مازندنومه: کنگره زبان شناسی اوراسیا آذرماه در مسکو برگزار شد که یک پژوهشگر برجسته مازندرانی در آن حضور داشت. ۵۰۰ آکادمی از سراسر اروپا و آسیا در این کنگره گرد هم آمدند تا درباره زبان‌شناسی در جهان امروز گفت و گو کنند. گزارشی کوتاه را از این کنگره بخوانید.

کنگره نخست

*نخستین کنگره زبان شناسی اوراسیا، 19 آذرماه 1403

*مکان برگزاری: هتل پریزیدنت مسکو

 نشست پس از خوش‌آمدگویی میزبان و سپاس از حضور شرکت کننده‌ها، نیز وزارت خارجه برای برگزاری این برنامه آغاز شد.

سخنران میزبان با بیان اینکه زبان شناسی به سمت مردم‌شناسی و انسان‌شناسی حرکت می‌کند، افزود: روسیه اولین کشوری‌ست که در حفظ زبان بومی کوشش پیگیرانه‌ای نشان داده و در این راه همواره سطح دوستی را مد نظر داشته است.

فرازهای مهم اظهارات میزبان نشست، در زیر آمده است:

- هدف اصلی برگزاری این نشست‌ها حفظ زبان‌های بومی و دیگر زبان‌های در معرض خطر است و رویکرد ما در این کنفرانس آن است که ایده‌های جدیدی مطرح کنیم و شبکه بزرگی تشکیل دهیم تا تمام زبان‌های بومی در معرض خطر را حفظ کنیم. دانشگاه دولتی روسیه در رشته زبان‌شناسی ۲۵ سال است چنین گردهمایی هایی را برگزار می‌کند.

-  روشن است که زبان‌شناسی از سویی دانش آوا، معنا و  گرامر است و از جانب دیگر، شناخت فرهنگ‌هاست.

-در سال ۲۰۲۸ این گونه نشست‌ها (حفاظت از زبان‌های بومی جهان) صدساله می‌شود و به سمت انسانیت پیش می‌رود. اکنون باید تلاش کرد که پیشرفت دانش و هوش مصنوعی موجب از بین رفتن انسانیت نشود. ( مترجم: دکتر مهدی نیکخواه )

نخستین نشست کنگره  زبان شناسی در تالار هتل پریزیدنت مسکو

نشست دوم

*دومین نشست کنگره زبان‌شناسی اوراسیا
*زمان: 21 آذر 1403
*مکان: آکادمی علوم روسیه

در این نشست چند نفر درباره زبان‌های ایرانی به زبان انگلیسی و روسی سحنرانی کردند. از جمله پروفسور ایوانف که سرگروه ما بود. گروه هم متشکل از این چهره‌ها بود: دکتر لیلی. ر. دادیخدایووا، طیاریزدان‌پناه لموکی، دکتر حسین موسویان، دکتر سید مهنا سیدآقایی‌رضایی و مهدی مهرآرا  که درباره چگونگی شکل‌گیری مجموعه مشترک «پژوهش هایی در باره کرانه‌های دریای کاسپین» سخنرانی کردند.

این مجموعه در سال 2015 بنا به درخواست یزدان پناه لموکی از دپارتمان زبان‌های ایرانی آکامی علوم روسیه در مسکو، حمایت دکتر ابوالقاسم اسماعیل پور و توافق آکادمسین‌ها (پروفسور النا مالچانووا ، پروفسور ولادیمیر ایوانف، دکتر لیلی دادیخدایوا، دکتر سوفیا پیتروونا و دکتر ظریفه بدخشانی پایه‌گذاری شد.

سپس با پشتیبانی دکتر اسماعیل پور و برگزاری نشست در دانشگاه شهید بهشتی و پیوستن دکتر کتایون مزدا پور، دکتر زهره زرشناس، دکتر مجتبی منشی‌زاده، دکتر ایران کلباسی، دکتر ژاله آموزگار، دکتر حبیب برجیان و دیگران، همچنین آکادمیسین‌های آسیای مرکزی از جمله دکتر سیف الدین  میزرایف ، پروفسور شادی گل عمراوا و در ادامه پیوستن پروفسور فرنگیس شریف اوا از افغانستان، دکتر کریم پوپل از  قفقاز،  دکترتامبرلان صلبی‌یف از خلق ترکمن و رحیم کاکایی، شورای علمی قدرتمندی شکل گرفت.

 در این نشست پروفسور ایوانف به نقش محوری طیاریزدان پناه لموکی به عنوان سرپرست مجموعه اشاره کرد؛ از جمله: گرد آوری مطالب و ارتباط با دانشمندان، استادان و محققان در چهاررشته تاریخ اقوام، تاریخ زبان، تاریخ فرهنگ و تاریخ هنر در محدوده ارضی گسترده‌ای از کنار دیوار چین تا قفقاز، افغانستان و شمال هندوستان که تاکنون به طور مستقل 9 جلد را انتشار داده است. این توضیحات تشویق حاضران را در نشست به همراه داشت.

