجموعه نیامد؛ نیز منابع اصلی (کتاب، مقاله، پژوهش، رسانه‌ها)که نام آن‌ها در فهرست مطالب و پایان کتاب آمده‌است. برخی اشارات و برگرفته‌های مستقیم از منابع اصلی هم در گیومه آمده‌است. کوشیدیم حتی اگر یک سطر از منبعی حتی به صورت غیر مستقیم بهره‌گیری شده، نام آن در کتاب‌نامه آورده‌شود.

موضوع و محتوای کتاب به صورت جسته و گریخته و پراکنده در منابع و متون مختلف آمده‌، اما نبود کاری مستقل و اختصاصی در این‌باره در مازندران ضرورت اجرای پژوهش‌های حاضر بوده است. به دلیل مشابهت‌های تاریخی، فرهنگی و قومی، به سنت‌ها، اعتقادات و آداب برخی مناطق بیرون از جغرافیای مازندران کنونی نیز اشاره‌هایی کرده‌ام که در واقع جزو تبرستان کهن بوده‌اند.

نگارنده سپاس‌گزار چند دوست گران‌قدر است که چاپ این اثر بدون حضور و اهتمام آن‌ها مقدور نبود: مهدی معصومی گرجی، رییس حوزۀ هنری مازندران؛ سیدرحیم موسوی ساروی، کارشناس مسئول پژوهش و آموزش حوزۀ هنری مازندران، زین‌العابدین درگاهی برای ویرایش و پی‌گیری‌های بی‌اندازه‌اش؛ علی‌رضاپاک‌بین برای طراحی یونیفرم و سیدروح الله‌شجاعی بابت اجرای جلد و سمانه‌السادات‌خاتمی مدیر نشر هاوژین.

این دو کتاب به مناسبت هفته مازندران  12 آبان ماه 1401 در حوزه هنری مازندران رونمایی شد.

*کتاب‌ها در یک نگاه:

-محرم در فرهنگ مردم مازندران/مولف: علی صادقی/ناشر: هاوژین/سال نشر: پاییز 1401/با حمایت حوزه هنری مازندران و موسسه فرهنگی شناخت نامه تبرستان/ 120 صفحه/ 70 هزارتومان

-امام علی(ع) در فرهنگ مردم مازندران/مولف: علی صادقی/ناشر: هاوژین/سال نشر: پاییز 1401/با حمایت حوزه هنری مازندران و موسسه فرهنگی شناخت نامه تبرستان/ 72 صفحه/ 40 هزارتومان