پرفسور ایوانف در ادامه  از خانم دکتر سیدمهنا سیدآقایی‌رضایی و همسرشان مهدی مهرآرا قدردانی کرد؛ به این دلیل که به گروه زبان‌شناسان آکادمی علوم و دانشگاه دولتی مسکو برای پژوهش و ارتباط با مراکز علمی-پژوهشی و کارهای میدانی در سال های 2012 تا 2014 یاری رساندند.

 طیار یزدان پناه لموکی و اکادمیسین پروفسور ودلادیمیر ایوان

 در ادامه این نشست دکتر لیلی دادیخدایوا ضمن سخنرانی کوتاه ، کتاب «فرهنگ واژگان مازندرانی» اثر حسین وندادی را معرفی کرد و دکترمهدی نیکخواه آملی به زبان انگلیسی در باره موسیقی مازندرانی سخن گفت و گاه آواز امیری و کتولی را به زبان مازندرانی می خواند که مورد توجه قرار گرفت.

  دو خانم آستیایی نیز درباره این زبان سخنرانی کردند.

برای دانشنامه

    دعوت از یزدان پناه لموکی با عنوان «پژوهشگر مستقل »  به پاس انتشار 9 جلد دانشنامه «پژوهش‌هایی درباره کرانه‌های دریای کاسپین» انجام گرفت.

کارت شناسایی مربوط به کنگره

این پژوهشگر اهل قائم‌شهر در فرهنگستان و دانشگاه دولتی مسکو (لاماناسوف) بیان داشت: در ایران و افغانستان در 50 سال اخیر تحولی رخ داد که به موجب آن تمام اقوام با گویش‌های مختلف به شهرها روی  آوردند و زبان استان‌های کشور به طور غالب بومی شد. باید بررسی شود که این مساله زبان معیار را تضعیف کرده یا به ذخیره زبانی افزوده است؟

او افزود: رئیس جمهوری ما هم اگر به آذر بایجان برود، بیشتر آذری صحبت می‌کند تا فارسی. اکنون ادبیات گویش‌های مختلف در سراسر ایران به تقریب گردآوری شده، فرهنگ‌های زیادی دربارۀ واژگان و مثل‌ها و... به نگارش درآمده، ترانه‌های عامیانه به طور وسیع ضبط، ثبت و چاپ شده، ضمن آن که موسیقی محلی بیش از گذشته مرتبه یافته است. این که فرهنگستان ایران تا چه اندازه توانسته باشد از این همه تولیدهای فرهنگی اقوام، به ذخیره زبانی بیفزاید، از نگاه اینجانب دور است.

طیار یزدان پناه لموکی و اکادمیسن لیلی دادیخدایووا

یک یادداشت و سفارش چند مقاله

طیار یزدان‌پناه لموکی در روز پایانی کنگره یادداشت کوتاهی خطاب  به سه تن از دانشمندان آکادمی علوم روسیه و دانشگاه دولتی مسکو، درباره نخستین کنگره زبان‌شناسی اوراسیا به شرح زیر نوشت:

«جناب پروفسور ولادمیر. ب .  ایوانف، بانو دکتر لیلی. ر. دادیخدایوا و پروفسور النا. ک.  مالچانووا ؛
نظرم دربارۀ  نخستین کنگره بزرگ زبان‌شناسی اوراسیا چنین است: کاری بسیار بزرگ، پر محتوا با برنامه‌ریزی دقیق و نظمی عالی.
گرد آوردن این همه نخبه و انسان‌های شایسته از سرزمین‌های دور و نزدیک، بیانگر برنامه‌ریزی حساب‌شده و همه‌جانبه بوده است. پرشکوه ظاهر شدید، تبریک می گویم.»

شب 23 آذرماه مهمانی باشکوهی در هتل پریزیدنت برگزار شد و یزدان‌پناه لموکی ناهار 24 آذرماه را هم مهمان آکادمیسین خانم دکتر بدخشانی در یکی از رستوان های اطراف میدان سرخ بود. خانم دکتربدخشانی در این زبان صاحب نظر و متخصص است و قرار شد مقاله‌ای را برای دفتر دهم پژوهش هایی درباره دریای کاسپین بفرستد.
دکتر علمشاه از تاجیکستان هم وعده داد درباره زبان‌های پامیری مقاله‌ای را برای جلد دهم این مجمموعه بفرستند.
همچنین دو خانم آستیایی نیز قول دادند مقاله‌شان را برای چاپ در دفتر دهم ارسال کنند.